Zabawy z dzieckiem 2-3 -letnim: zabawy rozwijające mowę

Aby zapewnić dziecku prawidłowy rozwój mowy rodzice powinni znaleźć czas na wspólne zabawy edukacyjne. Zestawy gotowych zabaw przygotowała logopeda Sylwia Więconek - Piątek.

Autor: Sylwia Więconek - Piątek

Neurologopeda, logopeda, terapeuta

Zabawy rozwijające mowę u dziecka

Gdy dziecko ma dwa-trzy lata, samo zaczyna przejawiać inwencję w dziedzinie zabawy. Wcześniej, to przede wszystkim rodzic decyduje o zabawach. Teraz dziecko samo zaczyna na przykład ?decydować", czy chce się bawić raz czy kilka razy dziennie. Warto w tym czasie pomóc dziecku rozwijać mowę dobierając odpowiednie typy zabawy do jego wieku. Pamiętajmy jednak, że zabawy tego typu nie powinny w tym wieku trwać dłużej niż 15 minut. Możemy je organizować dwa, trzy razy dziennie.

Opowiadanie

Pomiędzy drugim a trzecim rokiem życia dużego znaczenia nabiera oglądanie obrazków i historyjek obrazkowych.

Matka siada obok dziecka albo sadza je sobie na kolanach. Z żywą intonacją komentuje wspólnie oglądane obrazki i włącza w mowę wiele środków dźwiękonaśladowczych. Wrażenie wywołane przez obrazek można spotęgować, wykonując nawiązujące do niego ruchy. Kładziemy przy tym obrazek lub wskazujemy obrazek w książce, na ekranie komputera i powtarzamy zdanie opowiadające treść obrazka. kilka razy, wykonując odpowiednie ruchy, np. mały chłopczyk puka do drzwi - puk puk, mała dziewczynka patrzy tu i tam - podnosimy rękę do góry osłaniając oczy.

Podczas oglądania obrazków coraz częściej powinno się zdarzać, że matka najpierw opowiada, a dopiero potem pokazuje obrazek. Polecane jest, by opowiadanie przed snem stało się wieczornym zwyczajem.

Zabawy kierowane bodźcami akustycznymi

Należy zwracać uwagę dziecka na dźwięki otoczenia i nauczyć reagowania na dźwięki o niższym natężeniu. Formy zabaw są różnorodne, w zasadzie jednak chodzi o proste czynności, takie jak wrzucanie kul do wiaderka, budowanie wieży z klocków, zabawy polegające na wkładaniu elementów we właściwe otwory, układanie kształtów, oglądanie obrazków ze slajdów, wykorzystywanie komputerowych programów dydaktycznych (Zwierzaki, Socrates, Moje pierwsze ABC) i zabawek uruchamianych przyciskiem. O ile to możliwe, należy dość często zmieniać rodzaj reakcji, ale zawsze upewnić się, że dziecko wie, czego od niego wymagamy.

Ćwiczenia w identyfikowaniu

Celem jest pozwolenie dziecku na uchwycenie związku pomiędzy przedmiotem a wrażeniem słuchowym i rozszerzenie w ten sposób biernego słownictwa, a na jego bazie aktywnego zasobu słów. Nie wszystkie dzieci lubią tego typu zabawy, dlatego nie należy ich do nich zmuszać. Korzystne jest stosowanie różnorodnych pomysłów i odmian zabaw, ponieważ pracę zaczynamy przy ograniczonym zasobie słów dziecka, który należy stale ćwiczyć.

Przykłady zabaw:

Co jest pod chustą? Kilka wybranych przez nas przedmiotów przykrywamy chustką, a identyczne jak pod chustką przedmioty ustawiamy przed dzieckiem (muszą to być więc przedmioty w co najmniej 2 egzemplarzach, na przykład klocki, łyżeczki, zabawki). Pokazujemy jakiś przedmiot, podajemy kilkakrotnie jego nazwę. Pytającym gestem zachęcamy dziecko, aby znalazło pod chustą ?parę" do danego przedmiotu.

Co jadłeś? Kładziemy na stole kilka rodzajów owoców lub innych artykułów spożywczych (kawałki sera, bułeczki, ciastka, herbatniki). Początkowo 2-3 sztuki potem więcej. Każda rzecz jest nazywana - popatrz to jest jabłko, a to truskawka, a to jest gruszka, zaraz coś dostaniesz. Następnie zawiązujemy dziecku oczy, albo samo zakrywa je sobie rękami i podajemy mu kęs do buzi. Potem pytamy, co zjadło. Dziecko wskazuje odpowiednią rzecz, a my wypowiadamy właściwą nazwę - tak zjadłeś ser, och, jaki pyszny, bardzo dobrze. Jeśli jednak dziecko pomyli się to wskazujemy właściwą rzecz i podajemy jej nazwę.

Rysowanie. Rodzic posługując się szablonami odrysowuje kształty zwierząt, domów, postaci ludzkich, drzew, kwiatów i innych przedmiotów. Po narysowaniu konturów odkłada ołówek i prosi dziecko, aby pokazało, co należy zrobić dalej (dziecko pokazuje np. oczy). Zanim mama (lub tata) zacznie rysować dalej, powtarza kilkakrotnie następujące zdanie - ?tu jest oko", a następnie rysuje oczy. Podobnie prowadzimy zabawę, robiąc figurki z plasteliny.

Loteryjka obrazkowa. Możemy wykorzystać gotowe loteryjki obrazkowe takie jak ? Misie i rysie-Lotto-Granna", Gry i zabawy smoka obiboka ? Gdzie jest żabka?" lub logopedyczne firmy ?Alexander". Loteryjki dla najmłodszych mają na celu poszerzenie słownika czynnego oraz rozwój percepcji słuchowej. W czasie gry dziecko uczy się mówić poprzez zabawę, ćwicząc jednocześnie spostrzegawczość, pamięć wzrokową i słuchową, koncentrację uwagi i myślenie. Na przykład w ?misiach" na małych obrazkach znajdują się fotografie ulubionych zwierząt. Dziecko ma za zadanie odnaleźć na dużej planszy taki sam obrazek, jak ten który trzyma w rączce. Wygrywa ten, kto najszybciej zapełni swoją plansze małymi obrazkami.

Puzzle. Rodzic wykonuje elementy potrzebne do gry przecinając na pół obrazki - mogą to być pocztówki itp. Mama i dziecko otrzymują różne połówki. Należy zwrócić uwagę na to, żeby połówki graczy nie uzupełniały się wzajemnie. Tymczasem brakujące połówki układamy zakryte na środku stołu. Grający losują na zmianę obrazki i wymawiają ich nazwy. Wylosowanymi elementami można uzupełnić zarówno swoje obrazki, jak i partnera. Wygrywa ten, kto uzupełni obrazki jako pierwszy.

Domino obrazkowe. Używamy zestawu domino, w którym poziom obrazków umieszczonych na klockach, odpowiada słownictwu opanowanemu przez dziecko.

Czarny Piotruś. Wykorzystujemy talię kart, których treść jest dostosowana do poziomu opanowania mowy przez dziecko.

Memory. Zwierzaki - Cudaki czyli Szukanie par takich samych obrazków. Zasady gry są bardzo proste. Spośród kartoników rozłożonych obrazkami do dołu, gracze kolejno podnoszą po dwa, starając się trafić na parę. Wygrywa ten kto nazbiera najwięcej. Grając z najmłodszymi dziećmi możemy ograniczyć liczbę elementów . Zabawa świetnie ćwiczy pamięć wzrokową i koncentrację uwagi .

Po ukończeniu przez dziecko trzeciego roku życia i w zależności od zdolności dziecka do koncentracji, poleca się także zabawy, których celem oprócz utrwalania słownictwa, jest także dostrzeganie związków i zależności.

Przykłady zadań:

·         porządkowanie przedmiotów ( klocków, kredek, nitek itp.) według wielkości,

·         porządkowanie przedmiotów według kształtu, ciężaru, i rodzaju materiału,

·         budowanie i rysowanie na polecenie,

·         nawlekanie korali według wzoru,

·         klasyfikowanie obrazków i przedmiotów w zależności od ich przeznaczenia i pojęcia nadrzędnego,

·         obrazki przedstawiające pokrewne przedmioty (np. igła - naparstek, nóż - widelec, rower - koło),

·         znajdowanie przedmiotu, który nie pasuje,

·         dostrzeganie elementu brakującego,

·         uzupełnianie obrazków.

Zadania powinny mieć różne warianty. Gdy będziemy często zmieniać środki dydaktyczne, zadanie będzie się wydawało dziecku za każdym razem nowe, mimo iż zasada się nie zmieni.

Wstępne ćwiczenia artykulacyjne

Po pewnym czasie rodzice będą mogli zacząć przeprowadzać pod kierunkiem logopedy ćwiczenia stymulujące sprawność narządów artykulacyjnych.

Zaczynamy od ćwiczeń polegających na dmuchaniu. Można je wykonywać stosując rozmaite, przyjemne zabawy, np. zdmuchiwanie ze stołu kłębka waty, piórka, kulki papieru, zdmuchiwanie świeczki, nadmuchiwanie balonu lub dmuchanie na wiatraczek. Najważniejsze jest długotrwałe, równomierne wydychanie. Dziecko może także grać na dętych instrumentach muzycznych takich jak gwizdek, flet, organki, trąbka. Najpierw ćwiczymy niedługie dmuchanie, przysłaniając jedną dziurkę (flet). Skoordynowanie ruchu palców i ust nie jest dla małego dziecka łatwe. Gdy jednak uda się mu to opanować, można zacząć ćwiczyć pojęcie ?krótko" i ?długo".

Poza tym rodzice mogą przeprowadzać zabawy, w trakcie których dziecko ma naśladować określone ruchy artykulacyjne. Rozćwiczenie aparatu artykulacyjnego sprzyjać będzie w przyszłości prawidłowej wymowie.

Przykładowe ćwiczenia:

·         otwieranie, zamykanie ust,

·         pokazywanie i chowanie języka,

·         dotykanie językiem kącików ust,

·         oblizywanie wargi górnej i dolnej,

·         dotykanie językiem zębów górnych i dolnych,

·         malowanie ząbków,

·         malowanie podniebienia górnego,

·         mówienie ?aaa" z szeroko rozpostartymi ramionami,

·         mówienie ?mmmm" z wykonywaniem wolnych, miękkich ruchów.

Poruszanie się z muzyką.

Rodzice maja duży wpływ na preferencje muzyczne swojego dziecka oraz ogromna szansę, by już we wczesnym etapie kształtować jego gust.

Muzyka powinna mieć jasną, przejrzystą formę o zrozumiałych tematach melodycznych. Nie może być zbyt głośna ponieważ dzieci dotkliwiej odczuwają większą dawkę decybeli. Najbardziej odpowiednie dla dziecka są łagodne, harmonijne dźwięki o dość wysokiej częstotliwości, z melodyjnymi, wyrazistymi tematami, najlepiej w tonacjach durowych. Spośród nagrań najlepiej wybrać części pogodne, które mają dopisek ?dur" oraz tempo wolne lub umiarkowane. Poleca się tu utwory Mozarta.

Jeśli chcemy zaktywizować dziecko do działania to można włączyć muzykę o żywszych tempach. Godne polecenia są utwory barokowe Jana Sebastiana Bacha lub Antonio Vivaldiego.

Na rynku muzycznym jest dostępnych kilka kompilacji z muzyką dla dzieci:

?Muzyka dla ucha malucha" DUX 2 CD, ? Mozart. Pour les enfants" EMI Classics 2 CD, ?Mozart for my baby" Virgin classics 1 cd, ? Bach for my baby".

Jeśli rodzice nie lubią muzyki poważnej a preferują muzykę rozrywkową to mogą wybrać spośród znanych kompozycji te, które mają podobne cechy do wyżej wymienionych, pamiętając o niezbyt wysokim poziomie głośności. Warto też zapatrzeć się w płyty z nagraniami odgłosów przyrody: głosów ptaków, szumu morza, wodospadu itp. Przy tych dźwiękach wspaniale rozwija się percepcja dziecka.

Przykładowa zabawa. Rodzice włączają radio lub magnetofon ustawiając odpowiednio głośność, aby muzyka była dobrze słyszalna. Matka ujmuje dziecko za rączkę i spaceruje z nim po pokoju wzdłuż rzędu krzeseł lub wokół stołu. Trzecia osoba nagle wyłącza muzykę, a matka i dziecko zatrzymują się, siadają na krzesła lub na podłogę. Gdy ponownie słychać muzykę, matka i dziecko znów zaczynają się poruszać. Ważne jest, aby rolę wiodącą zaczęło przejmować dziecko, a więc przestało naśladować osobę dorosłą i zaczęło się kierować sygnałem dźwiękowym. Należy wprowadzać różne rodzaje ruchu (siadanie, bieganie, skakanie, kołysanie lalki, kładzenie się, podnoszenie nogi itp.). Stopniowe ściszanie muzyki podczas zabawy powoduje rozwój uwagi słuchowej dziecka.

Różnicowanie pojęć ?wolno" i ? szybko"

Poleca się taki wybór kaset i płyt, na których nagrano na zmianę wolne i szybkie utwory. Początkowo dziecko przez naśladownictwo zrozumie, ze przy szybkiej muzyce należy wykonywać szybkie ruchy, np. podskoki, a przy wolnej poruszać się wolno. Pary ruchów można dowolnie dobierać (wolne podskoki, pukanie w podłogę, szybki marsz w miejscu, skłony tułowia z krążeniem).

Śpiew

Śpiewać może mam lub tata. Nucenie lub śpiewanie rodziców daje oparcie emocjonalne, poczucie stabilności, zaspokojenie potrzeby uwagi i przynależności. Celem zabawy jest sprowokowanie dziecka do wokalizacji i naśladownictwa. Zalecane jest śpiewanie prostych piosenek i wierszyków. Szczególnie nadają się takie, które można połączyć z ruchem.

Większość piosenek dla dzieci możemy zilustrować ruchem - piosenka staje się wtedy jeszcze bardziej atrakcyjna i łatwiej ją zapamiętać. Podczas zabawy ćwiczymy również koordynację słuchowSwobodna zabawa dzieci pod ścisłą ochroną!

Zabawa zajmuje centralne miejsce w wychowaniu przedszkolnym. Jest ona tak silną i trwałą potrzebą dziecka jak potrzeba pokarmu, ruchu, towarzystwa innych dzieci. Na zabawę i inną działalność dowolną musi się znaleźć dużo czasu w rozkładzie dnia przedszkolnego, ponieważ w rozwoju małego dziecka są one niezbędne. Bez zabawy bowiem oraz swobody ekspresji i spontanicznego działania nie da się wychowywać człowieka aktywnego, samodzielnego, zdolnego do inicjatywy.

Czas zabawy powinien być w przedszkolu chroniony. Nie wolno go uszczuplać, zastępując zabawę przez różne formy pozornie tylko dowolnych zajęć np. przez przedłużające się próby przygotowujące dzieci do uroczystości czy występów przed rodzicami albo niewłaściwe rozumiane zajęcia wyrównawcze.
Uwzględniając inicjatywę i samodzielność dziecka, zabawy w przedszkolu można podzielić na spontaniczne, spontaniczne z udziałem nauczycielki oraz zabawy według określonych zasad.
Zabawy spontaniczne. W takiej zabawie dziecko dobiera sobie jej przedmiot, a w realizacji swoich zamierzeń posługuje się wymyślonymi przez siebie środkami, stosując przeważnie metodę prób i błędów.
Zabawy spontaniczne z udziałem nauczycielki. Dziecko realizując pragnienia często wybiega poza swoje możliwości. Dąży do tego, czego osiągnąć o własnych siłach jeszcze nie potrafi. Dlatego współpraca z nauczycielką jest mu potrzebna ponieważ doprowadzi do osiągnięcia zamierzonych przez dziecko rezultatów. Jednak zabawa z nauczycielką musi pozostać zabawą. Jej rolą jest wspierać i stymulować inicjatywę dzieci, urealniać ich pomysły, nigdy zaś odbierać im inicjatywę w myśl własnych, choćby i najsłuszniejszych celów dydaktycznych.
Zabawy według określonych reguł dobrowolnie podejmowanych przez dzieci. W zabawach tych inicjatywa dziecka zostaje ujęta w ustalone przez dzieci ramy, których nie można przekroczyć. Ten rodzaj zabaw dydaktycznych i ruchowych cieszą się u dzieci dużym powodzeniem.

Każdy rodzaj zabawy odgrywa w rozwoju dziecka swoistą rolę, toteż w przedszkolu każdy z nich powinien mieć warunki istnienia.
Zabawy tematyczne zbliżają dzieci do siebie. Trzylatki nie potrafią jeszcze współdziałać ze sobą w zabawie, ale chętnie uczestniczą w zabawie. Dzieci 4 – 5 letnie łączą się w dwójki lub trójki. W większych zespołach bawią się dzieci sześcioletnie.
Zabawy konstrukcyjne kierują aktywność dziecka ku wytworzeniu czegoś. Tworzywem są różne bryły, a więc klocki, ale także ścianki drewna, kamyki, glina, masy plastyczne itp. Zabawy konstrukcyjne rozwijają techniczną myśl dziecka, wyobraźnię przestrzenną, zapoznają z właściwościami tworzyw.
Zabawy ruchowe wiążą się bardzo często z tematycznymi. Dziecko skacze jak żaba, wspina się jak marynarz, czołga się jak wąż. Wszystko bowiem, co skupia uwagę dziecka na sobie i działa na wyobraźnię, pobudza jego ekspresję ruchową.
Zabawy badawcze służą zaspokojeniu potrzeb poznawczych dzieci poprzez działanie i manipulowanie przedmiotami. Pokrewne zabawom badawczym jest też żartowanie, przekomarzanie. Jest to igranie z rzeczywistością, która się tym bardziej odsłania im bardziej jej się zaprzecza.
Zabawy dydaktyczne dają dziecku okazje do porządkowania swoich wiadomości, operowania nimi rozumienia, dociekania.

Istotnym czynnikiem wpływającym na organizację zabawy przez dzieci jest sposób, w jaki realizowane są „działania kierownicze” osób dorosłych towarzyszących dziecku przy jego zabawie. Ponieważ w poszczególnych grupach wiekowych występują różnice w sposobach realizacji zabaw swobodnych przez dzieci istotne są warunki, w jakich najkorzystniej będzie realizowana.
W grupie dzieci 3 – letnich bardzo istotne znaczenie ma przestrzeń. Zagospodarowując sale należy wziąć pod uwagę, że dzieci w tym wieku często nadają swym zabawom charakter ruchowy i dlatego należy stworzyć tę przestrzeń. Inne dzieci wola budować i dla nich również należy wygospodarować kąciki pozwalające na ukrycie się ze swoją zabawą. Do tego celu doskonale nadają się materacyki, poduszki itp. Ważne jest pozostawienie dzieciom możliwie jak największej swobody w samodzielnym organizowaniu przestrzeni, w której realizują swoje zabawy. Aby zabawa dla dziecka była przyjemnością, musi mieć ona możliwość samodzielnego doboru przedmiotów. Jedna z bardziej charakterystycznych cech zabaw dziecięcych jest stosowanie w nich nieschematycznych nowatorskich sposobów posługiwania się i stosowania różnych przedmiotów. Dlatego też należy dziecku pozwalać na różne eksperymenty.
W zabawach czterolatków obserwuje się wyraźną zmianę w sposobie wykorzystywania przestrzeni w porównaniu z dziećmi trzyletnimi. Czterolatki wykorzystują w zabawie bardzo szeroki teren, wiele zabaw tematycznych organizowanych jest na otwartej, niczym nieograniczonej przestrzeni. Ważne jest zwrócenie uwagi na płynne sposoby przechodzenia do różnych form aktywności, od zabaw do zajęć i odwrotnie. Chodzi o to, aby dzieci miały możliwość doprowadzenia do końca podejmowanych przez siebie działań. Podczas swobodnych zabaw dziecięcych ważne jest, aby nauczycielka znajdowała się wśród dzieci, możliwie na ich wysokości tak, aby kontakt z nią był jak najłatwiejszy. Wówczas możliwe jest przeprowadzenie szczegółowych obserwacji zachowania dzieci.
Dzieci pięcio i sześcioletnie wykorzystują w swoich zabawach bardzo wiele różnorodnych przedmiotów i to dobierając je celowo do przeprowadzonej zabawy. Inną cecha zabawy dzieci starszych jest ich forma organizacyjna. Są to przede wszystkim zabawy przedmiotowe. Rozbudowane zabawy są dobrą płaszczyzna do różnorodnych form kontaktów między dziećmi a nauczycielką. Najistotniejsze są kontakty w formie rad, pomocy, propozycji. Chodzi o to, aby dzieci chciały i umiały pytać i korzystać z doświadczenia innych osób. Aby to było możliwe, dzieci nie mogą być negatywnie oceniane za swoją niewiedzę, czy brak umiejętności.

Bibliografia
1) Z. Topińska „Kierowanie zabawą dziecka w przedszkolu a warunki jego aktywności”. Warszawa 1961 PZWS.
2) W. Dyner „Zabawy tematyczne dzieci w domu i przedszkolu” Wrocław 1971 Ossolineum.
3) Z. Bogdanowicz „Zabawy dydaktyczne dla przedszkoli” Warszawa 1967, PZWS.
4) W. Hajnicz „Rozwój organizacji zabaw dzieci w wieku przedszkolnym” Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Warszawa 1982r.o-ruchową.

Moment przekroczenia przez dziecko 3-letnie progu przedszkola jest nadzwyczaj trudnym przeżyciem, dlatego konieczne jest wspieranie go przez rodzinę i nauczycieli. Z tego względu szczególną uwagę należy poświęcić procesowi przystosowania się małych dzieci do instytucji wychowania zbiorowego, jaką jest przedszkole.
Wyniki badań psychologicznych i pedagogicznych wskazują na to, iż jedną z przyczyn problemów adaptacyjnych dzieci jest brak współpracy między rodziną a przedszkolem.
    Przedszkole jest pojmowane (szczególnie przez rodziców) jako środowisko edukacyjne stymulujące możliwości rozwojowe dziecka, zapewniające właściwe przygotowanie do podjęcia nauki szkolnej. Przedszkole wspomaga rozwój indywidualnych możliwości dziecka, tworząc korzystne warunki dla tego rozwoju. Jednakże przedszkole może zapewnić prawidłowy rozwój dziecka oraz zaspokoić najistotniejsze jego potrzeby tylko wtedy, gdy współdziała z rodziną.
    Rola dorosłego (rodzica i nauczyciela) w zaspokajaniu potrzeb dziecka (szczególnie potrzeby bezpieczeństwa, przynależności i kontaktu z innymi) jest doniosła.
    Jednocześnie obserwuje się, iż rodzice oddający swoje 3-letnie dziecko do przedszkola przeżywają pewne obawy oraz są zaskoczeni wymaganiami wobec przyszłych przedszkolaków. Szczególnie trudne momenty przeżywają rodzice, gdy pojawią się pierwsze problemy z przystosowaniem dziecka do warunków i wymagań przedszkola. Często po prostu nie potrafią tych problemów rozwiązać i pomóc dziecku. Dlatego przedszkole, jako profesjonalne środowisko wychowawcze, może udzielić rodzicom wsparcia, służyć radą i pomocą w rozwiązywaniu problemów z adaptacją oraz zapobiegać ich powstawaniu. Z tego względu koniecznością staje się włączenie rodziców do przygotowania dziecka do roli przedszkolaka. W tym rozumieniu rodzina i przedszkole stanowią podmioty współdziałające z dzieckiem w procesie adaptacji.
    Małe dziecko może rozwijać swoje indywidualne możliwości oraz nawiązywać kontakty społeczne tylko wtedy, gdy ma zapewnione poczucie bezpieczeństwa. Owo poczucie bezpieczeństwa można kształtować poprzez stopniowe oswajanie i poznawanie nowego otoczenia. Badania naukowe dowiodły, że największe problemy w procesie adaptacji sprawia:

·         nawiązanie kontaktu z dorosłymi i grupą rówieśników w krótkim czasie,

·         poznanie otoczenia materialnego i opanowanie przestrzeni,

·         zapoznanie się z funkcją pomieszczeń i sposobami korzystania ze znajdujących się tam urządzeń,

·         zapoznanie się z organizacją dnia w przedszkolu i związaną z tym orientacją czasową,

·         przyswojenie wymagań dotyczących współżycia w grupie.

    Przebieg procesu adaptacji zależy od ogólnego poziomu rozwoju psychoruchowego dziecka. U dziecka 3-letniego można zaobserwować cechy nie sprzyjające przystosowaniu do warunków przedszkolnych. Według J. Lubowieckiej ("Przystosowanie psychospołeczne dziecka do przedszkola") do niesprzyjających adaptacji właściwości rozwojowych dziecka należą:

·         niski poziom autoidentyfikacji,

·         wysoka reaktywność na bodźce,

·         dominacja sfery emocjonalnej,

·         niski poziom kompetencji językowej,

·         aktualny poziom rozwoju poznawczego,

·         nieznajomość środowiska materialnego, w którym dziecko ma przebywać.

    Odpowiednio zaplanowany proces adaptacji może złagodzić wymienione zjawiska. Łagodny start w środowisko przedszkolne może m.in. zapewnić opanowanie umiejętności samoobsługowych. Poziom opanowania tych umiejętności ma wpływ na poczucia bezpieczeństwa i niezależności dziecka.
    Przedszkole oczekuje, iż dziecko 3-letnie powinno mieć opanowane następujące czynności samoobsługowe:

·         samodzielne jedzenie łyżką,

·         mycie rąk,

·         samodzielne korzystanie z toalety,

·         zdejmowanie i ubieranie podstawowych części garderoby,

·         rozpoznawanie swoich rzeczy,

·         czyszczenie nosa,

·         znajomość swojego imienia i nazwiska.

    Przeciętny rozwój dziecka umożliwia w pełni opanowanie tych umiejętności. Jednak dzieci przychodzące do przedszkola często różnią się pod względem dojrzałości przedszkolnej, co wynika z systemu wychowawczego w rodzinie. Dlatego też do realizacji powyższych wymagań i kształtowania umiejętności konieczna jest ścisła współpraca pomiędzy środowiskiem rodzinnym i przedszkolnym.
    Aby proces przystosowania trzylatka przebiegał łagodnie i korzystnie dla jego rozwoju, został opracowany w naszym przedszkolu program działań adaptacyjnych, tak zwanych "dni adaptacyjnych".
Celem tego programu jest:

l wspomaganie dziecka w przystosowaniu do warunków przedszkolnych poprzez umożliwienie mu poznania nowego otoczenia, wyrobienia orientacji przestrzennej i czasowej, kształtowanie poczucia przynależności do grupy;

·         ograniczenie w warunkach przedszkolnych liczby bodźców utrudniających dziecku przystosowanie;

·         przygotowanie rodziców do udzielania dziecku wsparcia i pomocy w procesie adaptacji;

·         przekazanie personelowi pedagogicznemu wiedzy na temat adaptacji.

Działania pedagogiczne składające się na program dni adaptacyjnych obejmują:

·         nawiązanie współpracy z rodziną i aktywne włączenie jej do procesu przygotowania dziecka do roli przedszkolaka;

·         zajęcia i spotkania na terenie przedszkola dla rodziców i dzieci;

·         zmiany w organizacji placówki w celu stworzenia optymalnych warunków do przebiegu dni adaptacyjnych.

    Nawiązanie współpracy z rodzicami ma na celu zapoznanie z wymaganiami przedszkola i ukierunkowanie ich pracy peda...