Polska mitologia narodowa - 2006.pdf - Testy maturalne - games4you

egzamin_polski-1.qxd 2006-09-26 19:13 Page 16

Kujon Polski

Wtorek 26 wrzeœnia 2006 1 Gazeta Wyborcza 1 www.gazeta.pl

Drodzy maturzyœci! Wczoraj wydrukowaliœmy raport specjalny,ile punktów potrzebujecie,by dostaæ

siê na wymarzone studia. Znajdziecie go jutro na gazeta.pl/edukacja.Od dziœ do soboty drukujemy

arkusze maturalne dla poziomu podstawowego. Na pocz¹tek – jêzyk polski,jutro – geografia

OD DZIŒ

DO SOBOTY

Matura z polskiego

Przygotuj siê

do matury z „Gazet¹”

przykładowy test dla poziomu podstawowego

Jutro – test maturalny

dla poziomu

podstawowego

z geografii

W czwartek – biologia

W pi¹tek – angielski

W sobotê

– matematyka

Czas 170 min

Czêœæ I.

Rozumienie

czytanego tekstu

1655

7. W roku 1655 Rzeczpospolita Obojga Naro-

dów została zaatakowana ze wszystkich stron (...)

Klasztor Paulinów na Jasnej Górze pod Czêsto-

chow¹ był jedn¹ z nielicznych fortyfikacji, które

oparły siê najeŸdŸcom. Dziêki ochronie, jak¹ we-

dług legendy dawał œwiêty obraz Czarnej Madon-

ny – Matki Boskiej Czêstochowskiej – klasztor wy-

szedł zwyciêsko ze wszystkich prób szturmu.

Kiedy mnisi wznosili do Najœwiêtszej Panienki

modlitwy, a przeor wołał z murów, ¿e nigdy siê

nie podda, szwedzkie kule armatnie odbijały siê

od dachu, nie czyni¹c szkody, podczas gdy musz-

kiety wypalały na panewce – prosto w twarz

szwedzkim ¿ołnierzom. Klasztor okazał siê nie

do zdobycia. W podziêce za wybawienie kraju

z opresji król Jan Kazimierz przysi¹gł ofiarowaæ

całe swoje królestwo Matce Boskiej. Podczas

wzruszaj¹cej ceremonii, która odbyła siê w 1656

roku w katedrze lwowskiej – tzw. œlubów lwow-

skich – Maryja Panna została uroczyœcie ukoro-

nowana jako „ królowa Polski”. Od tego czasu pol-

scy katolicy nie tylko oddawali czeœæ Matce Bo-

skiej jako swojej patronce, ale coraz czêœciej trak-

towali katolicyzm jako wyznacznik to¿samoœci

narodowej. Był to kluczowy moment w formo-

waniu siê mitu „Polaka – katolika” – przeœwiad-

czenia, ¿e niekatolik z jakiegoœ powodu nie zasłu-

guje na miano prawdziwego Polaka.(...)

8. Moc Czarnej Madonny z Czêstochowy i jej

litewskiej odpowiedniczki – Matki Boskiej Ostro-

bramskiej – jest wysławiana zarówno w liturgii,

jak i w literaturze. Byæ mo¿e najlepiej znana jest

Inwokacja do Pana Tadeusza (...)

9. Ja z kolei chciałbym przypomnieæ wspa-

niałe wersy póŸniejszego poety i współtwórcy

grupy Skamander Leszka Serafinowicza, który

pisał pod pseudonimem Jan Lechoñ (1899-1956):

Matka Boska Czêstochowska, ubrana perłami,

Cała wzłocie ibrylantach, modli siê za nami.

(...)

O Ty, której obraz widaæ wka¿dej polskiej

chacie

I wkoœciele, iw sklepiku, iw pysznej komnacie,

W rêku tego, co umiera, nad kołysk¹ dzieci,

I przed któr¹ dniem inoc¹ wci¹¿ siê œwiatło

œwieci.

Która perły masz od królów, złoto od rycerzy,

W któr¹ wierzy nawet taki, który wnic

nie wierzy,

Która widzisz znas ka¿dego cudnymi

oczami,

Matko Boska Czêstochowska, zmiłuj siê

nad nami! 1

10. Uwa¿am, ¿e najwa¿niejsze słowa tego wier-

sza zawiera nastêpuj¹cy wers: Wktór¹ wierzy

nawet taki, który wnic nie wierzy. Jak mało kto,

Lechoñ umiał dostrzec, ¿e najbardziej mistycz-

ny, katolicki symbol Polski mo¿e dawaæ siłê za-

równo chrzeœcijanom, jak i niechrzeœcijanom.

1768

11. Umañ albo Humañ to niewielkie miasteczko

niedaleko Dniepru le¿¹ce w głêbi Ukrainy, nieo-

podal wschodniej granicy dawnej Rzeczypospo-

litej. W 1768 roku było ono aren¹ straszliwej rze-

zi. Trwała ju¿ przera¿aj¹ca rebelia – koliszczyzna

– podczas której bandy chłopów pañszczyŸnia-

nych paliły i mordowały. W tym regionie lud był

prawosławny: tysi¹ce katolików i ¿ydów wymor-

dowano albo zapêdzono do koœciołów czy syna-

gog i spalono ¿ywcem. Armia rosyjska przywró-

ciła porz¹dek przy pomocy metod, które nie od-

biegały wiele od wyczynów rebeliantów.

12. Na ogół w kontekœcie tego właœnie powsta-

nia chłopskiego pojawia siê jedna z najwa¿niej-

szych postaci proroczych polskiej (i ukraiñskiej)

historii oraz literatury. O kozackim wizjonerze

Mojseju Wernyhorze niewiele wiadomo na pew-

no. Nie wiadomo nawet, czy naprawdê istniał (...)

W XIX wieku, kiedy Rzeczpospolita przestała ist-

nieæ, Wernyhora stał siê symbolem nadziei i zmar-

twychwstania. Opowiadał bowiem o „złotym wie-

ku” sprzed czasu klêski, kiedy jeszcze wszystkie

ludy dawnego pañstwa, a zwłaszcza Polacy i Ukra-

iñcy, ¿yły w pokoju. Przepowiedział te¿ nadejœcie

dnia, kiedy powróc¹ honor, harmonia i szczêœcie.

Wernyhora był sławiony przez wielu poetów – od

Goszczyñskiego po Wyspiañskiego. Wra¿liwi na

jego urok byli szczególnie romantycy, w tym rów-

nie¿ boski Słowacki. (...)

13. W wieku XX ideały podobne do tych, któ-

re głosił Wernyhora, zaczêto kojarzyæ z ruchem

niepodległoœciowym Józefa Piłsudskiego, któ-

ry marzył o odrodzeniu w nowej postaci dawne-

go wielonarodowego pañstwa. Idee te były znie-

nawidzone przez polskich nacjonalistów pokro-

ju Dmowskiego, którzy chcieli „Polski dla Pola-

ków”; przez nacjonalistów ukraiñskich, którzy

mieli podobn¹ wizjê „Ukrainy dla Ukraiñców”.

Wiosn¹ 1920 roku, kiedy Piłsudski i jego ukraiñ-

scy sojusznicy odbijali Kijów z r¹k bolszewików

w imiê niepodległej Ukrainy, mogło siê wyda-

waæ, ¿e zostanie ona urzeczywistniona. Ale wte-

dy œwiat wprowadzony w bł¹d przez bolszewic-

k¹ propagandê zawołał niedorzecznie „Rêce

precz od Rosji!” i okazja przepadła 2 . Dzieñ chwa-

ły dla tej idei mo¿e jednak jeszcze nadejœæ.(...)

1892

14. (...)Tysi¹c lat temu, a nawet jeszcze wczeœ-

niej, naród polski ¿ył jakoby w pokoju i harmonii

na ziemiach przodków pod sprawiedliwymi rz¹-

dami pierwszego, legendarnego władcy – chłop-

skiego syna o imieniu Piast. Niestety, w ci¹gu wie-

ków Polska utraciła jednak jednoœæ, a Polacy prze-

stali byæ panami swojej ziemi ojczystej. Cudzo-

ziemcy i intruzi wszelkiego autoramentu – Niem-

cy, ¯ydzi, Ukraiñcy i Rosjanie – nadu¿ywali ich

naturalnej goœcinnoœci i przywłaszczyli sobie

znaczn¹ czêœæ polskich miast i wsi. Obcy królo-

wie zasiadali na polskim tronie, a¿ sam tron prze-

stał istnieæ. Polska została ograbiona ze swego

dziedzictwa. Przesłanie było jasne. Wszyscy pol-

scy patrioci maj¹ obowi¹zek zjednoczyæ siê i prze-

pêdziæ cudzoziemców z ziemi ojczystej: „Polska

dla Polaków”! Koncepcja piastowska stanowiła

oczywiste uzupełnienie idei „Polaka – katolika”.(...)

15. Debaty historyków na temat stopnia praw-

dziwoœci koncepcji piastowskiej nie maj¹ wielkie-

go znaczenia. Wa¿ne jest to, ¿e wierzyły w ni¹ mi-

liony Polaków, a wielu wierzy w ni¹ nadal. Co wiê-

cej, mo¿na s¹dziæ, ¿e równie¿ wielu zagranicznych

mê¿ów stanu i polityków – od Woodrowa Wilso-

na po Stalina – uznawało j¹ za prawdziw¹. Choæ

nie było zgody co do tego, gdzie znajduje siê pol-

skie „terytorium etniczne”, i nikt nie potrafił zde-

finiowaæ, kto jest, a kto nie jest Polakiem, to istnia-

ło powszechne przekonanie, ¿e nale¿y jakoœ wyz-

naczyæ etniczny obszar Polski, gdy¿ „Polacy” po-

zostan¹ ofiarami krzycz¹cej niesprawiedliwoœci

dopóty, dopóki nie zostanie im on zwrócony. Był

to gotowy przepis na rozlew krwi. Ka¿da próba

zdefiniowania takiego obszaru i dostosowania do

niego granic Polski – od konferencji paryskiej do

poczdamskiej – natychmiast rodziła kłopoty. W do-

œwiadczonym przez historiê regionie Europy, któ-

ry obfituje w mniejszoœci etniczne, problem pol-

skich granic nie mógł byæ rozwi¹zany pokojowo

za pomoc¹ formuł nacjonalistycznych. W koñcu

wiêc został on rozwi¹zany za pomoc¹ nagiej prze-

mocy. W koñcowym okresie II wojny œwiatowej

– z poparciem Stalina – polscy komuniœci bez skru-

pułów przejêli koncepcjê piastowsk¹ swoich przed-

wojennych przeciwników: ludowców i narodow-

ców, by nastêpnie realizowaæ j¹ metodami, które

dziœ okreœlilibyœmy mianem „czystek etnicznych”.

Jedyne, co pozostawało do zrobienia, to dostoso-

wanie ludnoœci do granic. Miliony „nie-Polaków”,

głównie Niemców i Ukraiñców, którzy mieszkali

po złej stronie nowych linii demarkacyjnych, trze-

ba było wygnaæ; z kolei miliony Polaków, których

domy znalazły siê teraz na terytorium „odzyska-

nym” przez Zwi¹zek Radziecki, nale¿ało wypê-

dziæ do Polski „Ludowej”. (Wszystkich przepêdzo-

nych nazywano chytrze „repatriantami”). Była to

najwiêksza wymiana ludnoœci w dziejach Euro-

py. I naturalna konsekwencja nacjonalistycznych

mitów o „krwi i ziemi”, w które po narodzinach

współczesnej polityki masowej w latach dziewiêæ-

dziesi¹tych ubiegłego stulecia uwierzyło tak wie-

lu Europejczyków.(...)

16. Wszystkie mity słu¿¹ jakimœ celom. W mia-

rê jak te cele siê zmieniaj¹, zmianie ulegaj¹ rów-

nie¿ same mity. Podstawow¹ kwesti¹ w dzisiej-

szej Polsce jest zatem to, czy któryœ z tradycyj-

nych mitów mo¿e zostaæ wskrzeszony b¹dŸ do-

stosowany do warunków ¿ycia w Trzeciej – post-

komunistycznej – Rzeczypospolitej (...). Mity „Po-

laka – katolika” b¹dŸ „Polski piastowskiej” wyda-

j¹ siê pozbawione sensu w pañstwie jednolitym

etnicznie, którego granice nie s¹ ju¿ zagro¿one.

Mit „przedmurza” mo¿e jednak odrodziæ siê po-

nownie, jeœli Polska stanie siê krajem granicznym

NATO albo Rosja znów bêdzie chciała panowaæ

w Europie Œrodkowej. Z kolei przepowiednie

Wernyhory s¹ zawsze aktualne. Nawet jeœli na

wschodnich kresach Polski nigdy nie było „zło-

tego wieku”, to potrzeba utrzymywania bratnich

stosunków ze wschodnimi s¹siadami jest szcze-

gólnie ¿ywotna. Po¿yjemy, zobaczymy. Tylko jed-

no jest pewne. Jeœli stare mity nie wystarcz¹, to

w ich miejsce zostan¹ wymyœlone nowe.

1 J. Lechoñ, Matka Boska Czêstochowska, w: Poezja

polska: Antologia w układzie S. Grochowiaka

i J Maciejewskiego, t. II, Warszawa 1973, s. 188 .

2 Zob. N. Davies, Inwazja na Ukrainê, w: Orzeł biały,

czerwona gwiazda. Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920,

Znak, Kraków 1997, s. 104-129

Przeczytaj uwa¿nie tekst, a nastêpnie wy-

konaj polecenia. Odpowiadaj tylko na podsta-

wie tekstu i tylko własnymi słowami, chyba ¿e

polecenie wymaga cytowania. Udzielaj tylu od-

powiedzi, o ile jesteœ proszony.

N ORMAN D AVIES

Polska mitologia

narodowa

1. Wszyscy potrzebujemy mitów. I jednost-

ki, i narody. Mity to uproszczone przekonania,

które nie musz¹ byæ oparte na faktach, ale za-

pewniaj¹ nam poczucie przynale¿noœci i celu.

Choæ s¹ ewidentnie subiektywne, to czêsto ma-

j¹ wiêksz¹ siłê sprawcz¹ ni¿ obiektywna praw-

da – prawda bowiem bywa bolesna.

2. Niektóre narody maj¹ wiêksz¹ potrzebê

mitów. Narody imperialne wymyœlaj¹ mity po

to, by uzasadniæ panowanie nad innymi naro-

dami. Narody podbite wymyœlaj¹ mity po to,

aby usprawiedliwiæ swoje klêski i wykrzesaæ si-

łê, potrzebn¹ do przetrwania. Polska nale¿ała

zapewne do tej drugiej kategorii, gdy¿ politycz-

ne przeciwnoœci, których konsekwencje dot-

knêły wiele pokoleñ, wytworzyły nader mito-

genn¹ atmosferê intelektualn¹. Polska kultura,

a w szczególnoœci literatura, sztuki piêkne i hi-

stografia, zawiera mnóstwo przykładów pry-

matu narodowej wyobraŸni nad realizmem.(...)

3. Oczywiœcie, nie da siê przedstawiæ wszyst-

kich zasobów polskiej mitologii narodowej

w tak krótkim tekœcie. Niemniej jednak mo¿-

na je zilustrowaæ przykładami zaczerpniêty-

mi z ró¿nych okresów historycznych.(...)

1620

4. 11 marca 1620 roku polski kanclerz wielki

koronny Jerzy Ossoliñski zło¿ył wizytê w Lon-

dynie i w pałacu Whitehall odczytał przed kró-

lem Jakubem I przemówienie po łacinie. Kan-

clerz przyniósł wieœci o napaœci na wschodnie

granice Rzeczypospolitej dokonanej przez os-

mañskich Turków i zwrócił siê do króla angiel-

skiego o pomoc w walce z niewiernymi. Albo-

wiem, jak wyjaœnił, Polska jest wszak „najpew-

niejszym przedmurzem chrzeœcijañstwa”.(...)

5 . Mit Polski jako „przedmurza chrzeœcijañ-

stwa” (antemurale christianitatis) miał bardzo

długi ¿ywot. Z pocz¹tku jego Ÿródłem były wojny

przeciwko Turkom i Tatarom; nastêpnie słu¿ył

uzasadnieniu działañ Polski w obronie katolic-

kiej Europy przed prawosławnymi Moskalami;

jeszcze póŸniej okazał siê potrzebny w walce

z komunizmem i faszyzmem. W XX wieku nie

stracił wiêc wcale na znaczeniu; na przykład był

bardzo ¿ywotny w roku 1920 podczas wojny pol-

sko-bolszewickiej czy te¿ – w wymiarze bardzo

uniwersalnym – podczas wyst¹pieñ „Solidarno-

œci” przeciwko rozkładaj¹cemu siê re¿imowi ko-

munistycznemu w latach osiemdziesi¹tych.

6. Mit antemuralne istotnie ucieleœnia wie-

le chwalebnych emocji, lecz trudno go trakto-

waæ jako fakt – doskonałe odzwierciedlenie rze-

czywistoœci historycznej. Po pierwsze bowiem,

nie tylko Polacy uwa¿ali siê za stra¿ników ka-

tolickoœci. Bardzo podobne pogl¹dy głosili Wê-

grzy i Chorwaci, którzy posługiwali siê iden-

tyczn¹ frazeologi¹. Po drugie, uznawaæ, ¿e stra-

tegia Polski w ci¹gu ponad połowy tysi¹clecia

ograniczała siê wył¹cznie do działañ defensyw-

nych, to nie grzeszyæ realizmem. W wielu przy-

padkach Polacy rzeczywiœcie stawali na mu-

rach obronnych, ale równie czêsto ruszali w po-

le i szturmowali fortyfikacje innych narodów.(...)

Norman Davies, Smok wawelski nad Tamiz¹,

Wyd. Znak, Kraków 2004

Zadania do tekstu

1. Na czym zdaniem autora polega siła spraw-

cza mitu? Odpowiedz na podstawie akapitu 1.

0-1 pkt

..................................................................................................

2. Na podstawie akapitu 2. podaj dwa powo-

dy „wymyœlania” mitów narodowych. 0-1 pkt

..................................................................................................

3. Akapit 3. w stosunku do ak. 1. i 2. jest:

0-1 pkt

a) tez¹

b) podsumowaniem rozwa¿añ

c) zapowiedzi¹ treœci nastêpnych akapitów

d) przeciwstawieniem siê wczeœniejszym opi-

niom

4. Jak¹ rolê w dziejach naszego narodu ode-

grał mit Polski jako „przedmurza chrzeœcijañ-

stwa”? Odpowiedz na podstawie akapitu 5.

0-3 pkt

..................................................................................................

5. Dlaczego N. Davies w akapicie 6. poddaje

w w¹tpliwoœæ wartoœæ polskiego mitu antemu-

rale? 0-2 pkt

..................................................................................................

6. Z akapitu 7. wypisz po jednym przykładzie

poni¿szych œrodków stylistycznych. 0-2 pkt

personifikacja — .......................................................

peryfraza — .............................................................

0-1 pkt

..................................................................................................

8. W akapicie 9. i 10. Davies odwołuje siê do

wiersza J. Lechonia. Czemu słu¿y ten zabieg?

0-1 pkt

a) okreœla stosunek twórcy do poezji roman-

tycznej

b) stanowi polemikê z mitem Polaka – katolika

c) wskazuje na kryzys idei romantycznej

d) wyra¿a uznanie dla poezji J. Lechonia

9. Wyjaœnij pojêcia, które wystêpuj¹ w aka-

pitach 11. i 12. 0-2 pkt

wizjoner — ..............................................................

rebeliant —..............................................................

7. Co według autora stanowi istotê mitu Pola-

ka – katolika? Zacytuj zdanie z akapitu 7.

egzamin_polski-1.qxd 2006-09-26 19:13 Page 17

Kujon Polski 17

www.gazeta.pl 1 Gazeta Wyborcza 1 Wtorek 26 wrzeœnia 2006

10. Co ł¹czy Piłsudskiego i Wernyhorê? Od-

powiedz na podstawie akapitu 11. i 12. 0-1 pkt

..................................................................................................

DORYNA

Pani siê zdajê, ¿e on œwi¹tobliwy,

A tak naprawdê jest z gruntu fałszywy.

DORYNA

Mówmy bez gniewu, dobrze, błagam pana.

Knuj¹c te spiski, ¿arty pan z nas robi?

Bo na co córka pañska bigotowi?

Ku innym rzeczom on ma myœli zwracaæ.

I jak siê panu ten zwi¹zek opłaca?

Z pañskim maj¹tkiem, po co pan wybiera

Ziêcia nêdzarza...?

DORYNA

Wszelakie œrodki trzeba zastosowaæ

Ojciec kpi sobie, to s¹ tylko słowa,

Lecz lepiej bêdzie, choæ ojciec przesadza,

Gdy pani uda, ¿e grzecznie siê zgadza,

Bo w razie czego to pani pozwoli

Termin mał¿eñstwa odsuwaæ do woli.

Znajdzie lekarstwo, kto zyska na czasie;

A to choroba jakaœ nagła wda siê

I przygotowañ zakłóci porz¹dek,

A to wymówi siê pani przes¹dem,

Zobaczy pani pogrzeb nagle, z bliska,

Rozbije lustro, przyœni trzêsawiska,

A najwa¿niejsze to, ¿e nie ma jak

Zwi¹zaæ ciê z innym, gdy nie powiesz „tak”.

Ale na razie lepiej bêdzie chyba,

Jeœli was razem nie bêd¹ widywaæ.

(do Walerego)

Pan przez przyjaciół niech siê upomina,

By panu słowa danego dotrzymaæ.

My jego szwagra do działania pchniemy,

Tak¿e macochê w tê sprawê wci¹gniemy.

¯egnam.

PANI PERNELLE

To jêzyk!

11. W czym przejawia siê nacjonalizm Pola-

ka – Piasta? (akapit 14.) 0-1 pkt

..................................................................................................

.........................................................................................

DORYNA

Jemu, razem z tym Laurentym,

Wolê nie ufaæ, choæby mi kto rêczył.

ORGON

Milcz. Je¿eli teraz

Nic nie ma, wiedz, ¿e szanowaæ to trzeba,

Bo jego bieda to zaszczytna bieda

I najwy¿szego godna wyniesienia,

Skoro sam wyzuæ pozwolił siê z mienia,

Bo o doczesne sprawy mało dbały

Wiecznym siê sprawom oddał sob¹ całym,

Ja mu pomogê, bo mam mo¿liwoœci,

Wyjœæ z tarapatów i odzyskaæ włoœci,

Dobra na cał¹ znane okolicê.

A po nim widaæ to, ¿e jest szlachcicem.

12. Wyjaœnij, dlaczego w akapicie 15., mówi¹c

o terytorium „odzyskanym” i „repatriantach”,

autor u¿ywa cudzysłowów. 0 lub 2 pkt

..................................................................................................

PANI PERNELLE

Nie znam zbyt dobrze jego słu¿¹cego.

Pan jest uczciwy, ja rêczê za niego.

� le mu ¿yczycie, nikt z was go nie lubi,

Bo on ka¿demu prawdê o nim mówi.

Przeciw grzechowi unosi siê gniewem

I szuka tylko zasługi przed Niebem.

13. Jak w kontekœcie całego tekstu nale¿y ro-

zumieæ stwierdzenie autora „Po¿yjemy, zoba-

czymy”? 0-1 pkt

..................................................................................................

DORYNA

Tak, to dlaczego tak bardzo go złoœci,

Ostatnio zwłaszcza, przyjmowanie goœci?

Co Niebu szkodzi, ¿e ktoœ u nas bywa,

¯eby tak wrzeszczeæ, a¿ głowê urywa?

Mam miêdzy nami powiedzieæ, co czujê?

Zazdroœæ o pani¹ tym wszystkim kieruje.

(...)

DORYNA

Tak, on tak mówi i tê jego pró¿noœæ

Pogodziæ jakoœ z nabo¿noœci¹ trudno.

Komu prostota, œwiête ¿ycie bliskie,

Ten nie powinien pyszniæ siê nazwiskiem.

Skromn¹ postawê pobo¿noœæ przyjmuje,

Ta ¿¹dza chwały do niej nie pasuje.

Ta pycha... kłopot, widzê, panu sprawiam.

WeŸmy osobê, szlachectwo zostawiam,

Wyda pan, i to bez bólu ¿adnego,

Tak¹ dziewczynê za kogoœ takiego? (...)

14. Jakie funkcje jêzyka wystêpuj¹ w wykła-

dzie Davisa. Wymieñ 2 funkcje. 0-1 pkt

..................................................................................................

M OLIER , „T ARTUFFE ALBO S ZALBIERZ ”

W PRZEKŁADZIE J. R ADZIWIŁOWICZA , T EATR N ARODOWY 2006

Temat 2.

W poszukiwaniu idealnego domu.

Czym jest dom dla bohaterów „Ludzi bez-

domnych” S. ¯eromskiego? Zanalizuj podane

fragmenty utworu, odwołuj¹c siê do swojej wie-

dzy o przywołanych w nich postaciach. Wyko-

rzystaj znajomoœæ całej powieœci.

Fragment 1

(...) Szybko wygasa domowe ognisko i rozwie-

wa siê w ostrym wietrze wonny dym rodzinnego

namiotu. Gniazdo człowiecze trwa tak samo dłu-

go jak gniazdo paj¹ka. Przebieram w myœli osoby

tutejsze, które pewno siedz¹ jeszcze miêdzy Kar-

czówk¹ a Pocieszk¹, ale nie znajdujê nikogo, kto

by zajrzał mi w oczy z braterskim zrozumieniem,

gdybym powiedziała dzieje mego ¿alu, dzieje gro-

bowego smutku, który był jak cieñ œmierci. (...)

Tego¿ dnia, w Mêkarzycach. Ju¿ jestem tutaj,

u wujostwa. Bardzo póŸno... Jaka błogosławiona

cisza. Nocujê sama, na „drugiej stronie”, w tej sta-

rej „salce”. Jestem szczêœliwa, ach, jak¿e jestem

szczêœliwa! (...) Powała z dwiema belkami, cokol-

wieczek skrzywiona; œciany wybielone wapnem,

które tu i ówdzie odpada, ukazuj¹c suche i twar-

de drewna modrzewiowe. Okno zasłoniête kêpa-

mi georginij, malw i bzów. Z ram jego deszcz spłu-

kał pokost. Zasuwki, stare zasuwki dziwnej formy,

ozdobnie wykute przez jakiegoœ ucznia Tubalka-

inowego, powleka rdza warstw¹ tak grub¹, ¿e uczy-

niła z tych ¿elazek rzeczy doprawdy piêkne. (...)

Wszystko to: przepalone szyby, drzwi, œciany, sprzê-

ty i stare litografie nosz¹ na sobie jak¹œ cechê wzru-

szaj¹c¹. Istniej¹ bez ¿adnej zmiany w ci¹gu kilku-

dziesiêciu lat, na tych samych swoich miejscach,

wytrzymuj¹ działania pór roku i staj¹ siê jakby nie-

zbêdnymi cz¹stkami tutejszej przyrody. Ka¿dy

z tych przedmiotów ma swoj¹ historiê i wprost na-

le¿y do familii. Stary dwór schyla siê, paczy i garbi,

ale trwa w gruncie rzeczy taki sam jak przed laty.

Czêœæ II

Pisanie własnego tekstu

Akt I sc. 2

KLEANT

Jak na nas wsiadła i to całkiem za nic!

I jak j¹ musiał ten Tartuffe omamiæ!

DORYNA

(...)

A teraz, zgłupiał, to nie ten sam człowiek

Odk¹d Tartuffe’em nabił sobie głowê.

Ma go za brata, kocha bardziej jego

Ni¿ matkê, ¿onê, córkê, syna swego,

W nim jedynego znalazł powiernika,

Zanim co zrobi, o radê go pyta;

Pieœci go, œciska, trudno wiêksz¹ chyba

I ukochanej czułoœæ okazywaæ;

Na pierwszym miejscu przy stole go sadza,

Patrzy z zachwytem, jak za szeœciu zjada,

Co najsmaczniejsze, dla niego wybiera,

Gdy beknie mówi: „Niech ciê Pan Bóg

wspiera!”

Szaleje za nim, na nim siê wzoruje,

Jego podziwia, jego wci¹¿ cytuje,

Za cud uwa¿a, cokolwiek on zrobi,

A ka¿de słowo wyroczniê stanowi.

A ten to widzi i wykorzystuje,

Przybiera pozy, zrêcznie oszukuje

I dziêki temu pieni¹dze wyci¹ga,

I jeszcze wszystkim nam tutaj ur¹ga.(...)

Ró¿ nam wyrzuca, wœciekle patrzy na nas,

Zabiera wst¹¿ki, prawi nam kazania.

Raz nam koronki łobuz porwał w strzêpy,

Co prasowały siê w ¯ywotach Œwiêtych,

Mówi¹c, ¿e zbrodnia to jest niesłychana,

Pomieszaæ œwiêtoœæ z ozdob¹ szatana.(...)

ORGON

No, popatrz, od niej, jak mam ¿yæ, siê dowiem.

Wybierz jeden temat i napisz wypracowanie

(minimum 250 słów).

DORYNA

Dobrze pan zrobi słuchaj¹c nauki.(...)

Temat 1.

Na podstawie podanych fragmentów „Œwiê-

toszka” Moliera przedstaw rolê Doryny w zde-

maskowaniu Tartuffa. Interpretuj¹c temat, wy-

korzystaj znajomoœæ całego utworu.

DORYNA

Dla pana dobra wtr¹cam tu trzy grosze.

ORGON

To zbytek łaski, zamilcz, bardzo proszê.

Akt I sc. 1

DORYNA

A jeœli wierzyæ w te jego maksymy,

Zbrodni¹ jest wszystko, cokolwiek robimy,

Bo wszystko gani, mentor opêtany.

DORYNA

Kochamy pana...

ORGON

Nie chcê byæ kochany.

DORYNA

A ja chcê kochaæ nawet i wbrew panu.

PANI PERNELLE

Kogo on zgani, ten wart jest nagany.

On was prowadzi na drogê do Niebios.

Syn winien ¿¹daæ miłoœci dla niego.

ORGON

Ach!

DORYNA

I nie œcierpiê, by dom swój, nazwisko,

Drogie mi, wydał pan na poœmiewisko.

DORYNA

To rzeczywiœcie rzecz oburzaj¹ca,

¯eby siê obcy do wszystkiego wtr¹cał,

A¿eby słuchaæ jakiegoœ ¿ebraka,

Który siê zjawił tutaj na bosaka,

A dziœ zapomniał, ¿e przyszedł w łachmanach,

Wszystkiego broni i udaje pana.

Akt IV sc. 4

DORYNA

(...) Myœlmy, z tym durnym mał¿eñstwem co

zrobiæ.

Akt II sc. 2

ORGON

Zaraz,

Za du¿o sobie w tym domu pozwalasz;

Nie lubiê tego, mówiê ci kochana.

PANI PERNELLE

Litoœci! Lepiej wszystko by od razu

Szło według jego nabo¿nych nakazów.

MARIANNA

Mów, jakie widzisz mo¿liwe sposoby.

Ci¹g dalszy – s. 18 uuu

22538729

22560805

22442576

22527973

egzamin_polski-1.qxd 2006-09-26 19:13 Page 18

18 Kujon Polski

Wtorek 26 wrzeœnia 2006 1 Gazeta Wyborcza 1 www.gazeta.pl

Dokoñczenie ze s. 17

uuu

czyjej. Gdzie¿ tam! Za ka¿d¹ rzecz¹ bêd¹ szły przy-

jazne spojrzenia tych, co z miłoœci¹ dla ciebie bê-

d¹ próg nasz opuszczali. Wszystkich ludzi, których

ty uzdrowisz, dobry lekarzu... Dobry lekarzu...

Boski szept uwielbienia płyn¹ł z jej ust.

– Istotnie, jak ty wiesz wszystko, jak ty wszyst-

ko widzisz dokładnie! Wszystko to pokocham,

bo bêdzie pochodziło od ciebie, z r¹k twoich

czystych te przedmioty stan¹ siê czêœci¹ mojej

osoby, tak jak rêka, noga, mo¿e jak sama głowa,

jak samo serce. I gdyby przyszło to wszystko

porzuciæ, odtr¹ciæ jednym zamachem...

– Gdy przyjdzie goœæ albo pacjent, sam siê

zadziwi, ¿e ludzie ¿yj¹ szczêœliwie, a tak inaczej.

Proste, czyste sprzêty, polne kwiaty w glinianym

wazonie... Po có¿ nam zimny blask wyrobów fa-

brycznych? (...) Ach, ja ju¿ tak dawno straciłam

gniazdo rodzinne! Prawie nigdy go nie miałam.

W pi¹tej klasie byłam zaledwie, gdy miê ojciec

odumarł! Mamy prawie nie pamiêtam... Ka¿da

istota ma swe ognisko, swój dach. Mały skowro-

nek – i ten... Gdy pomyœlê, ¿e teraz moje ¿ycie tu-

łacze ma siê ju¿ skoñczyæ...

Stanêła na drodze i ze zdumieniem czekała. (...)

– (...) Nie mogê mieæ ani ojca, ani matki, ani

¿ony, ani jednej rzeczy, któr¹ bym przycisn¹ł do

serca z miłoœci¹, dopóki z oblicza ziemi nie znik-

n¹ te podłe zmory. Muszê wyrzec siê szczêœcia.

Muszê byæ sam jeden. (...)

– Ty miê nie wstrzymasz, ale ja sam nie bêdê

mógł odejœæ. Zakiełkuje we mnie przyschłe na-

sienie dorobkiewicza. Ja siebie znam.

Fragment 3

(...) Wprowadzeni przez lokaja do mieszka-

nia, znaleŸli siê w salonie, którego okna wycho-

dziły na miasto. Miêkki, puszysty dywan tłumił

echo ich kroków. Rolki krzeseł wyœciełanych

atłasem ginêły w nim zupełnie i toczyły siê bez

szelestu. Na œcianach wisiały obrazy i sztychy

w ramach niesłychanie szerokich i „bajecznie”

ozdobnych. (...)

(...) Wszyscy trzej weszli do s¹siedniego ga-

binetu urz¹dzonego z przepychem. Zaœciełał

go dywan i wypełniało mnóstwo sprzêtów, nad

którymi królowało niejako wspaniałe biuro.

Kandelabry, figurynki, fotografie w ramach

stoj¹cych, przyciski i mnóstwo ksi¹¿ek – piê-

trzyło siê na nim. Œciany zawieszone były ma-

lowidłami i rysunkami, a biblioteka, rzeŸbio-

na misternie, połyskiwała od złoconych tytu-

łów.(...) Korzecki nachylił siê do Judyma i szep-

n¹ł mu do ucha w taki sposób, ¿e gospodarz

słyszał wyrazy:

– Prawda, z jakim smakiem urz¹dzone miesz-

kanie?

Dyrektor uœmiechn¹ł siê pod w¹sem i mówił:

– Ech, ze smakiem... Pochlebstwa... Jakkol-

wiek, aby, aby... Trudno¿ mieszkaæ po naszemu,

po sarmacku.

Te mieszkanka, jak wszystko dokoła, zdawały siê

kwitn¹æ i posiadaæ w sobie zieleñ roœlinn¹. (...) Na

drugim piêtrze Wiktor otworzył drzwi i wpuœcił

swoj¹ rodzinê do mieszkania. Było istotnie ciasne

i niskie tak dalece, ¿e siê głow¹ dotykało powały,

ale miłe. Obadwa pokoiki były wyło¿one drze-

wem i malowane olejno na kolor błêkitny. A¿ na

œrodek pierwszej izby lazł ogromny piec z brunat-

nych kaf li. Cał¹ œcianê zewnêtrzn¹ zajmowały

okna, których w dwu stancyjkach było cztery. Ju-

dymowa z uœmiechem patrzyła na ten lokal (...).

Ale oto w drugiej izdebce dostrzegła łó¿ko, łó¿ko

pod sam sufit zasłane betami. Zaczêła siê co tchu

rozbieraæ. (...)Ton¹c w puchu, Judymowa wodzi-

ła oczami po czystych œcianach, po prostych sprzê-

tach, które nie miały na sobie ani jednej plamki,

i usiłowała zatrzymaæ je w miejscu.

(...) słuchaj¹c chóralnego gwarzenia, które

nie było jeszcze œpiewem, ale ju¿ było rytmem

podniecaj¹cym do wykonania bez przykroœci

pracy, doznała dziwnego uczucia. Przytulona do

œciany, z oczyma utkwionymi w ten obraz, któ-

ry miała przed sob¹, myœlała co jej nigdy prze-

nigdy nie przychodziło do głowy. I wnet, ledwie

pojêła tê rzecz głêbok¹ i m¹dr¹, uczuła w sobie

¿al œmiertelny. W głowie jej sunêły siê wci¹¿ mu-

ry, okna, ¿aluzje, a z oczu leciały łzy rzêsiste.

Wzdychała nad sob¹ i nie tylko nad sob¹... Trzy-

mała w sercu bezsiln¹ mêkê patrzenia na dzieci

swoje rosn¹ce ponad rynsztokiem. (...)

Jest to dom rodzinny zroœniêty z polem; z sadem,

z drzewami i kwiatami. Kiedyœ mo¿e siê w próch-

no rozsypie i zginie z powierzchni, tak samo jak

umiera człowiek... (...)

Fragment 2

– A właœnie, ¿e tak. Uło¿yłam ju¿ wszystko,

od a do z, jak to bêdzie w naszym domu. (...)

– Ani siê obejrzysz, kiedy nasze mieszkanie

pełne bêdzie sprzêtów prostych jak u najubo¿-

szych ludzi, ale za to piêknych jak u nikogo. My

tu stworzymy Ÿródło poczucia piêkna, nowe-

go piêkna, sztuki jeszcze nieznanej, która obok

nas œpi jak zaczarowana królewna. Bêd¹ to stoł-

ki sosnowe, ławy, stoły. Bêd¹ je okrywały pro-

ste kilimy...

– Tak, tak...

– Chodnik do sieni, utkany w chłopskim warsz-

tacie ze skrawków niepotrzebnej materii, jest tak

samo miły jak perski dywan. Œciany wyło¿one

drzewem œwierkowym s¹ cudnie piêkne...

– Masz racjê!... – rzekł Judym patrz¹c w jej

twarz pełn¹ szczêœcia szeroko rozwartymi oczy-

ma – to jest tak, niew¹tpliwie. Tak i ja myœlałem.

Człowiek tak samo przywi¹zuje siê, musi siê przy-

wi¹zaæ do prostego kilimka jak do gobelinu, do

zydla jak do otomany, do œwiatłodruku wystrzy-

¿onego z czasopisma jak do cennego obrazu.

– Wszystko to pokochamy, bo bêdzie nasze

w krwawym trudzie zdobyte, bez krzywdy ni-

Fragment 4

(...) Obok drogi stały domy, przewa¿nie piêtro-

we, w małych ogródkach z ¿elaznymi sztacheta-

mi. Ka¿de okno było zasłoniête zielon¹ ¿aluzj¹.

S TEFAN ¯ EROMSKI , „L UDZIE BEZDOMNI ”, K RAKÓW 2003

Model odpowiedzi i schemat punktowania

do arkusza I

- zarzuca swemu panu brak miło-

œci do córki

- zwraca uwagê na niskie pocho-

dzenie przyszłego ziêcia

- uœwiadamia podejrzane intencje,

którymi kieruje siê goœæ

- broni honoru Orgona i jego ro-

dziny

- ukazuje przywi¹zanie do swoich

pañstwa

fragment I

1. Przedstawienie postaci Joanny

Podborskiej

nie zaimków, powtórzenia); kolokwia-

lizmy, wulgaryzmy charakterystycz-

ne dla jêzyka potocznego

fragment III

7. Dyrektor Kalinowicz i jego dom

(0-3)

(0-1)

np.

- zdeklasowana szlachcianka

- guwernantka, dama do towarzy-

stwa

- wra¿liwa marzycielka

- zakochana w Judymie

Nr zadania

Odpowiedzi

Punkty Punktacja

cz¹stkowe pełna

Kształtuj¹ œwiadomoœæ i to¿samoœæ; daj¹ poczucie wiêzi

np.

- reprezentant bur¿uazji, dyrek-

tor kopalni Sykstus w Zagłêbiu

D¹browskim, przywi¹zany do

zbytku

- pozbawiony wra¿liwoœci na nie-

dolê górników

- sk¹pi pieniêdzy na przychodniê

- chełpi siê bogatym urz¹dzeniem

domu

- otacza siê piêknymi przedmiota-

mi ze snobizmu, a nie poczucia este-

tyki

- dom (pałac) pełen stłoczonych

ozdobnych sprzêtów

- urz¹dzony z przesadnym przepy-

chem gabinet

z narodem; podtrzymuj¹ pamiêæ o pocz¹tkach i tradycji

narodów.

Wytłumaczenie dominacji nad innymi narodami;

usprawiedliwienie własnej słaboœci i niepowodzeñ;

wyzwolenie siły potrzebnej do przetrwania niewoli.

2. Wspomnienia Joasi o rodzin-

nym domu

7. Rozmowa z Mariann¹

(0-3)

(0-2)

np.

- nakłania j¹ do pozornej uległoœci

wobec ojca

- podtrzymuje na duchu

- sugeruje grê na zwłokê

- obmyœla intrygê maj¹c¹ na celu

ostateczne zdemaskowanie Tartuffe’a

- dostrzega sprzymierzeñców

w Kleancie i Elmirze

np.

- dom jako ostoja tradycji, bezpie-

czeñstwa, miłoœci

- ¿yczliwe i nostalgiczne wspom-

nienie o mieszkañcach dworku

- przywi¹zanie do sprzêtów

- zroœniêcie siê obrazu domu z oto-

czeniem, przyrod¹

- niezmienny mimo upływaj¹cego

czasu

- był orê¿em w walce z poganami 1, 2

3 (za

- bronił katolicyzmu przed prawosławiem

4 przykł.)

- był pomocny w zwalczaniu komunizmu i faszyzmu

- wspierał działania „Solidarnoœci”

- poniewa¿ nie tylko Polacy byli stra¿nikami wiary 1

katolickiej

- Polacy brali udział w wyprawach przeciwko innym

narodom (byli agresorami)

personifikacja – np. klasztor wyszedł zwyciêsko

peryfraza – np. Czarna Madonna

8. Całoœæ utworu

(0-4)

„Od tego czasu Polscy katolicy...”

np.

- wspólnie z Elmir¹ obmyœla intrygê

- podejmuje grê ze Œwiêtoszkiem,

aby go sprowokowaæ do działania

- wyzwala w Elmirze odwagê i de-

terminacjê w działaniu

- w dyskretny sposób kontroluje

przebieg zainspirowanej przez siebie

intrygi

- chce pozbyæ siê intruza, który za-

gra¿a szczêœciu rodziny Orgona

- w zakoñczeniu utworu puentuje

wydarzenia, maj¹c œwiadomoœæ do-

brze spełnionego obowi¹zku

- opiekun rodziny

fragment II

3. Wymarzony dom Joasi (0-4)

np.

- obraz domu ukształtowany przez

przeszłoœæ

- jego istot¹ s¹ miłoœæ, szacunek,

wzajemna ¿yczliwoœæ, zrozumienie,

troska, a nie bogactwo, przepych

- dom wznoszony dziêki własnej

pracy, bez wyzysku innych ludzi

- piêkno bêdzie wynikało z prosto-

ty wystroju (,,bez zimnego blasku wy-

robów fabrycznych”)

- poł¹czenie domu wiejskiego ze

szlacheckim

- dom jako kres tułaczki i niepew-

noœci (,,ka¿da istota ma swe ognisko”)

fragment IV

8. Przedstawienie Tosi i Wiktora

Judymów (0-2)

np.

- brat Tomasza, prosty robotnik,

pracownik stalowni, działacz ruchu

robotniczego

- œwiadomy krzywd społecznych

- Tosia – posłuszna mê¿owi, robot-

nica w fabryce cygar

- mieszkañcy dzielnicy nêdzy Za

¯elazn¹ Bram¹

- decyduj¹ siê na emigracjê za chle-

bem (Szwajcaria, Ameryka)

wizjoner – człowiek przewiduj¹cy wydarzenia;

prorok, wieszcz

rebeliant - buntownik, uczestnik powstania zbrojnego

10.

Idea pañstwa wielonarodowego; myœl o Ukrainie

jako sojuszniku Polski.

11.

Hasło „Polska dla Polaków”; nazywanie cudzoziemców

intruzami „wszelkiego autoramentu”; niechêæ do innych

nacji zamieszkuj¹cych Polskê.

12.

Wyra¿a swój ironiczny stosunek do niektórych faktów

historycznych; ujawnia zakłamywanie historii;

broni polskich racji.

13.

Wyra¿a przekonanie o powtarzalnoœci historii.

14.

Funkcja informatywna, ekspresywna, poetycka.

Odpowiedzi ucznia mog¹ mieæ inn¹ formê jêzykow¹, ale sens musi byæ synonimiczny wobec modelu.

Za pełn¹ odpowiedŸ przyznaje siê maks. liczbê punktów, za niepełn¹ – wg rubryki punkty cz¹stkowe.

Nie przyznaje siê połówek punktów.

9. Jêzyk bohaterki

(0-1)

9. Dom w Szwajcarii jako namiast-

ka wymarzonego domu Judymowej

(0—3)

np.

- posługuje siê jêzykiem pełnym

ekspresji, dosadnym, obrazowym; ¿ar-

tem, ironi¹, kpin¹

- jej jêzyk kontrastuje z jêzykiem

salonu

Temat 1.

I. ROZWINIÊCIE TEMATU

(maksymalnie 25 pkt)

1. Prezentacja Doryny

4. Przedstawienie postaci Toma-

sza Judyma

np.

- próbuje pokazaæ prawdziwe ob-

licze Tartuffa

- dostrzega jego fałsz i obłudê

- zarzuca apodyktycznoœæ i wtr¹-

canie siê w ¿ycie rodziny

- zwraca uwagê na jego podejrza-

ne pochodzenie

- obna¿a jego œwiêtoszkowatoœæ

- dopatruje siê zainteresowania ¿o-

n¹ Orgona – Elmir¹

(0-1)

np.

- estetyka miasteczka œwiadectwem

zamo¿noœci, ładu i równoœci społecznej

- skromne mieszkanie Ÿródłem ra-

doœci Judymowej

- zapowiedŸ lepszego ¿ycia

- poczucie bezpieczeñstwa zrodzo-

ne ze zmiany statusu ¿yciowego emi-

grantów

- nadzieja na lepszy byt i przyszłoœæ

dzieci

np.

- lekarz, altruista, społecznik, wy-

wodz¹cy siê z nizin społecznych

- ma poczucie obowi¹zku wobec

biedoty

(0-1)

np.

- słu¿¹ca Orgona; postaæ drugo-

planowa; dziewczyna z ludu; odda-

na rodzinie Orgona;

- energiczna, rezolutna, uczci-

wa, szczera, elokwentna

10. Pełny wniosek (0-4)

np.

Doryna, mimo ¿e jest postaci¹ dru-

goplanow¹, tworzy dramaturgiê utwo-

ru. Dziêki swoim cechom i pochodze-

niu bez trudu rozpoznaje prawdê

i fałsz, odró¿nia pobo¿noœæ od œwiê-

toszkowatoœci. Jako jedyna nie daje

sob¹ manipulowaæ i ma odwagê wy-

st¹piæ przeciw obłudzie w obronie

prawdy i szczêœcia rodziny Orgona.

Najpierw w rozmowach z domowni-

kami uœwiadamia zagro¿enie ze stro-

ny Œwiêtoszka i ukazuje jego prawdzi-

we oblicze. Ostatecznie inspiruje in-

trygê demaskuj¹c¹ cynizm, chciwoœæ,

hipokryzjê i spryt Tartuffe’a – ratuje

rodzinê Orgona przed kompromita-

cj¹ i upadkiem.

np.

- dom i rodzina przeszkod¹

przy realizacji szczytnych idei spo-

łecznika

- sprzecznoœæ miêdzy szczêœciem

osobistym a obowi¹zkiem wobec naj-

ubo¿szych

- lêka siê, ¿e zostanie zwykłym do-

robkiewiczem

- miłoœæ i dom bêd¹ przeszkod¹

w działaniu

(0—3)

2. Prezentacja Tartuffe’a (0-1)

np.

– człowiek znik¹d; ¿ebrak spot-

kany przez Orgona w koœciele;

- goœæ Orgona, ujmuje swoj¹ po-

bo¿noœci¹ i skromnoœci¹

- jego zachowanie budzi spory

wœród domowników

np.

- przera¿ona bezkrytycznym sto-

sunkiem Orgona do Œwiêtoszka

- uœwiadamia niebezpieczeñstwo

wynikaj¹ce z zachowania pana do-

- zauwa¿a, ¿e Orgon ceni Tartuffe’a

bardziej ni¿ ¿onê i dzieci, a wszystkie

jego wady podnosi do rangi cnoty

- prezentuje Œwiêtoszka jako czło-

wieka groŸnego, porywczego, zachłan-

nego, podstêpnego

(0-3)

10. Pełny wniosek (0-4)

np.

Ró¿ne rozumienie domu wynika

z doœwiadczeñ ¿yciowych i statusu spo-

łecznego oraz maj¹tkowego bohaterów.

Joasia i Judymowie wychodz¹ poza do-

słowne znaczenie domu, traktuj¹c go

jako ognisko domowe daj¹ce, poczucie

bezpieczeñstwa, oparcie dla uczuæ, azyl.

Dr Judym boi siê stabilizacji i za-

korzenienia w obawie przed drobno-

mieszczañskim schematem, którego

przykładem jest dom Kalinowicza.

3. Przedstawienie sytuacji

(0-2)

6. Sposób wypowiadania siê Joasi

i Judyma

np.

- pozyskanie przez Tartuffe’a

wzglêdów Orgona

- decyzja Orgona o wydaniu cór-

ki za m¹¿ za Œwiêtoszka

- oburzenie Doryny i jej rozmo-

wy z domownikami

(0-2)

np.

- Joasia – sugestywnoœæ i pla-

stycznoœæ obrazu, wyra¿aj¹ca emo-

cje bohaterki, jej rozmarzenie

i têsknotê; obecnoœæ epitetów, pow-

tórzeñ, wyliczeñ, porównañ, perso-

nifikacji

- Judym – ekspresywnoœæ wypo-

wiedzi (zdania urwane, nagromadze-

Czêœciowy wniosek – 2 pkt

Próba podsumowania – 1 pkt

6. Rozmowa Doryny z Orgonem

(0-3)

Czêœciowy wniosek – 2 pkt

Próba podsumowania – 1 pkt

np.

- próbuje wpłyn¹æ na zmianê de-

cyzji Orgona (mał¿eñstwo Marianny

ze Œwiêtoszkiem)

Temat 2.

ROZWINIÊCIE TEMATU (mak-

symalnie 25 pkt)

M IROSŁAWA S ZUMSKA

J OLANTA W AKULIÑSKA

U RSZULA Z MORKA

4. Rozmowa Doryny z pani¹

Pernelle i Damisem

(0-3)

5. Pogl¹dy Judyma dotycz¹ce przy-

szłoœci

5. Rozmowa z Kleantem

Polska mitologia narodowa - 2006.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: