OMDLENIA.docx

OMDLENIA

Chwilowa utrata przytomności może być pierwszym sygnałem rozwijania się poważnej choroby. Dlatego powtarzające się epizody utraty świadomości powinny skłonić nas do wizyty u lekarza. Zwykle zaleca on wykonanie EKG, aby ocenić pracę serca, oraz badanie krwi, by upewnić się, czy omdlenia nie są spowodowane np. przez niedokrwistość albo zaburzenia gospodarki cukrem.

Jakie są przyczyny utraty przytomności i jak im zapobiec ?

Czy zdarzają ci się zawroty głowy? Świat przed oczami wiruje, w ustach czujesz słodycz, na twarzy, szyi i dłoniach pojawiają się krople potu... To pierwsze sygnały omdlenia. Poznaj najczęstsze przyczyny omdleń i sprawdź, co możesz zrobić, by zminimalizować ryzyko ich wystąpienia.

Choć wiele osób uważa, że omdlenia nie są niczym groźnym, warto wiedzieć, że nawet chwilowa utrata przytomności może sygnalizować poważne schorzenia układu krążenia lub niedomaganie błędnika. Trzeba także wiedzieć, jak udzielić pierwszej pomocy i co zrobić, gdy omdlenia się powtarzają.

Omdlenie: układ krążenia się broni

Lekarze mówią, że omdlenie to nagła utrata przytomności, zwykle krótkotrwała, którą poprzedzają zawroty głowy lub tzw. odpływanie, czyli tracenie kontaktu z rzeczywistością. 
Omdlenie to naturalna reakcja organizmu, która ma ochronić mózg przed dodatkową utratą tlenu. Gdy mdlejemy, upadamy. A pozycja leżąca sprawia, że krew łatwiej przepływa i większa jej porcja dociera do mózgu.

Przyczyny omdlenia

Klasyczną przyczyną omdlenia jest nagły spadek ciśnienia krwi, czyli tzw. hipotensja ortostatyczna. Taki spadek ciśnienia często pojawia się u młodych osób, które kilka dni spędziły w łóżku. Częściej jednak u osób starszych, mających kłopoty z krążeniem albo przyjmujących leki na obniżenie ciśnienia. Ale omdlenia bywają też efektem zaburzeń rytmu serca. U cierpiących na cukrzycę w ten sposób mogą się objawiać spadki stężenia glukozy we krwi, np. po przedawkowaniu insuliny. 

Zdarzają się także omdlenia określane jako reakcja wazowagalna. W pewnych okolicznościach (może to być np. długie stanie w miejscu) nerw błędny, który przebiega wzdłuż szyi i klatki piersiowej i kontroluje wiele niezależnych od naszej woli procesów, nagle kieruje krew do jednej części organizmu. To sprawia, że mniej krwi trafia do mózgu i tracimy przytomność.
Powodem omdlenia może być też duży stres, czasem depresja, widok krwi albo niektóre zapachy. Bywa również, że mdlejemy z głodu lub po nadmiernym wysiłku fizycznym.

Czy omdlenia się leczy?

W większości przypadków omdlenia nie wymagają leczenia, ale wszystko zależy od przyczyny omdleń. Osoby z niedomagającym lub chorym sercem powinny uzgodnić z lekarzem zmianę lub inną dawkę leku. Cierpiący na cukrzycę mogą poprosić lekarza o przepisanie glukagonu - hormonu, który szybko zwiększa stężenie glukozy we krwi. Lek trzeba nosić ze sobą. Gdy czujemy, że zaczynamy odpływać, wystarczy wcisnąć do ust niewielką porcję żelu, by dobrze się poczuć.

Co robić, by zapobiec omdleniom?

- Jeśli zdarza ci się zemdleć lub zasłabnąć z głodu, musisz jeść 4-6 razy dziennie, ale w posiłkach powinno być niewiele cukru. Czasem, by uregulować stężenie glukozy we krwi, konieczne jest przyjmowanie niewielkiej dawki chromu (pikolinianowa pochodna chromu). 
- Osoby mdlejące np. podczas pobierania krwi do badania powinny stopniowo przyzwyczajać się do takich widoków. Dobrze jest wyobrażać sobie (ze szczegółami!) sytuację, która wywołuje taką reakcję organizmu. Ta technika walki z omdleniami nazywana jest wizualizacją. 
- Jeżeli czujesz się źle i spodziewasz się omdlenia, połóż się tak, aby głowa znajdowała się niżej niż reszta ciała. To pozwoli na szybszy przepływ krwi do mózgu i na pewno poczujesz się lepiej. 
- Gdy zdarza ci się zasłabnąć zaraz po wstaniu z łóżka, musisz zmieniać pozycję stopniowo. Najpierw oprzyj się na łokciu, potem spokojnie usiądź, wolno podnieś głowę i chwilę głęboko pooddychaj. 
- Jeśli czujesz się słabo, kręci ci się w głowie, masz mroczki przed oczami, wypij jak najszybciej szklankę soku pomarańczowego lub wody gazowanej z cukrem. 
- Gdy masz skłonność do omdleń w czasie upałów, prawdopodobnie potrzebujesz więcej płynów i soli, które tracisz, intensywnie się pocąc. Dlatego codziennie wypij 8-10 szklanek płynów (soków owocowych, warzywnych, wody, bulionów). Niedobór soli możesz uzupełnić, dodając jej nieco więcej do jedzenia. Jeśli będziesz to robić tylko w czasie upałów, nie wyrządzisz sercu żadnej szkody.


OMDLENIE - PIERWSZA POMOC 

Nieodzownym atrybutem upalnej pogody jest znacznie rosnąca liczba omdleń. Jednakże pogoda nie jest jedynym uwarunkowaniem ich występowania. Omdlenia przytrafiają się najczęściej w miejscach, w których panuje duchota, brakuje powietrza, jest gorąco, a ludzie przez dłuższą chwilę pozostają w pozycji stojącej. Mogą to być m.in. kościoły, środki komunikacji miejskiej oraz inne duże skupiska ludzi.

Co to jest omdlenie

Omdlenie jest krótkotrwałą i przemijającą utratą przytomności, po wystąpieniu której osoba sama odzyskuje przytomność.

Przyczyny

Przyczyn omdleń literatura fachowa wymienia wiele. Ogólnie rzecz biorąc, w większości przypadków są one spowodowane chwilowym zmniejszeniem ilości dostarczanego tlenu do mózgu człowieka (niedotlenieniem).

Omdlenie może być wywołane:

- wzmożonym napięciem emocjonalnym, jak np. paniczny strach,
- wystąpieniem silnego bólu,
- przebywaniem w pozycji stojącej przez długi czas,
- szybkim podniesieniem się z pozycji siedzącej bądź leżącej,
- zbyt małą objętością krwi w naczyniach krwionośnych – tzw. hipowolemią – spowodowaną np. krwotokiem czy odwodnieniem,
- różnego rodzaju chorobami serca i układu krążenia, jak np. zaburzenia rytmu serca, choroba niedokrwienna serca, zwężenie aorty, zatorowość płucna i inne,
- lekami.

Pamiętaj!

Powtarzające się omdlenia zawsze powinny być poddane diagnostyce medycznej. W tym celu należy zgłosić się do swojego lekarza rodzinnego.

Zazwyczaj incydent omdlenia poprzedza wystąpienie jednego bądź kilku objawów. I tak osoba może poczuć się słabo, widzieć "mroczki" przed oczami, doznać zawrotów głowy. Poprzedzić omdlenie mogą także uderzenia gorąca, uczucie nudności, słyszenie dziwnych dźwięków.

Pierwsza pomoc w omdleniu

Udzielenie pierwszej pomocy nie jest trudne. Każdy z nas może to zrobić. Nie wymaga żadnych specjalistycznych działań, a powinno ono wyglądać tak:

- wyniesienie poszkodowanego z miejsca, w którym omdlał (np. kościół), a gdy jest to niemożliwe zapewnienie dostępu świeżego powietrza,
- ułożenie na wznak (na plecach),
- ocena funkcji życiowych, czyli udrożnienie dróg oddechowych poprzez odgięcie głowy do tyłu a następnie ocena oddechu przez 10 sekund (w tym czasie powinniśmy usłyszeć co najmniej dwa oddechy),
- uniesienie nóg poszkodowanego do góry.

Po wykonaniu powyższych działań osoba poszkodowana po chwili powinna odzyskać świadomość. Jeśli tak się nie dzieje, to mamy do czynienia z utratą przytomności (o której więcej przy którymś z następnych wpisów) i koniecznie musimy wezwać pogotowie ratunkowe (numer telefonu 999 lub 112, z naciskiem na ten pierwszy).

Pomagaj, nie szkodź

By prawidłowo udzielić pierwszej pomocy w omdleniu, powinniśmy wystrzegać się utartych od pokoleń w naszym społeczeństwie działań. Nie wolno:

- szarpać poszkodowanego, klepać po twarzy, zadawać bólu,
- cucić za pomocą soli trzeźwiących ani innych środków,
- chlapać wodą,
- wlewać napojów ani wpychać jedzenia do ust,
- podawać żadnych leków (!).


Omdlenia – jak postępować 

Co to jest omdlenie? 

Omdlenie to krótkotrwała utrata przytomności. Stan ten prawie zawsze poprzedzony jest oszołomieniem lub uczuciem zawrotu głowy. Często towarzyszy temu bladość skóry lub wystąpienie zimnego potu na całym ciele.

Najczęstszą przyczyną omdleń jest nagły spadek ciśnienia krwi, spowodowany na przykład szokiem emocjonalnym lub też znacznie obniżonym poziomem cukru we krwi. Sporadycznie występujące przypadki omdleń bez towarzyszących im charakterystycznych objawów, nie powinny zazwyczaj stanowić podstawy do niepokoju. Jednakże, jeśli pojawiają się częściej lub występują wraz z innymi, dodatkowymi symptomami, mogą być rezultatem jakiegoś poważniejszego schorzenia. Niezwłoczna jest wówczas jak najszybsza 
konsultacja z lekarzem.

Ponieważ omdlenie może być spowodowane różnymi czynnikami, różne są też środki zaradcze, które należy przedsięwziąć w takim przypadku.

Omdlenia występujące w wyniku gwałtownego podniesienia się z pozycji siedzącej, leżącej lub pochylonejPrzyczyną takich omdleń zazwyczaj jest hipotonia ortostatyczna, przejściowy spadek ciśnienia krwi, będący często ubocznym skutkiem zażywania leków. Osoby z tą przypadłością powinny przyzwyczaić się do powolnego podnoszenia się z pozycji siedzącej lub leżącej. W chwili poczucia słabości, należy, jeśli to możliwe, położyć się z nogami uniesionymi ponad poziomem głowy, ewentualnie usiąść lub 
kucnąć z głową schowaną między kolanami. Czasami wystarczy nawet oparcie się o coś i pochylenie głowy.

Omdlenia występujące w czasie ciąży

Omdlenia ciążowe spowodowane są obniżeniem ciśnienia krwi, co jest następstwem rozluźnienia mięśni otaczających naczynia krwionośne. Kobiety mające tendencję do omdleń powinny unikać długotrwałego stania, a w przypadku, kiedy jest to nieuniknione, winny poruszać stopami i nogami, wykonując ćwiczenia poprawiające krążenie. W przypadku uczucia słabości należy niezwłocznie usiąść, a jeśli to nie pomoże, lub jeżeli słabość nastąpiła w pozycji siedzącej, położyć się najlepiej z uniesionymi do góry 
nogami.

Omdlenia występujące u osób leczonych z powodu nadciśnienia

Powodem takich omdleń zazwyczaj jest spadek ciśnienia wywołany przyjmowaniem leków obniżających ciśnienie. W takich przypadkach nie ma skutecznych środków doraźnych i należy niezwłocznie skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym, być może istnieje wtedy konieczność korekcji dawki podawanego leku lub zmiany terapii.

Omdlenia występujące u osób chorych na cukrzycę

W takich przypadkach, zwłaszcza jeśli od ostatniego posiłku upłynął dość długi czas, przyczyną omdlenia najprawdopodobniej jest niski poziom cukru we krwi. Zazwyczaj takim omdleniom towarzyszy osłabienie, zawroty głowy, zaburzenia mowy, drżenie, mrowienie w rękach lub wargach oraz ból głowy, niekiedy "wilczy głód". W takich chwilach należy zażyć tabletki glukozy albo spożyć kostki cukru lub cukierki. Pomóc mogą również słodkie napoje i pokarm zawierający węglowodany i skrobię. Zazwyczaj po 
kilku minutach od spożycia cukru samopoczucie powinno się poprawić. W przypadku często powtarzających się omdleń należy powiadomić o tym lekarza. Być może konieczna jest wtedy zmiana dawki przyjmowanych leków.

Omdlenia występujące w wyniku długotrwałego przebywania na ostrym słońcu lub w dusznym, gorącym pomieszczeniu

Stan taki jest spowodowany długotrwałym narażeniem organizmu na działanie gorąca. Należy wtedy postępować jak w przypadku omdlenia ortostatycznego, czyli położyć się z nogami uniesionymi w górę lub usiąść z głową schowaną między kolanami.

Omdlenie z towarzyszącym drętwieniem lub mrowieniem części ciała,

zaburzeniami widzenia, roztargnieniem, zaburzeniami mowy, utratą władzy w kończynachStan taki spowodowany być może przejściowym ostrym niedokrwieniem mózgu, czyli chwilową przerwą w dopływie krwi do mózgu. Może się to zdarzyć przy zwężeniu tętnic szyjnych. Może również wystąpić w wyniku udaru mózgu , przerwania dopływu krwi do mózgu na skutek zatoru lub pęknięcia naczyń krwionośnych. W takim wypadku należy natychmiast wezwać pogotowie.

Omdlenia poprzedzone przyspieszeniem lub zwolnieniem akcji serca u osób cierpiących na choroby układu krążenia

Przyczyną takiego stanu może być zespół Adamsa Stokesa, charakteryzujący się nagłym zwolnieniem akcji serca. Wypadki takie często są sygnałem ukrytych zaburzeń rytmu i akcji serca. Należy wówczas zgłosić się do kardiologa. Być może będzie konieczne wszczepienie stymulatora.

Omdlenia występujące po wstrząsie emocjonalnym

Przyczyną takich ataków jest działanie stresu emocjonalnego na tę część układu nerwowego, która odpowiedzialna jest za kontrolowanie ciśnienia tętniczego krwi. Takie omdlenie powoduje spadek ciśnienia krwi. Należy wtedy, tak jak w przypadkach omdleń ortostatycznych, usiąść z głową umieszczoną pomiędzy kolanami, lub położyć się z nogami uniesionymi w górze.

Omdlenia występujące u osób powyżej pięćdziesiątego roku życia, ze stwierdzonymi dolegliwościami kręgosłupa szyjnego

zwykle po nagłym odwróceniu głowy lub przy patrzeniu do góryPrzyczyną tego typu omdleń są najczęściej różnego pochodzenia zmiany zwyrodnieniowe szyjnego odcinka kręgosłupa, np. w przebiegu zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa szyjnego. W takim przypadku należy zgłosić się do specjalisty reumatologa. Konieczna jest też konsultacja neurologiczna oraz leki poprawiające ukrwienie centralnego układu nerwowego. Być może konieczne może się okazać noszenie specjalnego, usztywniającego 
kołnierza.

Omdlenia poprzedzone krwistymi wymiotami lub oddaniem smolistego stolca

Krwiste wymioty lub smolisty stolec wskazują, że przyczyną omdlenia może być krwotok z przewodu pokarmowego, często występujący na przykład po pęknięciu wrzodu żołądka. W takim wypadku należy bezzwłocznie wezwać pogotowie.

Omdlenia występujące w wyniku paniki lub strachu

Przyczyną takich omdleń jest najczęściej hiperwentylacja. Zjawisko to objawia się zwiększeniem ilości oddechów z postępującym oziębieniem dłoni i stóp, przyspieszeniem akcji serca i bólem w klatce piersiowej. W takich przypadkach należy postępować identycznie jak w przypadkach omdleń ortostatycznych.

Należy wziąć pod uwagę, że omdlenie, które nastąpiło u osoby po ciężkim urazie, na skutek wypadku, krwotoku, znaczącego odwodnienia (jakkolwiek może wyglądać podobnie do opisanych powyżej) może być spowodowane ogólnoustrojowym zjawiskiem zwanym wstrząsem. W takich przypadkach zawsze należy ułożyć nieprzytomną osobę w pozycji ochronnej (na boku z odchyloną do tyłu głową), okryć i wezwać pogotowie.


Leczenie

Leczenie dietą Niektóre osoby mogą mieć uczucie "odpływania" i omdlenia, kiedy są bardzo głodne. W takich przypadkach zaleca się spożywanie 4-6 niewielkich (i niemal bez cukru) posiłków dziennie. Niektórzy dietetycy zalecają również przyjmowanie 200 mikrogramów pikolinianowej pochodnej chromu w celu uregulowania stężenia glukozy we krwi. Skutki tego rodzaju leczenia można ocenić mniej więcej po 2 miesiącach. Wizualizacja Ta technika może być użyteczna u osób, które są skłonne do ekstremalnych 
reakcji wasowagalnych i niezmiennie mdleją na widok krwi lub podobnych "urazów" psychicznych. Samoleczenie Możesz zapobiec omdleniu, jeśli położysz się w pozycji, w której głowa znajduje się niżej niż reszta ciała, co pozwoli na szybki przepływ krwi do mózgu. Jeżeli nie możesz się położyć, usiądź z głową opuszczoną poniżej poziomu serca, ale nie wkładaj jej pomiędzy kolana, bo jeśli zemdlejesz w tej pozycji, możesz upaść na głowę i doznać poważnego urazu. Jeżeli występują u ciebie 
ortostatyczne spadki ciśnienia krwi, wstawaj z łóżka stopniowo, aby uniknąć omdlenia. Jeżeli spieszyłeś się i czujesz się tak, jakbyś miał zemdleć, wypij szklankę soku pomarańczowego lub wody gazowanej z cukrem. Niektóre osoby potrzebują dodatkowej ilości soli i płynów, szczególnie w czasie upałów lub długiego treningu. Jeżeli możesz, wypijaj przynajmniej 8-10 szklanek wody, soku, bulionu i innych klarownych płynów dziennie. Możesz spróbować przyjmować napoje, które uzupełnią sól traconą drogą 
parowania; możesz również dodawać więcej soli do przygotowywanych posiłków. Inne przyczyny omdleń Omdlenie może być objawem ostrzegawczym w przypadku chorób zastawek serca, zaburzeń rytmu serca i zagrażającego udaru. Czasami omdlenia zdarzają się we wczesnej ciąży.