Filozofia ludzkiej twórczości
1. Działanie, praca, twórczość
Aktywność–czynny stan jakiegoś obiektu wyrażający się :
n w wywoływaniu przez niego zmian w otoczeniu;
n w zmienianiu jego położenia w stosunku do otoczenia;
n bądź w zmianach procesów wewnątrz obiektu.”
Zazwyczaj wyróżnia się też dwa rodzaje aktywności:
n Czyn - sterowane wolą zachowanie przejawiające się w formie działania, czyli kompleksu ruchów, lub zaniechania, czyli tzw. „bezczynności kierunkowej" - powstrzymania się od działania.
n Działanie - złożony ciąg czynności stanowiących pewną całość i ukierunkowanych na wykonanie jakiegoś zadania
Praca
n praca w szerokim znaczeniu: „każde indywidualne lub zbiorowe działanie ludzkie, mające na celu doskonalenie człowieka i świata
n Praca fizyczna a praca umysłowa
Atrybuty pracy:
Specyfika pracy zawodowej
n Talcott Parsons definiuje zawód jako „zespół ról „zawodowych”, to jest takich, dzięki którym spełnia się pewne funkcje cenione w społeczeństwie, a jednocześnie zarabia na życie.
n rola zawodowa jest wypadkową :
Ø zajmowanej pozycji;
Ø oczekiwań związanych z wykonywaniem zawodu
Ø norm regulujących zakres pracy
v Czy twórca jest pracownikiem wykonującym zawód?
Wyodrębnianie poszczególnych zawodów jest możliwe za pomocą kryterium:
n kwalifikacji - zbliżonych u osób wykonujących taką samą pracę;
n „funkcji pełnionych przez przedstawiciela danego zawodu”;
n jednakowego stosunku do narzędzi i przedmiotu pracy
2. Praca a twórczość
n Nie każda praca jest twórczością, ale każda twórczość jest pracą
n Twórczością jest zawsze tworzenie czegoś nowego, dotąd nie występującego
n Stanisław Brzozowski - twórczość jako ulepszanie świata przyrodniczego i społecznego
TWÓRCZOŚĆ
n działalność człowieka, której efektem jest wzbogacenie sposobów życia człowieka, jego poznania rzeczywistości - także samego siebie, wzbogacenie świata kultury w najszerszym słowa znaczeniu
3. Teorie twórczości
n Twórcze działanie jest remedium na konflikty, zastępczą metodą ich rozwiązania.
n Dzięki zjawisku kompensacji, w przypadku niezaspokojenia podstawowych potrzeb lub pragnień, możemy znieść nieprzyjemne uczucie niespełnienia i braku poprzez rozwiązywanie problemów naukowych względnie artystycznych.
n dzięki twórczemu działaniu przezwyciężamy egzystencjalne kryzysy i konflikty, przywracając sobie tym samym stan psychicznej równowagi.
Krytyka:
n wraz z nabyciem umiejętności i możliwości zaspokojenia wszystkich swoich potrzeb, ograniczenia i mechanizmy represyjne byłyby niepotrzebne, a równocześnie zanikłaby zupełnie ludzka twórczość.
n zjawisko twórczości należałoby potraktować jako swoisty przymus dla człowieka, który nie chce popaść w nerwicę.
MODEL SPEŁNIENIA
n zakłada, iż „twórczość stanowi metodę aktualizacji naturalnych potencji człowieka”.
n W tym znaczeniu twórczość i naturalna ekspresja umożliwiają człowiekowi zyskanie poczucia samospełnienia niezbędnego dla zachowania równowagi psychicznej.
n Twórczość jest tutaj naturalną skłonnością a nie wymuszoną. Ten model został wypracowany przez psychologię humanistyczną.
4. Elementy procesu twórczego
n Uwaga (roztargnienie?)
n Percepcja (szczególna wrażliwość)
n Wyobraźnia i wyobrażenia (odtwórcze i twórcze)
n Wiedza pojęciowa (np. zmiana paradygmatu w nauce)
n Pamięć (nietypowe kodowanie, selektywne)
n Myślenie (heurystyczne)
5. Społeczny kontekst twórczości
n Facylitacja społeczna – wzrost poziomu wykonania zadania w obecności innych ludzi (ma miejsce w przypadku pracy prostej, dobrze opanowanej)
n Inhibicja społeczna – praca w samotności przynosi bardziej twórcze wyniki
n Szkodliwy wpływ bezpośredniej rywalizacji
n Twórczość grupowa – grupy naturalne sa mniej twórcze od nominalnych (zadaniowych
moderator132