Wiesław WERNIC_02 - Szefyf z Fort Benton.pdf - Biblioteka dla dzieci i młodzieży - KotwGlanach



Wiesław Wernic



Szeryf z Fort Benton





Księgozbiór DiGG 



2010





O, Katarzyno!

- A le się pan doktor spalił!

- Nie mówi się „spalił”, ale: opalił.

- Pan doktor zawsze taki sam. Czy przygotować kąpiel?

Tak wypadła moja pierwsza, po miesiącach nieobecności, rozmowa z

Katarzyną. Trzeba wyjaśnić, że Katarzyna była rudowłosą Irlandką

nieokreślonego wieku, mającą skłonność przekręcania lub też zmieniania

sensu wyrazów. Z uporem maniaka prostowałem - w imię czystości języka

- słowa oznaczające zupełnie coś innego. Nie dawało to jednak żadnych

rezultatów.

Przez kilka ostatnich miesięcy wiosny i lata Katarzyna gospodarowała

samotnie w moim mieszkanku. Prawdopodobnie z nadmiaru wolnego czasu

przeprowadziła tak generalne porządki, że w swej podręcznej bibliotece

niczego odtąd znaleźć nie mogłem. Księgi lekarskie poprzegradzane

zostały prozą literacką, a proza - poezją. Fakt ten stwierdziłem jednak

znacznie później. Teraz siedziałem w wannie wypełnionej ciepłą wodą i

zmywałem z siebie kurz ledwo co przebytej pociągiem drogi i tej

dawniejszej - spędzonej na siodle końskim w preriach Południowej

Kanady.

Rok 1881, który dobiegał końca, sprawiał mi dziwne psikusy. Chyba

tym tylko mogłem wytłumaczyć fakt, że ja - lekarz z zawodu, zastępca

naczelnego chirurga szpitala w Milwaukee - zostałem na kilka miesięcy

typowym westmanem, przebiegającym niezmierzone przestrzenie stepów i

gór.

Wszystko zaczęło się od chwili, gdy do szpitala, w którym pracowałem,

zgłosił się Karol Gordon. Uległ niebezpiecznemu wypadkowi: nogę

poszarpał mu szary niedźwiedź Gór Skalistych, grizzly. Było dla mnie

rzeczą oczywistą, iż życie może mu uratować tylko amputacja nogi. Nie

miałem wówczas pojęcia, kim jest pacjent. Z uporem odmawiał zgody na

operację. Byłbym ją jednak i tak przeprowadził, aby uratować życie

człowiekowi, gdy nieprzewidziane wydarzenie pokrzyżowało - na

szczęście! - moje plany. Tym nieprzewidzianym wydarzeniem stała się

wizyta w szpitalu dwu autentycznych czerwonoskórych.

Byli to wojownicy plemienia Czarnych Stóp. Zamieszkiwane przez nich

ziemie rozciągają się na pograniczu Stanów Zjednoczonych i Kanady. Na

południu - przekraczają Rzekę Mleczną, ku północy - sięgają Północnej

Saskatchewan i terenów łowieckich innego szczepu: Indian Kri. Ku

zachodowi - graniczą z łańcuchami Gór Skalistych i krainą, gdzie żyją

Kutenajowie, na wschodzie - z terenami Assiniboinów. Ojczyzna Czarnych

Stóp znajduje się w kanadyjskiej prowincji Alberta, rąbkiem przekracza

granice prowincji Saskatchewan oraz granicę Kanady i Stanów, na północ

od Missouri i położonego nad tą rzeką miasteczka Fort Benton.

Piszę o tym dlatego tak dokładnie, że bawiłem kilka miesięcy na

opisywanych terenach, a ich topografia - prerie - odegrała pewną rolę w

wypadkach, które przeżyłem i - co okazało się znacznie później - będzie

miała również wpływ na zdarzenia, jakie nastąpiły. Po tej dygresji wracam

do sprawy wizyty Indian w szpitalu.

Był rok 1880. Warto tę datę zapamiętać, aby zrozumieć odwagę

czerwonoskórych przybywających samotnie do miasta „bladych twarzy”.

Przed czterema laty - dokładnie 25 i 26 czerwca 1876 roku - armia

amerykańska poniosła jedną z największych porażek w walce z Indianami.

Specjalna wojskowa ekspedycja została wysłana przeciw Siouxom.

Dowodził nią generał Custer. W bitwie nad rzeczką Little Bighorn,

dopływem Yellowstone, generał poległ, a wraz z nim wszyscy jego

podkomendni. Osiem dni wcześniej ten sam los o mało nie spotkał

dowódcę innego oddziału, generała Crooka. W bitwie z Siouxami nad

rzeką Rosebud od ostatecznej klęski ocaliły go posiłkowe oddziały innego

plemienia czerwonoskórych, Szoszonów.

Łatwo teraz pojąć, jak pod wpływem tych wydarzeń - bolesnych dla

każdego Amerykanina - kształtowała się opinia publiczna. Podziwiałem

więc w duchu odwagę przybyłych do mnie wojowników, mimo iż

podówczas wcale z nimi nie sympatyzowałem. Bardziej jednak od tej

odwagi zdumiała mnie sprawa, z którą przywędrowali ze swych dalekich

siedzib. Oto zwrócili się do mnie z prośbą o wyrażenie zgody na leczenie

„Wielkiego Bobra”. Okazało się bowiem, iż takie przezwisko nosił u nich

mój pacjent - znakomity traper, Karol Gordon.

Zgodziłem się na widzenie z chorym, ale nie mogłem przystać na żadne

znachorskie praktyki w szpitalu. Kłóciło się to również z moim poglądem

na rzetelność wiedzy lekarskiej. Ba, ale pacjent raz jeszcze oświadczył, iż

sprzeciwia się operacji, i domagał się natychmiastowego wypisania go ze

szpitala. Wówczas ustąpiłem. Sam nie wiem, czym więcej powodowany:

współczuciem dla człowieka tak srodze dotkniętego losem czy może jakąś

ukrytą ciekawością zawodową lekarza, pragnącego zbadać, jakimi to

środkami posługują się indiańscy czarownicy. Zdecydowany zresztą byłem

natychmiast przerwać kurację, gdyby kolidowała w sposób oczywisty z

podstawowymi zasadami wiedzy medycznej i higieny. Wiedziałem

jednocześnie, iż indiańska znajomość leków pochodzenia roślinnego stała o

niebo wyżej od praktyki oficjalnego lecznictwa. Osadnicy z tak zwanego

Dzikiego Zachodu, westmeni i traperzy, których niejeden raz

przyjmowałem na swój oddział, opowiadali o rzeczach niezwykle

interesujących z punktu widzenia wiedzy medycznej. Wielokrotnie

słyszałem o ciekawych przykładach skuteczności indiańskiej medycyny, o

głębokiej znajomości ziołolecznictwa wśród Indian. Nie wierzyłem

wszystkiemu, przypisując te pochwały i informacje rozbujałej fantazji

mych pacjentów. Nadarzała się teraz okazja przyjrzenia się z bliska

metodom czerwonoskórych.

Nie będę opisywał szczegółów. Faktem jest, ku memu zdumieniu i

jednocześnie radości, że indiańskie zioła i napary w stosunkowo krótkim -

powiedziałbym: błyskawicznym - czasie postawiły na nogi Karola

Gordona. Graniczyło to dla mnie z cudem! W swej długoletniej praktyce

nie zetknąłem się nigdy jeszcze z możliwością uratowania człowieka

dotkniętego gangreną innymi sposobami niż przez odjęcie zakażonej części

ciała. Choć i to nie zawsze pomagało. A teraz?

Byłem zaskoczony i postanowiłem w jakiś sposób pogłębić swą wiedzę

o znajomość praktyk leczniczych stosowanych przez Indian. Sądziłem

wówczas, że mój cudownie przywrócony życiu pacjent dopomoże mi w

tym. Ale - jak już wspomniałem - dziwne psikusy wyczyniał ze mną rok

1881 i jego poprzednik. Nie zawsze miłe.

Oto powrócił nagle, przerwawszy swój urlop, mój bezpośredni szef,

doktor Lindsay. Powodem przyjazdu był anonimowy list, w którym

oskarżano mnie o znachorskie praktyki. Opowiedziałem wszystko szczerze.

Lindsay sam zbadał Karola Gordona, ciągle jeszcze - jako rekonwalescenta

- przebywającego w szpitalu. Zdumiał się cudownym wyleczeniem, ale

jednocześnie nie ukrywał swych obaw o moją przyszłość zawodową.

Początkowo nie pojmowałem, że cokolwiek mogłoby zagrażać memu

stanowisku w szpitalu, nie mówiąc już o prawie do praktyki lekarskiej.

Nasz szpital był jednak fundacją, a w zarządzie tej fundacji zasiadał niejaki

Vincent, człowiek bardzo majętny. Co to miało do rzeczy? A miało, i

bardzo wiele.

Siostrzeniec Vincenta zginął podczas wyprawy Custera, a wuj tak się

tym wypadkiem przejął, iż począł głosić hasło jakiejś „wyprawy

krzyżowej” przeciw czerwonoskórym. Stąd groziło mi niebezpieczeństwo,

stąd wywodziły się obawy doktora Lindsaya.

W trzy miesiące później w miejscowym dzienniku „Daily Herald”

ukazał się artykuł o wizycie Indian w szpitalu. „Ktoś” znowu mi się

przysłużył. Cała sprawa - ku memu nieszczęściu - odżyła. Vincent

dowiedział się o wszystkim. Powołano specjalną komisję, która mnie

wielokrotnie przesłuchiwała. Mimo obrony Lindsaya musiałem opuścić

szpital. Znajdowałem się; wówczas w stanie kompletnego wyczerpania

nerwowego. Do równowagi przywrócił mnie Karol Gordon. Podtrzymywał

mnie na duchu, a wreszcie namówił na wycieczkę w prerie Kanady. Trwała

ona od czerwca do późnej jesieni 1881 roku. Podczas tej eskapady ujrzałem

- po raz pierwszy w życiu - wspaniałą, nie ujarzmioną jeszcze przez

człowieka przyrodę. Poznałem nieco życie Indian i zaprzyjaźniłem się z

czarodziejem plemienia Czarnych Stóp, Czerwoną Chmurą, i z wodzem

plemienia, Wysokim Orłem. Jak się okazało, Karol Gordon cieszył się

wielkim poważaniem wśród czerwonoskórych, zwłaszcza wśród

wojowników Czarnych Stóp. Od nich to otrzymał przydomek Wielkiego

Bobra.

W trakcie mej wyprawy z Karolem przypadkowo natrafiliśmy na plany

złotodajnych terenów. Wysłana tam nasza ekspedycja potwierdziła

istnienie złotego piasku. W następnym roku postanowiliśmy, wraz z

gromadką wojowników Czarnych Stóp, udać się do odkrytej już przez nas

kopalni i przystąpić do regularnej eksploatacji. Złoto miało być

przeznaczone na polepszenie warunków życia Czarnych Stóp, na

zapoczątkowanie masowej hodowli bydła i na kształcenie młodych Indian.

Duszą tego pomysłu był Czerwona Chmura, ale niemałą rolę w realizacji

planów odegrał Karol. Ja sam bardzo zapaliłem się do tego

reformatorskiego przedsięwzięcia. Podczas paromiesięcznego pobytu na

Wiesław WERNIC_02 - Szefyf z Fort Benton.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: