Testy osiągnięć szkolnych stanowią główne narzędzie pomiarów osiągnięć szkolnych, nazywanych pomiarem dydaktycznym.

Testy osiągnięć szkolnych rozumiane jako narzędzie pomiaru dydaktycznego są „zbiorem zadań dostosowanych do określonej treści nauczania, w taki sposób, by na podstawie wyniku testowania można było ustalić w jakim stopniu treść ta jest opanowana przez ucznia oraz przeznaczonym do rozwiązania w toku jednego zajęcia szkolnego.”

RODZAJE

a)       testy mocy – składają się z zadań różniących się między sobą nie tylko pod względem treści, lecz także z uwagi na trudności jakie sprawiają przy ich rozwiązywaniu

testy szybkości – złożone są z zadań łatwych i jednorodnych co do treści

b)       testy różnicujące – są tak skonstruowane, że w wyniku ich zastosowania można zarejestrować indywidualne różnice pomiędzy poszczególnymi uczniami lub grupami uczniów.

testy sprawdzające – mają na celu określenie poziomu osiągnięć szkolnych w ściśle określonym zakresie, zgodnie z konkretnymi wymaganiami stawianymi uczniom

c)       testy standaryzowane – odznaczają się wysokim stopniem rzetelności i trafności oraz podlegają tak   

       zwanej normalizacji i standaryzacji.

      testy nieformalne – główną czynnością konstruktora tych testów jest ułożenie zadań testowych  bez

      sprawdzania ich rzetelności i trafności, jak również normalizowania i standaryzowania.

d)       testy szerokiego użytku – pokrywają się z testami standaryzowanymi

testy nauczycielskie – są testami nieformalnymi, przeznaczonymi wyłącznie na własny użytek tych, którzy je tworzą

e)       testy pisemne – wymagają od osób badanych składania swych wypowiedzi na piśmie

testy ustne – są rozwiązywane przez osoby badane w formie „głośnej”

testy praktyczne – zakładają wykonywanie czynności ruchowym przez osoby badane

CECHY STANDARYZOWANYCH TESTÓW OSIĄGNIĘĆ SZKOLNYCH

a)       trafność testu osiągnięć szkolnych decyduje o tym czy mierzy on rzeczywiście to co zamierzamy przy jego pomocy zbadać.

Przy ocenie trafności testów osiągnięć szkolnych wyróżnia się:

-          trafność wewnętrzną (treściową) danego testu, opartą na analizie jego treści

-          trafność diagnostyczną, opartą na porównaniu wyników testowania z wynikami innych badań przeprowadzonych w tym samym czasie, co dane testowane

-          trafność prognostyczną (kongruencyjną) opartą na porównaniu wyników testowania z wynikami innych badań przeprowadzonych po pewnym upływie czasu

-          trafność teoretyczną opartą na zgodności wyników testowania ze wskaźnikami, których konstrukcja znajduje uzasadnienie w teorii pedagogicznej

b)       rzetelność testu polega na tym, że uzyskane wyniki u tej samej osoby lub tej samej grupy osób podczas kolejnych badań za pomocą danego testu będą do siebie bardzo zbliżone. Chodzi tu o dwu- lub kilkakrotne przeprowadzenie tego samego testu w pewnych niewielkich odstępach czasu przy czym test ten przeprowadza się zawsze zgodnie z założeniem, że testowani uczniowie nie uzupełnili w między czasie swej wiedzy ani też nie ćwiczyli swych umiejętności.

c)       normalizacja testu osiągnięć szkolnych polega na opracowaniu specjalnych norm umożliwiających odpowiednią interpretację uzyskanych wyników testowych. Mają one z jednej strony ułatwić dokonanie klasyfikacji osób badanych według poprawnie rozwiązanych przez nich zadań testowych i z drugiej porównanie osiągnięć szkolnych uczniów z wymaganiami programowymi. Normalizacja testu jest konieczna zarówno wtedy, gdy konstruuje się nowy test, jak również i w przypadku posługiwania się testem nie przystosowanym do warunków w jakich ma być zastosowany lub osób, których ma dotyczyć.

d)       standaryzacja testów oznacza wysoki jego poziom rzetelności i trafności łącznie z opracowywanymi normami a ponadto „jednolitość postępowania przy badaniu mającą na celu zmniejszenie do minimum zależności wyników od osoby badającej i od zewnętrznych warunków badania”

ILOŚCIOWA ANALIZA ZADAŃ TESTOWYCH

Ilościowa analiza zadań testowych wiąże się ze stopniem trudności, mocą dyskryminacyjną oraz rzetelnością.

a)       stopień trudności wyrażamy za pomocą wskaźnika łatwości, którym jest odsetek uczniów poprawnie je rozwiązujących. Wskaźnik ten oznaczać możemy umownie literą F. m wyższy jest ten wskaźnik tym łatwiejsze jest zadanie.

b)       moc dyskryminacyjna określa tzw. wskaźnik mocy dyskryminacyjnej. Informuje on w danym pytaniu czy „uczniowie, którzy uzyskali wysoki wynik ogólny częściej odpowiadali trafnie na to pytanie niż uczniowie słabi”

c)       rzetelność testu określana jest przez współczynnik rzetelności lub przez standardowy błąd pomiaru. Współczynnik rzetelności jest to współczynnik korelacji między dwukrotnymi wynikami danego testu, uzyskanymi w pewnych odstępach czasu bądź też między jego wynikami i wynikami tych samych osób, uzyskanymi w innym sprawdzonym teście lub za pomocą innych sprawdzonych metod nietestowanych treści lub za pomocą innych sprawdzonych metod nietestowanych.

Rzetelność testu mierzona przy pomocy standardowego błędu pomiaru informuje o zakresie zmienności wyników, jaką uzyskałyby te same osoby dyby były badane danym testem nieskończoną ilość razy.

TYPY ZADAŃ TESTOWYCH

a)       zadania wielokrotnego wyboru ma strukturę dwuczłonową. Pierwszy jej człon stanowi naprowadzające pytanie lub niepełne twierdzenie dotyczące określonego stanu rzeczy. Drugi człon składa się z kilku odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawdziwa. Uczeń rozwiązujący zadanie wielokrotnego wyboru zakreśla odpowiednią literę przy odpowiedzi, która wydaje mu się prawdziwa.

b)       Zadanie wielokrotnego szeregowania – struktura jest trzyczłonowa. Pierwszy człon obejmuje pytanie, drugi pewną liczbę odpowiedzi, z których więcej niż jedna jest prawdziwa lub też wszystkie są prawdziwe. Trzeci człon składa się z serii liczb przedstawiających różne możliwości uszeregowania czy powiązania ze sobą wymienionych w drugim jego członie odpowiedzi. Obowiązkiem ucznia jest odnalezienie najbardziej słusznej kombinacji uszeregowanych odpowiedzi zawartych w trzecim członie zadania.

c)       Zadanie dwustronnego wyboru składa się z dwóch szeregów różnych wiadomości. Rozwiązanie jego polega na przyporządkowaniu poszczególnych wiadomości zamieszczonych po prawej stronie.

d)       Zadania jednostronnego wyboru polegają na wyliczeniu całego szeregu słów, cyfr, zadań, znaków itp. z prośbą o podkreślenie niektórych z nich zgodnie z podaną poprzednio instrukcją.

e)       Zadania alternatywne polegają na jednoznacznym stwierdzeniu czy dane zadanie w przekonaniu osoby badanej jest prawdziwe lub fałszywe.

ZASADY UKŁADANIA ZADAŃ TESTOWYCH

Obowiązujące zasady w konstruowaniu zadań testowych dotyczą m.in. ich struktury, sposobu ujęcia i treści.

a)       jeśli chodzi o strukturę: zadania muszą być:

-          jednakowo przez wszystkich uczniów rozumiane

-          pozbawione elementu sugestywności

-          różne pod wzg. trudności ich rozwiązywania

-          nie za długie

b)       zadania testowe powinny mieć tak zwięzłe ujęcie, jak tylko jest to możliwe.

c)       należy zwrócić uwagę na zgodność zadań z programem nauczania. Ze wzg. na ramowy charakter nauczania dobrze jest oprzeć się przy konstruowaniu testów odnoszących się zwłaszcza do poszczególnych działów teoretycznych danego przedmiotu nauczania, na podręcznikach dla uczniów i nauczycieli, konspektach przeprowadzonych lekcji oraz literatury naukowej i popularno-naukowej.