2007.05 026 997.pdf

Ciemna liczba s. 4

Przed Euro 2012 s. 24

Na do∏ku s. 34

nr 5 (26), maj 2007 r.

cena 3 z∏ (w tym 7% VAT)

nr indeksu 321109

www.gazeta.policja.pl

w Sieradzu

Tragedia

w Sieradzu

POLICJA 997 maj 2007 r.

s. 4

O NAS

Badania spo∏eczne

O ciemnej liczbie przest´pstw mówi prof. Andrzej Siemaszko

s. 8

TYLKO S¸U˚BA

Tragedia w Sieradzu

W pu∏apce –

Anna Krawczyƒska

Tacy byli:

Andrzej, Bartek, Wiktor...

s. 11

SPORT

Sukcesy

Policjanci na medal – Anna Michejda

s. 26

Logistyka

Mundurowy zastój – Tadeusz Noszczyƒski

Poprzeczka jest wysoko – przetarg na samochody

s. 28

Srebrny medalista w trójboju

Si∏acz – Anna Krawczyƒska

s. 14

s. 15

s. 41

KRAJ

s. 16

Fotoradary

Zatrzymani w kadrze – Jerzy Paciorkowski

PRAWO

Komentarz do kodeksu karnego

Silne wzburzenie a zabójstwo – Janusz Bryk

s. 44

s. 19

Sprz´t dla drogówki

Unijne miliony – Tadeusz Noszczyƒski

ROZRYWKA

Artur ˚mijewski – aktor

Jak byç odwróconym – Monika Dàbrowska

Trudny poczàtek

O ludziach i kasie mówi

Konrad Kornatowski,

komendant g∏ówny Policji

s. 48

s. 21

s. 50

ETYKIETA

Majowe Êwi´ta – Gra˝yna Bartuszek

STRZA¸ OSTRZEGAWCZY

Gliniarze siedzà, przest´pca wolny

Z obawy przed matactwem? – El˝bieta Sitek

zdj´cie na ok∏adce Andrzej Mitura

s. 22

s. 24

Bezpieczeƒstwo na stadionach przed Euro 2012

Po pierwsze fair play – Pawe∏ Ostaszewski

s. 30

Kolizja sprzed lat

Wojna o zielone – Anna Krawczyƒska

s. 34

Warunki w lubelskim PDOZ

Parali˝ na do∏ku – Przemys∏aw Kacak

s. 38

Przes∏uchanie metodà FBI

Cia∏o wszystko ci powie – Gra˝yna Bartuszek

s. 13

POSZUKIWANI

s. 29

ZAGINIENI

Polowanie na

Czerwonego Pajàka

s. 32

PITAWAL PRL

Polski Kuba Rozpruwacz

Polowanie na Czerwonego Pajàka –

Pawe∏ Ostaszewski

Rozcina∏ brzuchy swoim ofiarom tak, ˝e wn´trznoÊci

wylewa∏y si´ na zewnàtrz, przez co przyrównywano go

do Kuby Rozpruwacza. Podobieƒstwo by∏o pozorne.

Lucjan Staniak mia∏ bowiem swój styl. Do historii

przeszed∏ jako „Czerwony Pajàk”.

– 22 lipca 1964 r. – 17-letnia Danusia M.,

– 17 stycznia 1965 r. – 16-letnia Anita K.,

– 1 listopada 1965 r. – Janka P.,

– 1 maja 1966 r. – 17-letnia Marysia G.,

– 24 grudnia 1966 r. – 17-letnia Janka K.,

– 31 stycznia 1967 r. – 18-letnia Bo˝ena R.

Ostatnia data nie przystaje do schematu, prawdopo-

dobnie jednak „Czerwony Pajàk” zorientowa∏ si´ ju˝

wówczas, ˝e milicjanci depczà mu po pi´tach... Fak-

tycznie, dzieƒ póêniej by∏ ju˝ za kratkami.

MODUS OPERANDI

Z historycznym Kubà Rozpruwaczem, do którego go

przyrównywano, ∏àczy∏a Staniaka sk∏onnoÊç do po-

twornego okaleczania swoich ofiar.

Jank´ P. – m∏odà hotelowà recepcjonistk´, która

z poznaƒskiego dworca autobusowego jecha∏a do swo-

jego ch∏opaka na wieÊ – uÊpi∏ chloroformem, zgwa∏ci∏

i zak∏u∏ Êrubokr´tem. Cia∏o okaleczy∏, po czym we-

pchnà∏ do paczki i pozostawi∏ na dworcu wÊród innych

przesy∏ek. Milicja nie ujawni∏a szczegó∏ów obra˝eƒ

– uznano, ˝e sà zbyt makabryczne.

Anit´ wybra∏, gdy „˚ycie Warszawy” zamieÊci∏o fo-

tografi´ dziewczyny, która mia∏a poprowadziç marsz

studentów w rocznic´ wyzwolenia stolicy. Zaczai∏ si´

pod jej domem, zaczeka∏, a˝ odjedzie kierowca, który

odwióz∏ nastolatk´ przed blok, a nast´pnie zaatako-

wa∏. Udusi∏ jà drutem, zgwa∏ci∏, a do pochwy wepchnà∏

metalowy kolec.

Marysi´, która wysz∏a z domu, by odnaleêç kota, za-

ciàgnà∏ do komórki, zgwa∏ci∏, po czym rozp∏ata∏ przez

ca∏y tu∏ów.

Jance K. pocià∏ uda, podbrzusze i brzuch.

Od sposobu dzia∏ania Kuby Rozpruwacza ró˝ni∏o go

to, ˝e gwa∏ci∏ swoje ofiary, a ˝adna z nich nie by∏a pro-

stytutkà. W przeciwieƒstwie do innych seryjnych mor-

derców kobiet nigdy nie dotyka∏ twarzy mordowanej.

rzydomek ten zawdzi´cza∏ niestarannemu cha-

rakterowi pisma oraz – uzyskanemu z rozcieƒ-

czonej wodà mieszanki farby i terpentyny – kar-

minowemu atramentowi, którego u˝ywa∏ do pisania

swoich listów.

„NIE MA ÂWI¢TA BEZ POGRZEBU”

To by∏o wspólne motto listów – choç zawarte tylko

w pierwszej wiadomoÊci. Staniak zabija∏ bowiem z ze-

garmistrzowskà precyzjà. Mo˝e nie tyle w potocznie

przyj´tym znaczeniu tego zwrotu (gdy˝ zdarza∏y mu

si´ wpadki, z których jedna sta∏a si´ istotnym dowo-

dem dla sàdu), co z racji ÊciÊle przewidzianej daty,

w której gin´∏a jego ofiara. Pierwszy mord mia∏ miej-

sce w 20. rocznic´ og∏oszenia manifestu PKWN, drugi

– 20 lat po wyzwoleniu Warszawy przez Armi´ Czer-

wonà, a... czwarty – 1 maja 1965 r.

Ponoç te daty (dwa z najwa˝niejszych w PRL Êwiàt

paƒstwowych i „oswobodzenie” stolicy) przyczyni∏y

si´ do okreÊlenia Staniaka mianem „czerwony”. Wàt-

pliwe to jednak pog∏oski, gdy˝ w swoich makabrycz-

nych planach uwzgl´dnia∏ te˝ Êwi´ta koÊcielne,

o czym Êwiadczy lista jego ofiar (tylko z tych uzna-

nych):

TYLKO ˚YCIE

Bezrobotny zwiàzkowiec

Na marginesie historii – Przemys∏aw Kacak

s. 40

O NAS Badania spo∏eczne

POLICJA 997 maj 2007 r.

Ciemna liczba

Ponad po∏owa osób, które

w ubieg∏ym roku sta∏y si´ ofiarami

przest´pstw, nie zg∏osi∏a tego Policji.

Wynika to z badaƒ, które na zlecenie

KGP w pierwszej po∏owie stycznia

br. przeprowadzi∏o konsorcjum firm

badawczych.

SpoÊród 17 tysi´cy Polaków

w wieku 15 lat i wi´cej co piàty

badany pad∏ ofiarà z∏odzieja albo

bandziora. Ankieterzy pytali o szeÊç

kategorii czynów karalnych: rozbój,

pobicie, kradzie˝ z w∏amaniem,

kradzie˝ z samochodu, kradzie˝

samochodu, innà kradzie˝. Sà wÊród

nich przest´pstwa i wykroczenia,

bo nie pytano o wartoÊç

skradzionego mienia.

Ponad tysiàc badanych, którzy padli

ofiarami przest´pstw, zapytano,

dlaczego nie zg∏osili ich Policji

(mo˝na by∏o wskazaç trzy

odpowiedzi). 47 procent wskazaƒ to

argument, ˝e zdarzenie by∏o nie doÊç

powa˝ne. 30 procent – przekonanie,

˝e Policja i tak nie znalaz∏aby

sprawcy. 19 procent – d∏ugie

procedury, a 18 – przewidywanie,

˝e Policja nie zaj´∏aby si´ sprawà.

Tylko 3 procent odpowiedzi dotyczy

braku zaufania do Policji.

Ci, którzy przest´pstwo zg∏osili, byli

raczej zadowoleni ze sposobu, w jaki

Policja ich potraktowa∏a (48 procent).

Niezadowolonych by∏o 43 procent

badanych. WÊród przyczyn

niezadowolenia najcz´Êciej

(59 procent. wskazaƒ) wymieniali to,

˝e policjanci nie znaleêli lub nie

zatrzymali sprawcy.

Rozmowa

z prof. Andrzejem Siemaszko,

dyrektorem Instytutu Wymiaru

SprawiedliwoÊci

nych, ale nale˝y jà potraktowaç jako

16 prób wojewódzkich (plus KSP) po

1000 osób, wi´c wcale nie jest to zbyt

wiele. Dlatego mia∏em pewien niedosyt

podczas analizy rezultatów, uwa˝am, ˝e

próba mog∏a byç dwukrotnie wi´ksza. Bo,

na szcz´Êcie, nie ka˝dy pada ofiarà prze-

st´pstwa.

Czuwa∏ Pan nad ca∏oÊcià opracowania

badaƒ oceny pracy Policji oraz

ciemnej liczby przest´pstw.

Dlaczego taka wielka próba,

17 tysi´cy respondentów?

– Mnie te˝ wyda∏a si´ bardzo du˝a, ale

takie badania powinny byç robione

na jeszcze wi´kszych próbach. Pozornie

ta liczba jest olbrzymia, a nawet niespo-

tykana w polskich badaniach spo∏ecz-

W Wielkiej Brytanii pyta si´ a˝ 60 tysi´cy

ludzi. Czy nasze badania sà mniej

wiarygodne?

– Amerykanie pytajà ponad sto tysi´cy.

Ale jak na warunki polskie 17 tysi´cy to

du˝o. Chyl´ czo∏a przed szefostwem

Policji, ˝e zdoby∏o si´ na taki wydatek,

to bardzo sensowne wydanie pieni´dzy.

POLICJA 997 maj 2007 r.

Badania spo∏eczne O NAS 5

OczywiÊcie sà to badania w pe∏ni wiary-

godne, zw∏aszcza w tych kategoriach

przest´pstw, których ofiarami pada wi´k-

sza liczba ludzi, np. drobne kradzie˝e czy

w∏amania. Ale ju˝ je˝eli chodzi o kradzie-

˝e samochodów, to wielkoÊci sà ju˝ bar-

dzo ma∏e: rz´du kilku–kilkunastu przy-

padków na województwo.

Ogólne wspó∏czynniki zg∏oszeƒ (%)

W Polsce najlepiej mieszkaç na wsi,

w najbiedniejszym województwie.

W tych najbogatszych jest najbardziej

niebezpiecznie?

– Tak. Zagro˝enie przest´pczoÊcià

w województwach, w których jest du˝y

odsetek mieszkaƒców wsi, jest nieporów-

nanie mniejsze ni˝ w województwach

o wi´kszej urbanizacji i zamo˝noÊci.

W sporej cz´Êci terenów wiejskich ludzie

mieszkajà od wieków. Wi´zi spo∏eczne sà

silne. Stopieƒ religijnoÊci jest wysoki.

Powszechnie uwa˝a si´, ˝e przyczynà

przest´pczoÊci jest bieda. Nale˝a∏oby

wi´c oczekiwaç, ˝e im mniej zamo˝ne wo-

jewództwo, tym wi´ksza przest´pczoÊç.

Tymczasem jest dok∏adnie odwrotnie.

Mnie to nie zaskakuje. Podobny wynik

daje porównanie krajów o ró˝nym pozio-

mie zamo˝noÊci. Sà tylko dwa wyjàtki

– dziwolàgi, gdzie wysoka zamo˝noÊç spo-

∏eczeƒstwa nie idzie w parze z wysokà

przest´pczoÊcià. To Japonia i Szwajcaria.

Tam decydujà inne wzgl´dy – kulturowe

i historyczne. Mo˝na w∏aÊciwie prognozo-

waç przest´pczoÊç bez takich badaƒ, wy-

starczy∏oby znaç liczb´ ludnoÊci miejskiej

i wiedzieç, jak zamo˝ne jest dane woje-

wództwo.

Ró˝nice mi´dzy województwami sà

w badanym zakresie bardzo widoczne.

– Stosunkowo niewielki kraj, jednorod-

ny, bez znaczàcych mniejszoÊci etnicz-

nych, a pod wzgl´dem przest´pczoÊci

ró˝nice mi´dzy województwami cz´sto sà

wi´ksze ni˝ mi´dzy poszczególnymi kra-

jami Unii Europejskiej. Byç mo˝e powin-

no to staç si´ przedmiotem odr´bnych

badaƒ. P∏ynà z tego wnioski natury prak-

tycznej – np. dotyczàce alokacji, pos∏ugu-

jàc si´ terminologià policyjnà „si∏ i Êrod-

ków”. Tam, gdzie zagro˝enie jest mniej-

sze, nie musi byç tylu policjantów, co np.

na Âlàsku czy w Warszawie. Nie widz´

ponadto powodów, by wyciàgaç konse-

kwencje wobec tych komendantów, któ-

rym przysz∏o szefowaç w wielkich aglome-

racjach, w których – z natury rzeczy – prze-

st´pczoÊç jest najwy˝sza. By∏bym zresztà

jak najdalszy od wyciàgania na podstawie

tych badaƒ wniosków personalnych – ˝e

tego wyrzuciç, a tego pozostawiç.

Ciemna liczba te˝ jest ró˝na w ró˝nych

miejscach.

– Zdumia∏a mnie ta rzecz: sà rzeczywi-

Êcie powa˝ne ró˝nice w stopniu niedosza-

cowania statystyk policyjnych. W wypad-

ku np. rozboju ciemna liczba wynosi

w niektórych województwach oko∏o

30 procent, a w innych przekracza 70. Sto-

pieƒ wiarygodnoÊci statystyk policyjnych

jest wi´c nieporównywalny. To dowód

na to, ˝e takie badania sà konieczne. Bry-

tyjczycy swoje statystyki policyjne kory-

gujà o wskaênik przest´pczoÊci niereje-

strowanej ustalany w∏aÊnie za pomocà

badaƒ wiktymizacyjnych. Mo˝na by si´ za-

stanowiç, czy tak˝e w Polsce nie nale˝a∏o-

by tego robiç.

d∏ugoÊci austriacki i na koƒcu ta nie-

szcz´sna Kongresówka. To przedziwna

rzecz, ale jednak sto kilkadziesiàt lat nie-

woli odciska pi´tno na zachowaniach

ludzi a˝ do naszych czasów. Najgorzej wy-

padajà jednak tzw. ziemie odzyskane.

Ludzie wymieszani, przerzuceni ze swych

domów ze Wschodu bez w∏asnej woli, nie

do koƒca uto˝samili si´ z nowà ojczyznà.

No i bliskoÊç Niemiec.

46 procent ofiar zg∏osi∏o w roku 2006

w Polsce przest´pstwo, którego stali si´

ofiarami. Wi´c o ponad po∏owie

przest´pstw Policja nie wie?

– Nie zadano jednak pytania o wartoÊç

utraconego mienia. A byç mo˝e cz´Êç

zdarzeƒ ze wzgl´du na niskà wartoÊç

strat by∏aby uznana za wykroczenie.

Sk∏onnoÊç do zg∏aszania wielu prze-

st´pstw oscyluje wokó∏ 50 procent. Nie-

które, np. kradzie˝ samochodu, sà jednak

prawie zawsze zg∏aszane – poniewa˝

trzeba odzyskaç ubezpieczenie. Samo-

Kiedy si´ patrzy na mapki obrazujàce

wyniki badaƒ, trudno nie zauwa˝yç,

˝e przypominajà one czasem podzia∏y

historyczne, nawet rozbiorowe.

– Nie ma jednej Polski. Tam, gdzie by∏

zabór pruski, by∏o najlepiej, za nim dwie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: