Dewiacja.pdf

ROBIN COOK

Dewiacja

Przekład: Anna i Jan Mickiewicz

Żona Adama Schonberga, zdolnego studenta medycyny, niespodziewanie oświadcza, że jest

w ciąży. Chłopak musi przerwać studia i poszukać pracy, która pozwoli mu utrzymać rodzinę.

Znajduje zatrudnienie w jednej z wielkich firm farmaceutycznych. Jak się okazuje, koncern

jest właścicielem kliniki, pod opieką której pozostaje żona Adama. Młody człowiek odkrywa

przerażające powiązania pomiędzy obiema firmami oraz ogromne niebezpieczeństwo, które

czyha na jego najbliższych...

Dla Barbary

Prolog

ZAKAZ PROWADZENIA DOŚWIADCZEŃ NA PŁODACH LUDZKICH

Nowe przepisy w zakresie eksperymentów medycznych

Harold Barlow specjalnie dla "New York Timesa"

WASZYNGTON, 12 lipca 1974r.

Prezydent Richard Nixon podpisał dziś Ustawę o zasadach prowadzenia badań naukowych

(Dz.U.nr 93 poz. 348). Nowa regulacja prawna zakłada utworzenie Krajowej Komisji ds.

Obrony Osób Poddawanych Eksperymentom Biomedycznym i Behawiorystycznym. Ostatnio

coraz częściej podnosiły się głosy, że wiele doświadczeń prowadzonych na dzieciach,

więźniach, osobach upośledzonych i nieuleczalnie chorych, a szczególnie na płodach

ludzkich, narusza zasady etyki.

Istnieje szansa, że nowe przepisy - wyznaczając ogólne ramy dla badań naukowych -

zapobiegną w przyszłości takim budzącym grozę nadużyciom, jak choćby ujawnione ostatnio

umyślne zarażenie całej grupy upośledzonych dzieci wirusem zapalenia wątroby w celu

obserwacji naturalnego przebiegu tej choroby. Podobnie makabrycznego odkrycia dokonano

kilka miesięcy temu w jednym z bostońskich szpitali, gdzie znaleziono kilkanaście

pokrojonych na kawałki płodów ludzkich pochodzących z aborcji.

W pierwszej fazie wdrażania nowej ustawy nakłada się moratorium na "prowadzenie na

terenie Stanów Zjednoczonych eksperymentów na płodach ludzkich, przed lub po aborcji, o

ile celem takich doświadczeń nie jest ochrona życia dziecka poczętego". Oczywiście, kwestia

dopuszczalności tego rodzaju doświadczeń jest ściśle związana ze wzbudzającym wiele

emocji problemem przerywania ciąży.

W kręgach naukowych nowa ustawa wywołała różne reakcje. Doktor George C. Marstons z

Centrum Medycznego Cornell powitał jej uchwalenie z zadowoleniem i oświadczył, że

"określenie etycznych granic eksperymentów na ludziach było potrzebne już od dawna. Silna

presja ekonomiczna i konkurencja w wyścigu do nowych odkryć stwarzają atmosferę, w której

nadużycia stają się nieuchronne".

Doktor Clyde Harrison z firmy farmaceutycznej Arolen wyraził odmienną opinię stwierdzając,

że "polityka antyaborcyjna krępuje ręce naukowcom, a tym samym wstrzymuje postęp jakże

potrzebnych badań w dziedzinie ochrony zdrowia". Doktor Harrison przypomniał, że

doświadczenia na płodach ludzkich przyniosły wiele znaczących odkryć. Jednym z

najważniejszych jest możliwość wykorzystania ich w leczeniu cukrzycy. Udowodniono, że

wszczepienie tkanki płodu do trzustki powoduje odradzanie się komórek wytwarzających

insulinę. Równie ważne jest eksperymentalne użycie komórek płodu ludzkiego w leczeniu

dotychczas nieuleczalnego paraliżu będącego następstwem urazów rdzenia kręgowego.

Wszczepienie tkanki embrionu w miejsce urazu, pobudzając wzrost nowych, zdrowych

komórek, powoduje samorzutne gojenie.

Jest jeszcze zbyt wcześnie, aby w pełni ocenić skutki ustawy. Będzie to możliwe dopiero

wtedy, gdy liczne, nowo powołane komisje przedstawią wyniki swych prac Sekretarzowi

Stanu, Casparowi Weinbergerowi. Jednak na polu badań naukowych nowa regulacja prawna

odniesie skutek natychmiastowy, ograniczając znacznie możliwości zdobycia tkanek płodów

ludzkich. Uważa się, że sztuczne poronienia były głównym źródłem tych tkanek, choć nie

ustalono, czy fakt ten odgrywał jakąś rolę w podejmowaniu przez lekarzy decyzji o aborcji.

27 LISTOPADA 1984 r.

KLINIKA JULIAŃSKA, NOWY JORK

Candice Harley poczuła wbijającą się w jej skórę igłę, a zaraz potem ostry piekący ból w

krzyżu. Przypominało to użądlenie pszczoły, tyle że ból ustąpił niemal tak szybko, jak się

pojawił.

- To tylko trochę środka znieczulającego, Candy - oznajmił doktor Stephen Burnham, śniady,

przystojny anestezjolog, który wcześniej zapewniał ją, że absolutnie nic nie poczuje. Problem

polegał na tym, że już poczuła ból - niewielki, ale wystarczający, aby podważyć jej zaufanie

do słów lekarza. Chciała, żeby ją uśpili, ale doktor Burnham wyjaśnił, że znieczulenie

zewnątrzoponowe jest bezpieczniejsze, a poza tym, kiedy już zabieg aborcji i sterylizacji

dobiegnie końca, szybciej dojdzie do siebie.

Candy przygryzła wargę. Znów pojawił się ból i znów nie był silny, ale czuła się zupełnie

bezbronna i nieprzygotowana na to, co się działo. Miała trzydzieści sześć lat, ale nigdy

dotychczas nie leżała w szpitalu - nie mówiąc już o operacji. Bardzo się bała i powiedziała o

tym doktorowi. Ponownie poczuła piekący ból i odruchowo naprężyła mięśnie.

- Nie ruszaj się - upomniał ją lekarz.

- Przepraszam - powiedziała potulnie Candy. Bała się, że jeśli nie okaże się posłuszna, to nie

będą się nią odpowiednio zajmować. Siedziała na brzegu wózka w pokoju przylegającym do

sali operacyjnej. Przed nią stała pielęgniarka, a na prawo znajdował się parawan, który

oddzielał pomieszczenie od ruchliwego korytarza. Zza zasłony dochodziły przytłumione głosy

i szum wody lejącej się z kranu. Dokładnie na wprost niej znajdowały się drzwi z niewielkim

okienkiem, przez które widziała salę operacyjną.

Candy miała na sobie jedynie prostą szpitalną koszulę z rozcięciem z tyłu, mającym ułatwiać

pracę lekarzowi. Doktor Burnham wcześniej szczegółowo opisał to, co miało nastąpić, ale jej

zdolność koncentracji była znacznie ograniczona ze względu na miejsce, w którym się

znajdowała. Wszystko tu wydawało się jej obce i przerażające.

- Strzykawkę Tuohy'ego, proszę - zażądał Burnham. Candy zastanawiała się, co to może być:

nazwa brzmiała okropnie. Usłyszała odgłos rozdzieranego celofanu.

Lekarz starannie obejrzał dziesięciocentymetrową strzykawkę, którą trzymał w okrytej

gumową rękawiczką dłoni. Kilkakrotnie przesunął sondą w górę i w dół sprawdzając, czy

porusza się swobodnie. Zrobił krok w lewo, aby upewnić się, że Candy siedzi prosto, i

przyłożył igłę do miejsca, które poprzednio znieczulił.

Dwoma rękami wbił ją w plecy Candy. Jego doświadczone palce wyczuwały, jak igła przebija

skórę i zagłębia się między kręgami lędźwiowymi pacjentki. Zatrzymał ją tuż przed więzadłem

żółtym, które osłania kanał kręgowy. Znieczulenie zewnątrzoponowe wymaga od lekarza

dużo zręczności i między innymi dlatego doktor Burnham lubił je stosować. Wiedział, że nie

wszyscy potrafią to robić tak dobrze jak on i świadomość tego dawała mu zadowolenie. Z

satysfakcją wyciągnął kawałek sondy. Tak jak się spodziewał, nie wypłynęła ani kropla płynu

mózgowo-rdzeniowego. Ponownie umieścił sondę na swoim miejscu i wprowadził strzykawkę

jeszcze o milimetr głębiej. Poczuł, jak igła dotknęła więzadła. Wpuścił na próbę odrobinę

powietrza. "Znakomicie!" - pomyślał. Pusty pojemnik zastąpił nowym, wypełnionym tetrakainą

i zaaplikował pacjentce małą dawkę.

- Czuję coś dziwnego w udzie - oznajmiła Candy z niepokojem.

- To znaczy, że wszystko idzie zgodnie z planem - odparł Burnham. Zgrabnie wyjął pojemnik

z tetrakainą, a potem wsunął w głąb strzykawki Tuohy'ego mały, plastikowy cewnik. Kiedy

cewnik znalazł się już na właściwym miejscu, wyjął strzykawkę. Przymocował go kawałkiem

plastra.

- Już po wszystkim - powiedział, ściągając rękawiczki. Oparł dłoń na ramieniu Candy

zachęcając ją, by się położyła. - Nie powiesz mi, że bardzo bolało.

- Ale ja nie czuję znieczulenia - odparła Candy. Bała się, że zrobią jej operację, nawet jeśli

znieczulenie nie zadziała.

- Jeszcze nic ci nie zaaplikowałem - wyjaśnił lekarz. Pielęgniarka pomogła Candy unieść nogi

i położyć się na wózku, a potem okryła ją cienkim, wełnianym kocem. Candy kurczowo

przycisnęła koc do piersi, jakby to mogło zapewnić jej jakąś ochronę.

Doktor zajmował się małą, plastikową rurką, która wychodziła gdzieś spod niej.

- Czy nadal jesteś taka zdenerwowana? - spytał.

- Nawet bardziej - wyznała Candy.

- Dam ci jeszcze trochę środka uspokajającego - rzekł Burnham i ścisnął ją za ramię dla

dodania otuchy. Obserwowała, jak wstrzykuje coś do kroplówki.

- W porządku, można zaczynać - oznajmił.

Wózek z pacjentką wtoczono cicho i sprawnie do sali operacyjnej, gdzie trwała już

gorączkowa krzątanina. Candy uważnie zlustrowała wzrokiem pomieszczenie. Całe lśniło

bielą - ściany i podłogę wyłożono białymi kafelkami, biały był też dźwiękochłonny sufit.

Wzdłuż jednej ze ścian rozmieszczono podświetlane przeglądarki do zdjęć rentgenowskich,

pod drugą zaś ustawiony był supernowoczesny sprzęt pomiarowy.

- Dobrze, Candy - odezwała się pielęgniarka asystująca Burnhamowi. - Chciałabym, żebyś

się tu położyła. - Stała po drugiej stronie stołu operacyjnego i postukiwała weń zachęcająco.

Przez moment Candy poczuła złość, że ktoś jej rozkazuje, ale to uczucie szybko minęło. Nie

miała wyboru. Nosiła w sobie osiemnastotygodniowy płód. Wolała używać słowa "płód". Tak

było łatwiej niż myśleć o nim "dziecko". Posłusznie położyła się na stole operacyjnym.

Inna pielęgniarka podciągnęła jej koszulę i przyłożyła do piersi niewielkie elektrody. Candy

usłyszała miarowe pikanie, ale dopiero po chwili uświadomiła sobie, że odpowiada ono

uderzeniom jej serca.

- Teraz pochylę nieco stół - oznajmił doktor i nogi Candy znalazły się niżej niż jej głowa. W tej

pozycji czuła ucisk macicy na miednicę. W tym samym momencie poczuła także coś, czego

doświadczała od zeszłego tygodnia - jak przypuszczała, były to ruchy płodu w jej łonie. Na

szczęście wkrótce ustały.

W następnej chwili drzwi na korytarz otwarły się gwałtownie i stanął w nich doktor Foley.

Trzymał w górze ociekające wodą ręce, dokładnie tak jak chirurdzy na filmach.

- No i jak się miewa moja dziewczynka? - zapytał bezbarwnym głosem.

- Nie czuję znieczulenia - odparła Candy z niepokojem. Widok Foleya sprawił jej ulgę. Był to

wysoki mężczyzna o szczupłej twarzy z długim, prostym nosem rysującym się wyraźnie pod

maską. Teraz Candy widziała tylko jego szarozielone oczy, gdyż całą resztę twarzy i siwe

włosy zasłaniał strój chirurgiczny.

Candy chodziła do doktora Foleya na rutynowe kontrole ginekologiczne, zawsze bardzo go

lubiła i darzyła zaufaniem. Jednak przed zajściem w ciążę nie była u niego przez półtora roku

i kiedy parę tygodni temu pojawiła się w jego gabinecie, zdziwiło ją, jak bardzo się zmienił.

Zapamiętała go jako człowieka pełnego ciepła i specyficznego poczucia humoru.

Zastanawiała się, na ile jego "nowy" sposób bycia miał związek z tym, że potępiał jej

pozamałżeńską ciążę. Foley spojrzał pytająco na Burnhama.

- Właśnie zaaplikowałem jej osiem miligramów tetrakainy. Stosujemy znieczulenie

zewnątrzoponowe. - Anestezjolog podszedł do stołu i uniósł koc. Candy ujrzała swoje stopy,

które w ostrym, fluoryzującym świetle przeglądarek rentgenowskich wydawały się niezwykle

blade. Widziała, że Burnham jej dotyka, ale nie czuła nic, choć lekarz badał jej ciało aż do

piersi. Nagle poczuła ukłucie igły i powiedziała mu o tym.

- Znakomicie! - stwierdził z uśmiechem.

Przez jakiś czas Foley stał nieruchomo na środku sali. Nikt się nie odzywał, wszyscy czekali.

Candy zastanawiała się, o czym doktor myśli - najwyraźniej patrzył prosto na nią. Tak samo

zachowywał się, kiedy była u niego w gabinecie. W końcu zamrugał powiekami i powiedział:

- Trafił ci się najlepszy anestezjolog w tej klinice. Spróbuj się teraz odprężyć. Nim się

obejrzysz, będzie już po wszystkim.

Candy słyszała za sobą jakieś poruszenie, a potem odgłos nakładania gumowych

rękawiczek. Jednocześnie obserwowała, jak Burnham umieszcza jej na głowie metalową

obręcz. Jedna z pielęgniarek ułożyła lewą rękę Candy wzdłuż ciała, przytrzymując ją

prześcieradłem okrywającym stół. Burnham unieruchomił jej prawą rękę, tę z kroplówką,

mocując ją do poręczy wystającej pod kątem prostym ze stołu operacyjnego. W jej polu

widzenia ponownie pojawił się doktor Foley - już w fartuchu i rękawiczkach. Pomógł

pielęgniarce rozciągnąć wielkie płachty materiału, które skutecznie ograniczyły widoczność

Candy niemal do zera. Teraz widziała jedynie pojemniki z kroplówką nad sobą, a

odwróciwszy głowę mogła dostrzec doktora Burnhama.

- Zaczynamy? - zapytał Foley.

- Jesteśmy gotowi - odparł Burnham. Pochylił się nad Candy i mrugnął do niej

porozumiewawczo. - Wszystko będzie dobrze - zapewnił ją. - Możesz poczuć niewielki ucisk

albo szarpnięcie, ale na pewno nie będzie bolało.

- Jest pan pewien?

- Najzupełniej.

Candy nie widziała Foleya, ale docierały do niej jego słowa.

W pewnym momencie poprosił o skalpel. Zaraz potem usłyszała, jak bierze go do ręki.

Zamknęła oczy i czekała na ból. Na szczęście ból się nie pojawił. Czuła jedynie, że pochylają

się nad nią jacyś ludzie. Po raz pierwszy pozwoliła sobie na myśl, że ten koszmar kiedyś

naprawdę się skończy.

Wszystko zaczęło się jakieś dziewięć miesięcy wcześniej, kiedy zdecydowała się odstawić

pigułki. Od pięciu lat żyła z Davidem Kirkpatrickiem. David sądził, że kariera taneczna jest dla

niej równie ważna, jak dla niego pisarstwo, ale niedługo po swych trzydziestych czwartych

urodzinach Candy zaczęła go nakłaniać do małżeństwa i założenia rodziny. Kiedy odmówił,

zaszła w ciążę z nadzieją, że zmieni zdanie. Lecz gdy powiedziała mu o swym stanie, David

pozostał niewzruszony. Zagroził, że jeśli ona nie przerwie ciąży, odejdzie. Po dziesięciu

dniach płaczów i nie kończących się scen zgodziła się w końcu na zabieg.

- Och! - jęknęła, czując głęboko w swym wnętrzu przeszywający ból. Było to uczucie podobne

do tego, jakiego się doświadcza, gdy dentysta dotknie wrażliwego miejsca w zębie. Na

szczęście ból nie trwał długo.

Doktor Burnham podniósł wzrok znad karty anestezjologicznej, po czym wstał, by ponad

przegrodą z materiału przyjrzeć się operowanemu miejscu.

- Czy nie pociągnęliście przypadkiem za jelito cienkie?

- Właśnie odsunęliśmy je. aby nie przeszkadzało w operacji - przyznał Foley.

Burnham z powrotem usiadł i spojrzał Candy prosto w oczy.

- Wszystko jest w jak najlepszym porządku. Bardzo często zdarza się, że pacjent czuje ból.

kiedy dotyka się jelita cienkiego, ale to się już nie powtórzy. W porządku?

- W porządku - przytaknęła Candy. Zapewnienie, że wszystko układa się pomyślnie,

przyniosło jej ulgę, chociaż w gruncie rzeczy nie spodziewała się, żeby mogło być inaczej.

Mimo iż w zachowaniu Lawrence'a Foleya brak było dawnego ciepła, nadal miała do niego

pełne zaufanie jako do lekarza. Od samego początku był dla niej wspaniały: wszystko

rozumiał i starał się pomóc, szczególnie w podjęciu decyzji o przerwaniu ciąży. Poświęcił

wiele czasu na rozmowy z nią, spokojnie wyjaśniając trudności związane z samotnym

wychowywaniem dziecka i podkreślając łatwość dokonania zabiegu, mimo iż Candy była już

w szesnastym tygodniu ciąży.

Nie miała cienia wątpliwości, że to dzięki doktorowi Foleyowi i pracownikom Kliniki Juliańskiej

zdecydowała się na aborcję. Nalegała jedynie na równoczesną sterylizację. Doktor próbował

ją odwieść od tego zamiaru, ale bez skutku. Miała trzydzieści sześć lat i nie chciała po raz

kolejny ryzykować przeciwstawienia się zegarowi biologicznemu przez zajście w ciążę, skoro

w najbliższym czasie nie zanosiło się na małżeństwo.

- Miska nerkowata - zażądał Foley. Candy znów wróciła myślami do teraźniejszości.

- Kleszczyki Babcocka - polecił lekarz.

Candy przeniosła wzrok na Burnhama. Widziała tylko jego oczy. Resztę twarzy zakrywała

maska chirurgiczna, ale mogła przysiąc, że anestezjolog się do niej uśmiecha. Zamknęła

oczy i rozluźniła się. Z zamyślenia wyrwał ją jego głos:

- Już po wszystkim, Candy.

Z wysiłkiem uniosła powieki i spróbowała wyłowić jakiś sens ze sceny, która ukazała się jej

oczom. Wszystko było zamazane, lecz powoli nabierało ostrości. Jak w starym,

rozgrzewającym się telewizorze: na początku były tylko głosy i dźwięki, później z wolna

pojawił się obraz i wszystko stało się wyraziste. Drzwi na korytarz otworzyły się i sanitariusz

wtoczył do sali pusty wózek.

- Gdzie jest doktor Foley? - spytała Candy.

- Będzie czekał w sali pooperacyjnej - zapewnił ją Burnham. - Wszystko poszło znakomicie. -

Przełożył pojemnik z kroplówką na wózek.

Candy skinęła głową, a po policzku spłynęła jej łza. Na szczęście nie miała czasu na

rozpamiętywanie faktu, że już nigdy nie będzie matką.

- Candy, położymy cię teraz na wózek - powiedziała jedna z pielęgniarek, biorąc ją za rękę.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: