MATURA 2010 polski CKE - przykładowe rozwiązania do arkusza.docx

ODPOWIEDZI

Przykładowe rozwiązania z języka polskiego dla arkusza standardowego - poziom podstawowy 

Część I – rozumienie pisanego tekstu 

Zadanie 1. Wyjaśnij, dlaczego odpowiedź na postawione w tytule artykułu pytanie uzależniona jest według autora od osobistych doświadczeń i przekonań?

Odpowiedź:
Jeśli włożymy trochę wysiłku i trudu w szukanie interesujących nas zagadnień, to możemy odkryć w nim prawdziwy sezam kultury, jeśli potraktujemy to medium jak automat do podawania informacji możemy otrzymać papkę, informacje nie koniecznie nas interesujące. 

Jeśli raz znaleźliśmy ciekawe informacje – sięgniemy do Internetu częściej i chętniej. 

Zadanie 2. Z akapitu 2. wybierz słowa, którymi można zastąpić poniższe określenia Internetu.

Odpowiedź:
śmietnik – chłam 
sezam kultury – treści wartościowe 

Zadanie 3. W akapicie 2. czytamy: Podobnie powinniśmy zachowywać się w Internecie. Podaj słowo, które najlepiej określa charakter tego zachowania. 

Odpowiedź: krytycznie (ew. badawczo) 

Zadanie 4. Wymień trzy według autora nieprawdziwe stereotypy dotyczące Internetu, które w swoim artykule przedstawia i demaskuje.

Odpowiedź: 
1. w Internecie nie sposób odróżnić treści wartościowych od tandety, chłamu;

2. informacje znajdujące się w Internecie są nietrwałe, ponieważ nie wiąże ich trwały czynnik;

3. większość informacji w sieci jest podawana w języku angielskim, co może być przyczyną amerykanizacji.

Zadanie 5. Akapit poświęcony Andy’emu Warholowi jest przykładem dla wcześniej sformułowanej tezy. Zacytuj ją.

Odpowiedź: Kto umie szukać, znajdzie perełki.

Zadanie 6. Co stanowi o podobieństwie akapitów 5. i 6.?

Odpowiedź: 
Obydwa akapity zbudowane są w podobny sposób. W pierwszym zdaniu autor podaje metaforę, w przenośny sposób opisuje Internet, a następnie rozwija ją i tłumaczy w kolejnych zdaniach. 

Zadanie 7. W akapicie 5. autor dzieli użytkowników Internetu na dociekliwych i leniwych. W czym dostrzega różnicę między nimi?

Odpowiedź:
Użytkownicy leniwi nie wkładają wysiłku w poznanie możliwości Internetu i korzystają tylko z angielskojęzycznych stron podających uproszczone treści, papkę. 
Użytkownicy dociekliwi, to tacy, których korzystanie z Internetu wzbogaci, ponieważ interesujące ich zagadnienia mogą zobaczyć z różnych stron, bardziej wszechstronnie. 
Różni ich jakość wiedzy jaką zdobywają, korzystając z Internetu. 

Zadanie 8. Zdaniem autora istotę Internetu najlepiej oddaje metafora bazaru (akapit 6.). Wyjaśnij dlaczego?

Odpowiedź:
Według autora bazar to miejsce, gdzie nie tylko się kupuje, ale po prostu toczy się życie – tu ludzie się spotykają, rozmawiają, kłócą, plotkują, a nawet walczą. Podobnie jest z Internetem, który jest po prostu innym życiem, gdzie nie tylko zdobywa się informacje.

Zadanie 9. Na podstawie akapitu 7. wyjaśnij, co oznacza określenie:sieć semantyczna.

Odpowiedź:
Sieć semantyczna – to system, który analizuje kontekst pytania i odpowiednio zestawia treści nas interesujące. Komputer uszczegóławia nasze pytanie i tym samym odpowiedzi jest mniej, ale są dokładniejsze.

Zadanie 10. W akapicie 8. autor pisze o intensywnie poszukiwanych nowych sposobach prezentacji treści w Internecie. Wymień dwa.

Odpowiedź:

1. Przedstawianie treści w trzech wymiarach – przestrzennie, plastycznie.

2. Wzbogacenie prezentowanych treści o odczucia wzrokowe i słuchowe.

Zadanie 11. Hotele sieci Marriott, restauracje McDonald’s i język angielski to według autora symbole

A. otwarcia na lokalne kultury.
B. amerykanizacji kultury. - Prawidłowa odpowiedź
C. konfrontacji różnorodnych kultur.
D. współczesnej kultury europejskiej.

Zadanie 12. O jakiej analogii między rzeczywistym światem i cyberprzestrzenią pisze autor w ostatnim akapicie tekstu?

Odpowiedź:

Analogia, czyli podobieństwo między światem a cyberprzestrzenią polega na ty, że zarówno w świecie, jak i w cyberprzestrzeni, żeby zdobyć prawdziwe bogactwo – informacje, doświadczenie, wiedzę – trzeba włożyć w to wysiłek „wiele zainwestować.

A także, że zarówno w sieci jak i w świecie możemy ulec amerykanizacji, macdoladyzacji. 

Zadanie 13. Jakie formy wypowiedzi służą obiektywizacji i subiektywizacji wypowiedzi? Podaj po dwa przykłady. 

Odpowiedź:

Obiektywizacja: Autor używa czasowników w 1 osobie liczby mnogiej – zdemaskujmy; odwołuje się także do wspólnych doświadczeń.

Subiektywizacja: Autor używa czasowników w 1 osobie liczby pojedynczej – postaram się; używa czasowników typu – sądzę.



Zadanie 14. Podając po jednym argumencie, uzasadnij, że tekst Edwina Bendyka ma charakter 

dyskursywny (refleksyjny).
Tekst Bendyka zmusza do zastanowienia się nad sposobami korzystania z Internetu, zasobami i możliwościami tego medium.

perswazyjny (przekonujący).
Autor, podając przykłady wartościowych i cennych stron w sieci, zachęca, zmusza użytkownika Internetu do zmiany swoich przyzwyczajeń i szukania w sieci wartościowych, wzbogacających treści.

Część II – pisanie własnego tekstu w związku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu.
Wybierz temat i napisz wypracowanie nie krótsze niż dwie strony (około 250 słów).


Temat 1. Na podstawie podanych fragmentów komedii Moliera Świętoszek, scharakteryzuj głównego bohatera oraz omów postawy Orgona, Kleanta i Elmiry wobec tytułowej postaci.


W poleceniu nie ma odwołania do całości tekstu – dlatego o bohaterze należy napisać na podstawie cytowanych fragmentów.

Pierwszy fragment z aktu I to jedna z pierwszych sen utworu – rozmowa Orgon z Kleantem, która uświadamia czytelnikom zaślepienie Orgona w sprawie Tartuffa.

To pośrednia charakterystyka Świętoszka – hipokryty, oszusta, który jest pozbawiony skrupułów i wykorzystuje religię do własnych celów.

Kleant, który trzeźwo patrzy na świat, podejrzewa, że Orgon kpi z niego i przesadza, ponieważ jego opowieść świadczy o tym, że jest całkowicie uzależniony od Tartuffa. To nieprawdopodobne zauroczenie przejawia się w tym, że widzi on wszystkie czyny Świętoszka w innym świetle niż pozostali domownicy.

Orgon przekonuje, że gdyby lepiej poznał ich gościa – Tartuffa – na pewno by go pokochał. Następnie przytacza dowody niezwykłej pobożności i szlachetności serca świętoszka: codzienne przychodzenie do kościoła, żarliwa, zwracająca uwagę otoczenia modlitwa, całowanie ziemi, pełne świętobliwej pokory gesty, np. podawanie wody święconej.

Orgon opowiada o tym, jak Tartuff, dotrzymawszy od niego pieniądze, część przekazał biednym. Pod swój dach przyjął gościa działając z Bożego natchnienia, jego rządy we własnym domu uznaje za niebiańskie. Zachwyca go troska o żonę Orgona – dba o jej cnotę, donosi na jej adoratorów. O wrażliwości, a nawet nadwrażliwości sumienia Tartuffa świadczy według Orgona kajanie się z powodu zabitej podczas modlitwy pchły.

Nadmierna, ostentacyjna pobożność, teatralna wręcz dobroczynność, a nawet ogromne zainteresowanie żoną Orgona nie budzą jego podejrzeń. 


Druga zacytowana scena – to najważniejszy fragment utworu – wychodzi w niej na jaw dwulicowość i nieuczciwość Tartuffa. Należy pamiętać, że świadkiem tej sceny jest Orgon – ukryty pod stołem. 

Elmira, która nie uległa wpływowi oszusta, stara się go zdemaskować. Aranżuje spotkanie z Tartuffem. Prosi męża, aby ukrył się pod stołem i był świadkiem rozmowy.

Tartuff namawia Elmirę do zdrady – zachęca ją, aby wyzbyła się wyrzutów sumienia i pozwoliła prowadzić jemu. W zamian obiecuje wziąć na siebie jej grzech. Jest tak obłudny, że przekonuje ją, iż grzech popełniony w ukryciu w zasadzie nie jest grzechem, ponieważ nie wywołuje zgorszenia.

W przeciwieństwie do poprzedniej sceny ta nie budzi naszego uśmiechu – raczej gorycz. Cynizm Tartuffa przeraża i budzi zgorszenie.

Dodatkowe punkty można uzyskać za skojarzenia z innymi tekstami kultury.

Teksty te można skojarzyć z innym tekstem literackim – „Moralnością pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej. Poglądy dotyczące grzeszenia w sekrecie przypominają poglądy pani Dulskiej, która twierdziła, że na to mamy cztery ściany, by brudy prać we własnym domu, a złem jest wywołanie skandalu.

Postawa Tartuffa przypomina także zachowanie dewotki z bajki Krasickiego, czy Rejenta Milczka z komedii Fredry – bohaterowie ci wciąż powoływały się na religię i Boga, a postępowały wbrew religii, tak jak było im wygodnie.

Temat 2. Na podstawie podanego fragmentu utworu Hanny Krall Zdążyć przed Panem Bogiem przedstaw przemyślenia Marka Edelmana o możliwościach godnego życia w czasach Zagłady i różnych poglądach na temat godnej śmierci.


„Zdążyć przed Panem Bogiem” to rozmowa Hanny Krall z Markiem Edelmanem – jedynym żyjącym przywódcą getta.

Cytowany fragment dotyczy wspomnień Marka Edelmana dotyczących życia w getcie. Każdy potrzebuje kogoś, dla kogo mógłby żyć, działać – chłopak, którego wspomina stracił sens życia, kiedy stracił swoją ukochaną. Każde działanie – nawet bezsensowne – pozwalało nie czekać bezczynnie na swoją kolej.

Marek Edelman jako lekarz stał przez sześć tygodni na Unschlagplatzu i ratował tych, którzy byli najbardziej potrzebni w getcie.

Wspomina chłopaka i dziewczynę, którzy i tak wkrótce zginęli, ale jeszcze przed śmiercią byli bardzo przydatni – on wydrukował gazetę, a ona ją rozkolportowała.

Kiedy amerykański profesor krytykuje postawę idących na śmierć on się oburza – trudniej jest iść godnie na śmierć, niż ginąć od kul karabinów w walce.

Edelman wspomina wydarzenie jeszcze sprzed powstania w getcie – kiedy Niemcy znęcali się nad starym Żydem, a tłum się śmiał.

Stary, mały człowiek został postawiony na beczce, a rośli Niemcy wielkimi nożycami obcinali mu kawałek po kawałku brodę. Zdaniem Edalmana było to obiektywnie śmieszne, ale i okrutne.

To upokorzenie starego człowieka stało się czymś przed czym chciał uciec – „Nie dać się postawić na beczce” – to synonim godnego życia i godnej śmierci.