Myśliwiec R. - Uprawa Winorośli.pdf

(4967 KB) Pobierz
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01//EN" "http://www.w3.org/TR/html4/strict.dtd">
Roman Myśliwiec
Uprawa winorośli
Kraków
Wstęp
5
Wstęp
W ostatnich kilkunastu latach obserwuje się w Polsce wyraźny wzrost zainteresowania
uprawą winorośli i winiarstwem. Przyczyniły się do tego:
— stopniowe ocieplanie klimatu Polski, sprzyjające uprawie winorośli,
— pojawienie się w uprawie nowych odmian winorośli bardziej przystosowanych do
warunków polskiego klimatu,
— przyjmowanie zachodnioeuropejskich wzorców konsumpcji alkoholu (np. spożywanie
wina do posiłków),
— wzrost świadomości konsumentów o dietetycznych i zdrowotnych właściwościach
wina,
— poprawa stanu wiedzy sadowników na temat uprawy winorośli i winiarstwa dzięki
doświadczeniom zdobywanym podczas prac w europejskich winnicach oraz coraz
liczniej wydawanej w Polsce literaturze fachowej,
— poszukiwanie przez sadowników nowych, alternatywnych możliwości zarobkowa-
nia.
Wieloletnie próby wskazują na to, że także w chłodniejszych rejonach Europy
(w porównaniu z południowymi jej terenami) możliwe jest wyprodukowanie wina do-
brej jakości, za które można uzyskać korzystną cenę. Szansą dla polskich winiarzy są
najnowsze odmiany winiarskie, zwłaszcza tzw. mieszańce złożone. Wyróżniają się one
wyższą od odmian winorośli właściwej wytrzymałością na mróz i większą odpornością
na choroby oraz wyższą plennością. Doskonale nadają się do upraw integrowanych,
a także ekologicznych (organicznych). Opłacalność uprawy odmian przetwórczych można
znacznie zwiększyć, przerabiając owoce i sprzedając wino we własnym gospodarstwie
lub w lokalnej gastronomii. Oferowanie wina z własnej winnicy może stać się również
nie lada atrakcją gospodarstw agroturystycznych.
Dostosowanie się w Polsce do wymogów organicznej uprawy winorośli jest nie tylko
realne, ale nawet łatwiejsze niż w krajach typowo winiarskich, w których uprawiane są
prawie wyłącznie odmiany winorośli europejskiej wrażliwe na choroby.
Jednocześnie ze wzrostem zainteresowania winiarstwem, następują również korzyst-
ne zmiany w polskim prawie — obowiązująca obecnie ustawa winiarska zwalnia polskich
producentów win gronowych, posiadających własne winnice, z obowiązku starania się
o zezwolenie na produkcję wina w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, co znacznie
upraszcza rozpoczęcie tej działalności. W przygotowaniu są kolejne udogodnienia,
głównie w zakresie bardzo rygorystycznego polskiego prawa akcyzowego, wyrównujące
nasze szanse z winiarzami z Unii Europejskiej. Decyzją Rady Europy w grudniu 2005
roku Polska została zaliczona do tzw. strefy A uprawy winorośli. W świetle przepisów
856426481.050.png
 
6
Uprawa winorośli
wspólnej, unijnej organizacji rynku wina, decyzja ta jest uznaniem Polski za kraj, który
posiada potencjał winiarski.
Zawarta w tej książce wiedza jest wynikiem moich 25-letnich doświadczeń i badań,
które prowadziłem w moim gospodarstwie. Dotyczyły one m.in. doboru odmian, spo-
sobu uprawy krzewów, ale i prac nad produkcją wina. Opisane rezultaty pozwalają na
stwierdzenie, że uprawa winorośli w Polsce może być opłacalna i warto ją podjąć.
856426481.051.png
Historia uprawy winorośli i winiarstwa na świecie
7
Historia uprawy winorośli i winiarstwa na świecie
Wino należy do najstarszych składników kultury materialnej człowieka. Długą tradycję
ma zarówno produkcja, jak i jego konsumpcja. Zadziwiająca jest mnogość uprawianych
odmian winorośli i niebywała wprost różnorodność gatunków produkowanego wina.
W poszczególnych krajach i regionach, nawet z owoców tej samej odmiany uzyskuje
się wino znacznie różniące się cechami użytkowymi. Decyduje o tym głównie skład che-
miczny owoców, który jest efektem różnych warunków mikroklimatycznych, glebowych,
przebiegu pogody w danym roku oraz umiejętności winiarza.
Użytkowanie winorośli przez człowieka prawie od samego początku było związane
z wyrobem wina. W dorzeczu Eufratu i Tygrysu oraz na ziemiach dzisiejszego Iranu
i Afganistanu winorośl uprawiano prawie 5000 lat p.n.e. Około 1500 lat później w ów-
czesnej Babilonii i Asyrii znano już sposób przerobu winogron na wino. Zasady uprawy
winorośli oraz otrzymywania wina były dobrze znane także w starożytnym Egipcie, gdzie
uprawiano już kilka odmian różniących się cechami użytkowymi. W rozpowszechnieniu
winorośli w basenie Morza Śródziemnego dużą rolę odegrali Fenicjanie. Winna latorośl
była powszechnie uprawiana w krajach północnej Afryki, a szczególnie w Syrii i Palesty-
nie. Kult wina w okresie starożytnym osiągnął jednak swój szczyt w Grecji, gdzie wino
było napojem narodowym. Do dzisiaj znane jest wiele opowieści, legend i utworów
literackich poświęconych umiłowanemu przez Greków bogowi wina — Dionizosowi.
Do starożytnego Rzymu początkowo wino było sprowadzane z Grecji. Później jednak
Rzymianie opracowali własne metody uprawy winorośli oraz wytwarzania wina i rozpo-
wszechnili je w krajach bałkańskich oraz w Hiszpanii i Niemczech. Z tamtych rzymskich
czasów wywodzi się, znany z licznych legend, kult boga Bachusa. Owoce i liście winorośli
spotykane są jako motyw zdobniczy na najstarszych malowidłach, rycinach, a także
w architekturze.
W tamtych czasach technika prac w winnicy, zwłaszcza wyrobu wina, była bardzo
prymitywna. Na starogreckich malowidłach można zobaczyć, że w roli ogrodników
występowały często kozy, które wpuszczone do winnicy, obgryzały niepotrzebne już po
zbiorze liście i pędy. Powszechnie stosowaną techniką w winiarstwie było udeptywanie
winogron bosymi stopami w drewnianych korytach w celu otrzymania soku.
856426481.052.png
 
8
Uprawa winorośli
Uprawa winorośli i produkcja wina w Polsce
Do Polski winorośl dotarła wraz z chrześcijaństwem, a za prekursorów winiarstwa uważa
się powszechnie benedyktynów i cystersów. W przyklasztornych gospodarstwach upra-
wiali oni winorośl i wyrabiali wino głównie na potrzeby liturgiczne. Stan ówczesnych
dróg był zły i transport zbyt kosztowny, aby wino mszalne sprowadzać z zagranicy.
Według niektórych historyków rozpowszechnienie winnic w Wielkopolsce było zasługą
kolonistów niemieckich. Do Małopolski winorośl dotarła z południa Europy, przypusz-
czalnie z Państwa Wielkomorawskiego, a decydującą rolę w rozpowszechnieniu uprawy
odegrali benedyktyni tynieccy. Jako nowość w Polsce, uprawa winorośli napotykała na
liczne trudności, wymagała bowiem stosowania nowych technik, a do pracy w winnicy
potrzebni byli odpowiednio wyszkoleni ludzie. Prawdopodobnie z tych powodów winorośl
początkowo była w Polsce uprawiana jedynie na włościach kościelnych, klasztornych
oraz książęcych. W nieco późniejszym okresie winnice powstawały także przy szpitalach
(często były dzierżawione od klasztorów), gdyż wino było uważane za skuteczne lekar-
Malbork
Szczecin
To r u ń
Gorzów Wlkp.
Płock
Włocławek
Słubice
Pułtusk
Zbąszyń
Poznań
Sulechów
Wyszogród
Drohiczyn
Winnagóra
Krosno Odrz.
Czersk
Uniejów
Zielona Góra
Głogów
Warka
Gubin
Kożuchów
Kalisz
Trzebnica
Janowiec
Lwówek Śl.
Działoszyn
Lublin
Lubiąż
Wrocław
Henryków
Zawichost
Sandomierz
Pińczów
Zamość
Zagórz
Głogówek
Nowy Korczyn
Proszowice
Racibórz
Wawrzeńczyca
Tyniec
Kraków
Przemyśl
Tarnów
Lokalizacja historycznych winnic
Meleszyn
Ważniejsze rejony uprawy
Tereny położone ponad 350 m n.p.m.
Rys. 1. Historyczne rejony uprawy winorośli w Polsce
856426481.001.png 856426481.002.png 856426481.003.png 856426481.004.png 856426481.005.png 856426481.006.png 856426481.007.png 856426481.008.png 856426481.009.png 856426481.010.png 856426481.011.png 856426481.012.png 856426481.013.png 856426481.014.png 856426481.015.png 856426481.016.png 856426481.017.png 856426481.018.png 856426481.019.png 856426481.020.png 856426481.021.png 856426481.022.png 856426481.023.png 856426481.024.png 856426481.025.png 856426481.026.png 856426481.027.png 856426481.028.png 856426481.029.png 856426481.030.png 856426481.031.png 856426481.032.png 856426481.033.png 856426481.034.png 856426481.035.png 856426481.036.png 856426481.037.png 856426481.038.png 856426481.039.png 856426481.040.png 856426481.041.png 856426481.042.png 856426481.043.png 856426481.044.png 856426481.045.png 856426481.046.png 856426481.047.png 856426481.048.png 856426481.049.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin