Immunoglobuliny – synteza, budowa, rodzaje, funkcje
- syntetyzowane przez limfocyty B – komórki plazmatyczne
Budowa:
- są glikoproteinami
- dwa łańcuchy lekkie (23000) i dwa ciężkie (53000-75000) połączone w tetramer L2H2 mostkami S-S
- N-końcowa połowa łańcucha lekkiego L – region stały CL, połowa C-końcowa – region zmienny VL
- N końcowa 1/r łańcucha ciężkiego – region zmienny Vh, pozostałe ¾ to regiony stałe CH1, CH2, CH3
- cząsteczka immunoglobuliny posiada domeny Fab (fragment antigen binding) wiążące antygen oraz fragmenty Fc (fragment crystalization – ulegające krystalizacji) służące do zakotwiczenia w błonie komórkowej.
- większość immunoglobulin, np. IgG – diwalentne czyli mają 2 miejsca Fab
- miejsce przyłączenia antygenu – determinanta antygenowa = epitop
- pomiędzy Fab a Fc miejsce łącznikowe J – elastyczny region zawiasowy podatny na trawienie pepsyną i papainą – umożliwia wiązanie antygenów o różnym oddaleniu od siebie
- łańcuchy lekkie są typu kappa albo lambda – u człowieka występują głównie te pierwsze
- łańcuchy ciężkie – 5 typów, każdy o innej masie cząsteczkowej, typ łańcucha H określa przynależność klasową immunoglobuliny
- regiony zmienne VH i LH – znaczna heterogenność; składają się z fragmentów o względnie stałym składzie, oraz umiejscowionych na N-końcach Fab tzw. fragmentów nadzmiennych czyli CDR – determinują komplementarność. Otoczone przez regiony szkieletowe.
- różne układy CDR łańcuchów H i L -> wytwarzanie przeciwciał o różnej swoistości -> tzw. zmienność kombinatoryjna
- w wiązaniu CDR z epitopem uczestniczą wiązania niekowalencyjne o małej energii
- regiony stałe (szczególnie CH2 i CH3, CH4 w IgM i IgE) odpowiadają za funkcje efektorowe poszczególnych klas immunoglobulin
Biosynteza immunoglobulin:
- każdy łańcuch lekki jest produktem co najmniej 3 genów: kodującego region zmienny, łączący i stały
- każdy łańcuch ciężki jest produktem co najmniej 4 genów: kodującego region zmienny, nadzmienny, łączący i stały
- czyli nie ma tu zasady jeden gen – jedno białko
- zdolność wytwarzania potężnej liczby różnych przeciwciał zależy od:
o parowaniu różnych alleli genów dla łańcuchów V, H i L
o częstych fizjologicznych mutacji punktowych w obrębie części zmiennych
o zmienności połączeniowej – losowym splicingu hnRNA przez co z tego samego genu powstaje mRNA różniące się obecnością lub brakiem kilku nukleotydów
Klasy immunoglobulin:
- IgG
o 75% immunoglobulin
o łańcuch ciężki γ
o główne białko wtórnej odpowiedzi humoralnej
o neutralizuje toksyny bakteryjne i wirusy
o wiąże dopełniacz co ułatwia zabijanie bakterii
o przenika przez łożysko
o bierze udział w opsonizacji bakterii ułatwiając jej fagocytozę.
o zawsze w formie monomerycznej
- IgA
o 15% immunoglobulin
o łańcuch ciężki α
o występuje w wydzielinach
o forma polimeryczna zawiera łańcuch J (nie mylić z miejscem J !!!)
o zapobiega przyleganiu bakterii i wirusów do błon śluzowych
o nie wiąże dopełniacza
o w formie mono – i dimeru w surowicy i jako dimer w wydzielinach
- IgM
o 9% Ig
o łańcuch ciężki μ
o wytwarzana jako pierwotna odpowiedź na kontakt z antygenem
o wiąże dopełniacz
o bierze pośredni udział w opsonizacji, aktywując składnik C3b dopełniacza – opsoninę
o jest receptorem antygenowym na limfocytach B
o forma polimeryczna zawiera łańcuch J – występuje jako pentamer
o nie przechodzi przez łożysko
- IgD
o 0,2 % Ig
o łańcuch ciężki δ
o bierze udział w odpowiedzi na kontakt z pasożytami
- IgE
o 0,004 % Ig
o...
LycorisCaldwelli