Arabowie
Półwysep Arabski: tereny niekorzystne do uprawy roli (poza obszarem w pobliżu Morza Czerwonego: Jordanią), klimat ciepły i suchy. Liczne szlaki kupieckie sprzyjające rozwojowi handlu.
Beduini, ludność koczownicza, skupiona w plemionach. Plemiona zjednoczone w jednej religii: islamie (poddanie się Bogu), zapoczątkowanej przez Mahometa w VII wieku.
Założenia: jeden Bóg — Allach; Abraham uznawany za ojca wszystkich ludzi, wiara w życie pozagrobowe i sąd ostateczny; nakazy: wstrzymanie się od spożywania alkoholu i spożywania wieprzowiny, modlitwa pięć razy dziennie w wyznaczonych porach, przestrzeganie postów (ramadan: od wschodu do zachodu słońca), pielgrzymka do Mekki, jałmużna, walka z niewiernymi (dżihad); święta księga: Koran (114 sur o prawdach wiary; Sunna — prawo, tradycja).
622: ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny (hidżra); początek ery mahometańskiej: podporządkowanie plemion w Arabii ze stolicą w Medynie, budowa państwa teokratycznego.
632: śmierć Mahometa; następca Abu Bakr (teść Mahometa): kalif rosul Allach.
Panowanie Omara (II kalif):
— ukształtowanie się stronnictw politycznych;
— podboje terytorialne: Syria, Persja, Egipt, Palestyna.
Panowanie Omajjadowów: Otman:
— stolica przeniesiona do Damaszku;
— bogaty dwór;
— władza dziedziczna;
— kalif otaczany czcią niemal boską;
— spisanie i uporządkowanie Koranu i Sunny.
Panowanie Alego (zięcia Mahometa) — do 661:
— dojście do głosu ugrupowań:
szyici: ortodoksyjny odłam, popierający dynastię Mahometa (Alego);
sumnici: dążenie do władzy opartej na tradycji.
Dalsze podboje:
VII wiek: ziemie na wschodzie do chińskiego Turkiestanu;
711‑719: Hiszpania.
732: zahamowanie ekspansji Arabów w Europie przez Karola Młota.
Dynastia Abbasydów: 750:
— stolica w Bagdadzie;
— panowanie wezyrów.
IX wiek: rozpad Arabii, powstanie kalifatów: bagdadzkiego (Mezopotamia, Persja), kairskiego (Syria, północna Afryka), kordobańskiego (Hiszpania).
Dorobek kulturalny:
— tłumaczenie na język arabski dzieł starożytnych (Arystoteles, Platon); kroniki;
— rozwój matematyki i astronomii; medycyny i przemysłu farmaceutycznego; alchemii;
— rozwój architektury (meczety z wieżyczkami, minaretami, pałace kalifów zdobione mozaikami, arabeskami — motywami roślinnymi).
isamar