Wstęp Niemal każdy nauczyciel kończący staż na nauczyciela dyplomowanego staje przed dylematem: jak przygotować dokumentację, czyli tzw. teczkę? Wszelkie szkolenia na ten temat cieszą się ogromnym zainteresowaniem. My także postanowiliśmy Państwu pomóc. Proponujemy poradnik, według którego możecie ułożyć dokumentację. Co jakiś czas zmieniają się zasady i wymagania na stopień nauczyciela dyplomowanego - ukazują się kolejne, nowe wersje rozporządzenia o awansie zawodowym. Niniejszy poradnik uwzględnia zmiany z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli. Postaramy się jasno i wnikliwie wytłumaczyć Państwu, jak przygotować dokumentację. Nasze rady zostaną zilustrowane konkretnymi przykładami (odsyłaczami).
Zasadniczo dokumentację prezentowaną komisji można podzielić na dwie części:
I. Dokumentacja formalna (§ 9.1. rozporządzenia).
II. Dokumentacja będąca realizacją wymagań (§ 8.2. pkt 1 - 5).
Omówimy, w jaki sposób przygotować dokumentację według powyższych punktów.
Dokumenty w teczce układamy zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu. W związku z tendencją tzw. "odchudzania teczek", odchodzi się od "wielokilogramowego" przedstawiania swych dokonań. Nauczyciel winien skupić się na opisie i analizie oraz sprawozdaniu z realizacji wymagań, a także na podkreśleniu efektów, czyli: wpływu podejmowanych działań na podniesienie jakości realizowanego w szkole procesu dydaktyczno- wychowawczego. Zadania ujęte w planie rozwoju zawodowego i opisane w sprawozdaniu do dyrektora nie muszą w teczce być dokumentowane załącznikami (dyrektor akceptując sprawozdanie - tym samym potwierdza wykonanie zadań; jednocześnie to dyrektor może polecić nauczycielowi, aby udokumentował swe działania z okresu stażu - właśnie załącznikami). Jednak nauczyciel ostatecznie podejmuje decyzję czy ilustrować swą pracę szczególnie ciekawymi i cennymi materiałami. Jeśli się zdecyduje, powinien rzeczywiście zamieścić materiały dobrze opracowane, podkreślające ogólne pozytywne spojrzenie na teczkę. Zwyczajowo większość nauczycieli nie rezygnuje z umieszczania programów (komisje chętnie je przeglądają) oraz publikacji, a także poświadczeń o współpracy. Jednak równie dobrze teczka może nie posiadać ani jednego załącznika związanego z zadaniami z PRZ - § 9.4. rozporządzenia: Dokumentacja, o której mowa w ust. 1 pkt 5, jest przedstawiana, z zastrzeżeniem ust. 5, w następującej formie (...) zaświadczeń i innych dokumentów potwierdzających pełnienie funkcji, prowadzenie działań lub wykonywanie zadań związanych ze spełnianiem wymagań określonych w § 8 ust. 2, jeżeli nie wynika to z planu rozwoju zawodowego i sprawozdania z jego realizacji.
Inne działania: sprzed stażu i postażowe oraz niewynikające z PRZ i sprawozdania dokumentujemy załącznikami.
Potwierdzamy też:
· zdobycie dodatkowych kwalifikacji (świadectwa, dyplomy);
· uzyskanie umiejętności posługiwania się językiem obcym (świadectwa, certyfikaty);
· inną dokumentację świadczącą o osiągnięciach zawodowych - dołączoną do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego, o której mowa w § 9.3.3
Jak ułożyć dokumentację, aby zmieścić ją w jednym segregatorze?
Etap przygotowawczy
Proponuję przygotowanie tabelki (najlepiej w komputerze), do której będziemy wpisywać hasłowo zadania zrealizowane przez nas podczas stażu (ujęte w PRZ) oraz te, które wykonaliśmy wcześniej, a także takie, które zostały rozpoczęte przed stażem i są kontynuowane podczas stażu. Będzie to pierwszy krok w porządkowaniu naszych działań, a jednocześnie pierwsza próba zakwalifikowania ich pod właściwy punkt rozporządzenia. Ułatwi nam to późniejsze napisanie sprawozdania do dyrektora oraz ułożenie dokumentacji w teczce. Ponadto, na bieżąco, przejrzyście będziemy widzieć, ile zadań mamy w poszczególnych punktach, które punkty wymagają uzupełnienia o dodatkowe zadania. Umożliwi nam to również "przesuwanie" zadań z punktu do punktu - zanim rozpoczniemy pisać opis i analizę oraz sprawozdanie - co ma niebagatelne znaczenie, gdyż nieco inaczej konstruujemy opis i analizę, a inaczej sprawozdanie.
Układ teczki
Teraz czas na następne decyzje. Powinniśmy zmieścić naszą dokumentację w jednym segregatorze, zarówno część z dokumentami formalnymi, jak i tę część, którą stanowią opisy i załączniki. Jak ułożymy dokumenty, zależy od indywidualnych upodobań. Proponuję dwie możliwości:
1. Możemy kupić plastikowe skoroszyty, w które kolejno włożymy poszczególne części dokumentacji składającej się na teczkę (przygotowujemy też, tzw. strony działowe z tytułami poszczególnych paragrafów).
2. Rezygnujemy ze skoroszytów, przygotowujemy tylko strony działowe, pod którymi zamieszczamy poszczególne dokumenty oraz opisy.
Propozycja pierwsza wydaje mi się bardziej wygodna. W każdej chwili możemy wypiąć z segregatora interesującą nas część dokumentacji. Ponadto członkowie obradującej komisji mają możliwość "podzielenia" się teczką, podczas jej weryfikacji. Dokumentację dzielimy według poszczególnych punktów rozporządzenia.
Przykłady stron działowych :
A. Części formalnej dokumentacji § 9.1.
B. Części realizującej zadania z wymagań § 8.2. pkt 1-5.
Numeracja stron Można w każdym skoroszycie stosować numerację stron od 1 do x - jest to bardziej wygodne, niż numeracja ciągła (rosnąca od początku do końca teczki). Możemy opisywać i drukować poszczególne opisy, analizy i sprawozdania w dowolnej kolejności - dbając jedynie o ciągłość numeracji stron w obrębie realizowanego punktu rozporządzenia (skoroszytu). Załączniki Najlepiej zamieszczać je po każdym opisanym zadaniu. Jeżeli zajdzie taka potrzeba - bez większego problemu możemy usunąć załącznik, z którego rezygnujemy. Pamiętamy jednak, że powinniśmy na początku lub końcu skoroszytu zamieścić spis załączników znajdujących się w tym konkretnym paragrafie (rozdziale). Uwaga! Załączniki - kopie (kseroodbitki) powinny zostać poświadczone przez dyrektora (pieczątka imienna i szkoły, data, podpis); jeżeli są dwustronne - poświadczamy na obydwu stronach. Dobór czcionki i kroju pisma oraz wygląd strony Dokumentację opracowujemy zgodnie z zasadami tzw. "wymiarowego maszynopisu" tzn. 30 wersów na stronie; odległość między linijkami 1,5; czcionka 12 punktów - najlepiej Times New Roman. Jeśli pragniemy zaakcentować ważne, naszym zdaniem, fragmenty - proponuję je pogrubić, zwrócą uwagę komisji przeglądającej dokumentację. Warto także wyraźnie wyróżnić efekty - wnioski (podkreśleniem, wytłuszczeniem, w tabelce). Tytuły poszczególnych zadań: pogrubione - 14 p.; podtytuły: pogrubione 12 p. Raczej należy unikać mieszania różnych krojów pisma oraz nie "pstrzyć" dokumentacji graficznymi ozdobnikami. Dopuszcza się najwyżej dwa kroje pisma: pierwszy do tekstu ciągłego (Times New Roman); drugi (Tahoma, Arial) - tytuły rozdziałów, nagłówek. Po tytułach nie stawiamy kropki. Załącznik: przywołanie załącznika w tekście - kursywą np.: (załącznik 3). Tu możemy sobie pozwolić na odrobinę szaleństwa i jeżeli twórca teczki odczuwa taką potrzebę, może wprowadzić kolor (tylko w napisie: (załącznik xx). Na koszulce, w której umieszczamy załącznik przyklejamy kartkę samoprzylepną z numerem. Nagłówek lub stopka: proponuję wprowadzić nagłówek lub stopkę na każdej stronie dokumentacji. Spowoduje to indywidualne nacechowanie dokumentacji. Ponadto, gdyby zdarzyło się, że np. dokumentacja wypadnie z segregatora, łatwiej ją będzie ułożyć ponownie. Proponuję nagłówek następującej treści:
Przykład 1. Imię, nazwisko ROZDZIAŁ II Przykład 2. Imię, nazwisko Nazwa szkoły § 8.2.1 Stopka: Przykład 1. Imię, nazwisko § 8.2.4 c Przykład 2. Imię, nazwisko Nazwa szkoły § 8.2.3
Dodatkowo można w teczce (ale niekoniecznie) na końcu opisów poszczególnych zadań lub grupy zadań (które także zostały opisane w sprawozdaniu do dyrektora) zamieścić taki zapis: (Powyższe działania zostały potwierdzone przez dyrektora pozytywną oceną mojego stażu) lub:
(Opisane działania zostały potwierdzone przez dyrektora pozytywną oceną mojego stażu) lub: (Zadania opisane w ww. punkcie zostały potwierdzone przez dyrektora pozytywną oceną mojego stażu) Przykład strony dokumentacji Dokumenty układamy w segregatorze (jednym). Pamiętajmy o sporządzeniu naklejki na segregator zawierającej nasze dane: imię, nazwisko, nazwę szkoły, przedmiot, adres, telefon, ewentualnie adres a-mail.
Dokumentacja formalna
(§ 9.1 rozporządzenia)
Wstęp
Dokumentację formalną umieszczamy na początku teczki składanej do kuratorium oświaty. Stanowią ją dokumenty wymienione w § 9.1 "Rozporządzenia MENiS z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli".
Na tę dokumentację składają się:
1. Wniosek o podjęcia postępowania kwalifikacyjnego.
2. Dokumenty potwierdzające posiadane kwalifikacje zawodowe.
3. Zaświadczenie dyrektora szkoły o wymiarze zatrudnienia nauczyciela oraz zajmowanym stanowisku.
4. Zatwierdzony plan rozwoju zawodowego.
5. Sprawozdanie z realizacji PRZ.
6. Ocena dorobku zawodowego za okres stażu.
Wniosek
(§ 9. 1)
Wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego sporządzamy w dwóch egzemplarzach. Potwierdzona kopia jest naszą własnością.
Pamiętamy (art. 9d KN), że: nauczyciel mianowany może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego w okresie 3 lat od dnia otrzymania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. W przypadku niedotrzymania terminów złożenia wniosku, nauczyciel obowiązany jest do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze.
Do wniosku dołączamy:
· Dokumentację formalną (§ 9.1 rozporządzenia) - wymieniona we wstępie.
· Dokumentację będącą realizacją wymagań (§ 8.2 pkt 1-5) (omówiona w następnej części poradnika).
· Inną dokumentację świadczącą o osiągnięciach zawodowych (§ 9.3).
Ponadto następujący nauczyciele dołączają sprawozdanie z ostatnich trzech lat pracy:
· piastujący stanowisko dyrektora;
· ci, którym to stanowisko powierzono w okresie stażu; zatrudniono na stanowisku, na którym wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, urlopowano lub zwolniono z obowiązku świadczenia pracy;
· zatrudnieni w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich oraz rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych działających na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich;
· nauczyciele mianowani lub dyplomowani zatrudnieni na stanowiskach, na których wymagane są kwalifikacje pedagogiczne w: urzędach organów administracji rządowej, kuratoriach oświaty, specjalistycznej jednostce nadzoru, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej oraz okręgowych komisjach egzaminacyjnych, organach sprawujących nadzór pedagogiczny nad zakładami poprawczymi, schroniskami dla nieletnich, rodzinnymi ośrodkami diagnostyczno-konsultacyjnymi oraz szkołami przy zakładach karnych.
Powyższe reguluje § 9.2. pkt 1- 4 "Rozporządzenia MENiS z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli":
1. w przypadku nauczyciela, któremu powierzono stanowisko dyrektora szkoły - sprawozdanie z ostatnich 3 lat pracy obejmujące w szczególności charakterystykę i rozwój kierowanej przez niego szkoły w tym okresie, z uwzględnieniem wyników mierzenia jakości pracy szkoły oraz programu rozwoju szkoły, z zastrzeżeniem pkt 4;
2. w przypadku nauczyciela, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1 Karty Nauczyciela sprawozdanie z ostatnich 3 lat pracy zawierające informację o sposobie realizacji zadań związanych z zajmowanym stanowiskiem, uwzględniające w szczególności problematykę związaną z wykonywaniem zadań z zakresu nadzoru pedagogicznego, z zastrzeżeniem pkt 4;
3. w przypadku nauczyciela, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 3 Karty Nauczyciela - dokumentację potwierdzającą dorobek zawodowy związany z realizowaniem, w okresie ostatnich 3 lat, zadań odpowiednio na rzecz oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, z zastrzeżeniem pkt 4 - dotyczy nauczycieli urlopowanych na podstawie przepisów ustawy
4. w przypadku nauczyciela, o którym mowa w art. 9e ust. 5 Karty Nauczyciela - odpowiednio sprawozdanie z okresu pracy na stanowisku dyrektora lub stanowisku, na którym wymagane są kwalifikacje pedagogiczne lub dokumentację potwierdzającą dorobek zawodowy w okresie urlopowania albo zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, a także dokumentację, o której mowa w ust. 1 pkt 2 i 3.
Dokumenty potwierdzające posiadane kwalifikacje
(§ 9. 1 pkt 1)
W tym dziale umieszczamy poświadczone kopie dokumentów potwierdzających posiadane kwalifikacje:
· dyplom ukończenia studiów wyższych,
· dyplomy ukończenia studiów podyplomowych lub kursów kwalifikacyjnych,
· świadectwo lub zapis na dyplomie potwierdzające uzyskanie kwalifikacji pedagogicznych,
· dyplomy lub świadectwa potwierdzające zaawansowaną znajomość języka obcego w rozumieniu rozporządzenia ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 155, poz. 1288 oraz z 2004 r. Nr 122, poz. 1290)...
joa.na