parazytologia wykład 21 - świerzb.odt

WYKŁAD 21

Rodzina Psoroptidae

Rodzaj Psoroptes

•                     Psoroptes equi – koniowate

•                     Psoroptes ovis – owce, bydło, koniowate

•                     Psoroptes cuniculi – królik, koza, owca, koń, osioł, muł

Podrodzina Chorioptidae

Rodzaj        Chorioptes

•                     Chorioptes bovis – bydło, koń, owca, koza, królik

Rodzaj Otodectes

•                     Otodectes cynotis – kot, pies, lis, fretka

Rozwój świerzbowców naskórnych

•                     samice składają do 5 jaj dziennie na powierzchni skóry (lekko są przyklejone) – najczęściej wśród strupów i skaleczeń

•                     ze złożonego jaja po 1-3 dniach wychodzi 6-nożna larwa

•                     po kolejnych 2-3 dniach z larwy powstaje protonimfa

•                     po następnych 3-7 dniach deutonimfa (w tym stadium dochodzi do kopulacji, któa trwa nawet 24 godziny)

•                     cały rozwój w optymalnych warunkach trwa 8-9 dni

•                     samica żyje 30-40-60 dni

Warunki do rozwoju świerzbowców naskórnych

•                     jeśli temperatura na powierzchni skóry 25-32 C i wilgotność 10-24 %

•                     to samica składa do 60 jaj

•                     a rozwój trwa 17-20 dni

•                     gdy temperatura na powierzchni skóry 25-32 C i wilgotność 13-18%

•                     to samica składa 40 jaj

•                     a rozwój trwa 30-70 dni

Znaczenie gospodarcze

•                     psoroptoza u owiec (inwazja zwalczana z urzędu – choroba zaraźliwa)

•                     psoroptoza u bydła

•                     psoroptoza u królików

Sposoby zarażenia się zwierząt

•                     kontakt bezpośredni

•                     kontakt pośredni

•                     sprzęt do pielęgnacji

•                     środki transportu

•                     pomieszczenia

Lokalizacja pasożytów

•                     uwłosione miejsca na ciele zwierząt

•                     nasada ogona

•                     grzbiet

•                     szyja

•                     pęciny

•                     uszy

Odżywianie się świerzbowców naskórnych

•                     Psoroptes – limfa (aparat gębowy kłująco-ssący)

•                     Chorioptes – limfa i naskórek (aparat gębowy żujący)

•                     larwy i nimfy nie mogą same nakłuwać skóry

•                     żywią się sączącą się limfą po wcześniej uszkodzonej skórze

Szerzeniu się i powstawaniu choroby sprzyjają

•                     transport zwierząt (stres)

•                     złe warunki utrzymania i żywienia

•                     duże zagęszczenie zwierząt

•                     brak zabiegów profilaktycznych

•                     utrzymywanie zwierząt dorosłych z młodymi

•                     stały chów alkierzowy

•                     brak kwarantanny

Patogeneza inwazji

•                     uszkodzenie skóry

•                     świąd

•                     uszkodzenia dodatkowe (lizanie, ocieranie)

•                     wnikanie do uszkodzonej skóry, bakterii i grzybów

Powstawanie zmian na skórze bydła

•                     wyciek limfy

•                     tworzenie się strupów

•                     ślinienie przez bydło miejsc zaatakowanych przez świerzbowce

•                     wzmożone nakłuwanie skóry przez świerzbowce

•                     wzmaga się świąd, dochodzi do otarć, wzmożony wyciek limfy

•                     samice intensywniej składają jaja

•                     wylęgające się larwy, a następnie proto- i deutonimfy drażnią skórę

•                     dalsze i bardzo często lizanie swędzących miejsc

•                     rany i strupy

•                     dodatkowe infekcje

•                     zapalenie skóry

•                     wypadanie sierści, strupy

•                     wychudzenie zwierząt

Rozpoznawanie inwazji

Badanie kliniczne

Badanie zeskrobin

Zeskrobujemy naskórek z chorobowo zmienionych miejsc

Wkładamy na płytkę Petriego lub szkiełko zegarkowe

Dodajemy 5% KOH lub 5% NaOH

Rozdrabniamy igłami preparacyjnymi

Oglądamy pod lupą (oświetlenie z góry)

Miejsca pobierania prób (głównie miejsca lokalizacji pasożytów)

•                     owce (szyja, boki, grzbiet)

•                     bydło (nasada ogona, grzbiet, szyja)

•                     królik (wewnętrzna strona ucha a nawet przewód słuchowy)

•                     lis, pies (wewnętrzna strona ucha, zewnętrzny przewód słuchowy)

Leczenie

•                     oprysk zmienionych miejsc (Butox)

•                     smarowanie (Butox)

•                     iniekcje (Ivomec, Dectomax)

•                     polewanie (Dectomax)

Zwalczanie inwazji

•                     kąpiel zwierząt

•                     oprysk

•                     iniekcja podskórna

•                     smarowanie (pędzlowanie) chorobowo zmienionych miejsc

Sposób obliczania ilości preparatu do kąpieli lub oprysku

x = b^ 1000xa

x – ilość preparatu w g (ml) potrzebna do otrzymania 1 litra żądanego roztworu

a – potrzebne stężenie roztworu

b – stężenie substancji aktywnej w macierzystym preparacie

Ogólne zasady zwalczania świerzbu u koni

•                     wyprowadzić chore zwierzę z boksu na zewnątrz

•                     najlepiej w takie gdzie nie ma możliwości aby pasożyty mogły przedostać się na inne konie

•                     dokładnie umyć zmienione chorobowo miejsce ciepłą wodą z dodatkiem mydła lub szamponu

•                     umyte miejsce i okolicę wysuszyć, najlepiej ligniną którą później spalić

•                     opryskać, a najlepiej posmarować okolicę i chorobowe zmienione miejsce roztworem akarycydu (Butox, Pularyl)

•                     w pierwszym dniu leczenia smarowanie lub oprysk należy wykonywać co najmniej 4x w odstępach 2-3 godzinach

•                     poddanego leczeniu konia należy wprowadzić do boksu z wymienioną ściółką i odkażonymi do wysokości 50 cm ścianami i drzwiami

•                     do odkażania można użyć lizolu, kreoliny lub innego środka

•                     drugiego i trzeciego dnia od daty rozpoczęcia leczenia zabieg powtórzyć

•                     po 7-10 dniach zmienione chorobowo wcześniej miejsca i ich okolicę co najmniej dwukrotnie w ciągu dnia opryskać lub posmarować akarycydem

•                     w przypadku braku poprawy kolejny zabieg wykonać 14-20 dnia licząc od daty rozpoczęcia kuracji

•                     do leczenia na poszczególne dni zabiegu należy przygotować nowy (świeży) roztwór akarycydu

•                     najlepiej przygotować taką ilość roztworu aby wykorzystać w jednym dniu kuracji – np. 250ml lub 500 ml

Świerzbowce naskórne

•                     spore pasożyty, odnóża silne członowane, zakończone przylgami i pazurkami

•                     przylgi osadzone na członowanych rzadziej na nieczłonowanych szypułach

•                     3 para odnóży u samicy zakończona szczecinkami

•                     samce mniejsze od samicy – mają przyssawki kopulacyjne

•                     czwarta para odnóży krótsza niż pozostałe

•                     aparat gębowy kłująco-ssący

Rozwój

•                     samica składa jaja na powierzchni skóry

•                     najlepsze miejsca to uszkodzona zestrupiona lub okaleczona skóra

•                     po 1-3 dniach wychodzą z jaj 8 nożne larwy

•                     po 2-3 dniach linka – protonimfa

•                     po 3-7 dniach – deutonimfa

•                     cały rozwój trwa 8-9 dni

•                     kopulacja trwa całą dobę w stadium deutonimfy

•                     samice żyją 30-40-60 dni

•                     składają dziennie 5 jaj

•                     duże świerzbowce, których przylgi osadzone są na długiej rozczłonowanej szypułce

•                     z długimi szczękoczułkami, przeznaczonymi do nakłuwania skóry

Psoroptes ovis

•                     świerzbowiec naskórny owczy

•                     samiec 500-600 um

•                     zapłodniona samica 670 – 740 um

•                     żywiciel – owca, bydło, koń

•                     umiejscowienie – skóra

Rozwój

•                     z jaj w ciągu 1-3 dni wykluwają się larwy

•                     po 2-3 dniach larwa linieje

•                     przechodząc w stadium protonimfy

•                     po 3-4 dniach, ponowna linka prowadzi do powstania deutonimfy, czyli niedojrzałej samicy

•                     następuje ponowna linka, a w dzień później samica rozpoczyna składać jaja

•                     cały okres rozwojowy trwa 8-9 dni

•                     samica żyje 30-40 dni, składając dziennie po 5 jaj

Świerzb owczy naskórny

•                     w wyniku nakłuwania skóry i ssania chłonki powstają drobne guzki wielkości ziarna soczewicy

•                     guzki te łączą się ze sobą

•                     płyn surowiczy wysycha...