BIOLOGIA- UKŁAD DOKREWNY I NERWOWY
Neuron ruchowy
Łuk odruchowy
Neuron czuciowy
Ośrodki odruchowe
Receptor Efektor
Bodziec Reakcja
Efektorem może być: mięsień lub gruczoł
Ośrodki odruchowe znajdują się w mózgowiu oraz rdzeniu kręgowym
Włókna:
· Aferentne- wstępujące à neuron czuciowy
· Eferentne – zstępujące à neuron ruchowy
Odruchy:
· Bezwarunkowe- nie zmienne, rodzimi się z nimi np. wydzielanie śliny, zwężanie źrenicy
· Warunkowe – wyuczone, mogą zanikać
Układ nerwowy:
· Regukuje poprzez czynności
· Koordynuje przez receptory
· Umożlwia reakcje na bodźcce
· Prowadzi do równoawagi organizmu
· Integruje – organizm funkcjonuje jako całość
Centralny
Obwodowy
Mózgowie, rdzeń kręgowy
Ośrodki odruchowe:
· Wyższych funkcji nerwowych
·
Chronione przez układ kostny- 3 opony: twardówka, naczyniówka, pajęczynówka
Tworzy istotę szarą –skupione ciała komórek nerwowych – kora nerwowa
Istota biała – skupione włókna nerwowe tworzące drogi nerwowe
Neurony(czuciowe, ruchowe),
Nerwy rdzeniowy, czaskowex12( wzrokowy, słuchowy, błędny)
Somatyczny
Autonomiczny
· Odpowiedzialny za regulacje świadome
· Oparte na doświadczeniu
· Dostosowuje działanie do otoczenia
· Znajduje się w korze mózgowej
· Sam coś wykonuje – odruchy
· Jeśli jest działanie to musi być też anty działanie
Przywspółczulny
Współczulny
· Ośrodki w rdzeniu przedłużonym i krzyżowym
· Ośrodki w rdzeniu krzyżowym i lędźwiowym
Pofałdowanie mózgu zwiększa efektywność i pole pracy.
Prawa półkula- myślenie całościowe- wyobraźnia, intuicja, orientacja przestrzenna, muzyka, metafory
Lewa półkula- myślenie sekwencyjne- pisanie, czytanie, logika, analiza, dedukacja,
Opony mózgowe :
· Opona twarda- wyścieła el. Szkieletowe
· Pajęczynówka- ogranicza przestrzeń podpajęczynówkową wypełnioną płynem mózgowo-rdzeniowym
· Naczyniówka- przylega do mózgowia, przez jej ściany przenika tylko woda, gazy oddechowe, glukoza. Chroni przed szkodliwymi substancjami
UKŁAD HORMONALNY= DOKREWNY
· Reguluje czynnośći wewnrzne
· Komunikuje się poprzez krew
· Hormon- forma informacji, związek chemiczny wydzielany przez kom. gruczołową, zmienia aktywność innej komórki
· Nauka zajmujące się tym układem – endokrynologia
hormon
Bodziec gruczoł narząd wykonwczy reakcja
Regulacja horonalna :
1. Antagonizm hormonów
a. Insulina pobudza produkcję enzymów łączących glukozy w glikogen à zmniejszenie stężaenia cukry we krwi
Niskie stężenie glukozy pobudza produkcję glikagonu
b. Wysokie stężenie wapnia w tarczycy powowduje wydzielanie się kalcytoniny.
Pobudza ona komórki do wyłapywania wapnia z krwi
Doprowadza to do niskiego poziomu wapnia wydziela się parathormon
2. Sprężenie zwrotne – przy pomocy gruczołu à przysadki mózgowej
Podlegają jej :
· Nadnercza
· Tarczyca
· Jajniki/ jądra
Gruczoły układu hormonalnego
Synergizm- współdziałanie hormonów
Np. adrenalina (h. wzrostu) + glukagon (h. tarczycowy)
Gruczoł dokrewny
Hormon
Rodzaj h.
Położenie
Cel
Działanie
Skutki nadczynności
Skutki niedoczynności
Podwzgórze
Wazopresyna
oligo
Część międzymózgowia
¨ wzmaga resorpcję zwrotną wody w nerkach (zmniejszenie ilości wody w moczu)
Moczówka prosta
Oksytocyna
Oligo
¨ pobudzenie wydzielanie mleka i skurcze mięśni macicy.
h.hamujące przysadkę (-) statyna, (+) liberyna, kortykoliberyna, tyreoliberyna, somatokrynina, somatosratyna, gonadoliberyna
¨ reagują na impulsy nerwowe płynące z mózgu wydzielając hormony zawiadujące u. dokrewnym, gł. za pośr. przysadki mózgowej (hamują lub pobudzają wydzielanie hormonów przez przysadkę).
krukwik