Deskorolka.pdf

cz. 52

DESKOROLKA

TRANSPORTOWA AKROBACJA

Australopitek i Homo habilis – człowiek

pierwotny

Homo erectus – człowiek wyprostowany

Homo sapiens – człowiek rozumny

Człowiek z Cromagnon

Pierwsze wyraźne przejawy tzw. kultury

rolnej – uprawy, co pociąga za sobą po-

czątki osiadłego trybu życia (Mezopotamia,

Azja Wschodnia, Meksyk, Peru).

Pojawia się: pismo, koło, żagiel, wytop

metali z rud.

Najstarsze deski wykorzystywane do jazdy

(narty), które przetrwały do dzisiaj, odnale-

ziono dobrze zachowane w torfowisku

w Hoting w Szwecji, ich wiek określa się

na 2500 lat p.n.e.

Umiera geniusz nieskrępowanej myśli –

Leonardo da Vinci, pozostawiając po sobie

ok. 7000 stron notatek zawierających

pomysły i wynalazki.

W Holandii nieznany z imienia entuzjasta

jazdy na łyżwach podejmuje próby skon-

struowania przyrządu do jazdy na lądzie.

Dokonuje tego, mocując drewniane szpulki

do drewnianych podkładek, które następ-

nie przyczepia do butów.

Powstają pierwsze urządzenia do jazdy

podobne do deskorolki. Były proste w bu-

dowie i nie pozwalały na wykonywanie

manewrów.

3 000 000 lat p.n.e.

2 000 000–1 500 000 lat p.n.e.

350 000–250 000 lat p.n.e.

ok. 10 000 lat p.n.e.

ok. 8 000 lat p.n.e.

Piotr Kawalerowicz

w IV tysiącleciu p.n.e.

Jedną z najbardziej ludzkich, spo-

śród wielu charakterystycznych

dla człowieka cech, jest ciekawość .

W połączeniu z uporem, pracowi-

tością i dociekliwością często była

źródłem odkryć – zarówno tych po-

pychających cywilizację do przodu,

jak i tych, które na lata pogrążały ją

w mrokach. Jaka jest historia wyna-

lazków i odkryć, skąd się brały, kto

i gdzie ich dokonywał, jaki był ich

dalszy los i wpływ na cywilizacje?

ok. 2500 r. p.n.e.

p.n.e. /n.e.

V 1519 r.

ok. XVIII w.

DESKOROLKA

Deskorolka narodziła się nie tak

dawno, bo w latach 50. XX w. Jednak jej

korzenie sięgają dyscyplin sportowych,

które w historii miały swój debiut dużo

wcześniej: narciarstwa i łyżwiarstwa.

Najbardziej prawdopodobną hipotezą jest

taka, że pomysł na deskorolkę naro-

dził się na morzu. Lata 50. w Amery-

ce to czas wielkiej popularności sur-

fingu. Młodych ludzi ogarnęło na

tym punkcie istne szaleństwo. To

w tym czasie powstaje deskorolka.

Być może miała być dla surferów lą-

dową namiastką deski surfingowej.

Wyposażono ją w kółka, co pozwoli-

ło choć w części przenieść na ląd

cyrkową przyjemność balansowania

ciałem, tak niezbędną do surfowania

po falach. Silny związek deskorolki

z surfingiem widoczny jest zarówno

w stylu jazdy czy manewrach, jak

również w modzie i stylu bycia.

Jest też inna teoria, według

której przodkiem deskorolki była hu-

lajnoga, którą dla wzmocnienia emo-

cji w pewnym momencie pozbawiono

wygodnego drążka kierownicy.

Pierwsze deskorolki miały

bardzo prostą konstrukcję. Składały

się z drewnianej deski z frontem

uformowanym z jednej strony, do

której od spodu zamocowane były

nieco tylko zmodernizowane mecha-

nizmy jezdne pochodzące od zwyk-

łych wrotek. Pierwsze egzemplarze

nie miały nawet podstawowych udo-

godnień, jakie cechują każdą współ-

1920 r.

Trzykołowy przodek

deskorolki. Wykonany

z metalu, miał koła po-

dobne do trzykołowego

rowerka z pedałami.

Wyposażono go w re-

gulację mocowania pię-

ty i czubka buta.

W komplecie sprzeda-

wano też dwa kijki, któ-

rymi odpychano się od

ziemi. Jazda nim przy-

pominała jazdę śladową

na nartach biegowych.

Scooter wykonany

był z metalu.

1930 r.

Powstaje Scooter

Skate – trzykołowy

pojazd, którym

można było jeździć

z rączką lub bez.

Miał rozmiary

16,5 cm × 33 cm.

Podczas wojny,

gdy brak surow-

ców stawał się

lata 40.

coraz bardziej

dotkliwy, powsta-

ją zabawki służą-

ce do jazdy, wy-

konane z dostęp-

nego wówczas

aluminium.

Skeeter – podobna

do hulajnogi zabaw-

ka. Rączkę kierownicy

można było odłączyć,

co upodabniało ją do

deskorolki.

1947 r.

Peter Parken, surfer z San Diego (USA),

jest jednym z pierwszych, o którym wia-

domo, że jeździł na wykonanej z drewna

deskorolce.

Detal zawieszenia

tzw. truck. Dzięki

niemu możliwe stało

się manewrowanie

deską.

lata 50.

Zestaw „zrób to sam” do samodziel-

nego wykonania deskorolki – lata 60.

Pionierska deskorolka wykonana domowym sposobem: podwozie wrotki przy-

mocowano do deski za pomocą zagiętych gwoździ...

1957 r.

Jim Fitzpatrick oraz jego kolega George „Buster” P. Wilson z Point Loma

(Kalifornia, USA) konstruują deskorolkę, mocując do drewnianej deski pod-

wozie od wrotki.

W USA firma Roller Derby, produkująca dotąd wrotki, jako pierwsza rozpo-

czyna masową produkcję deskorolek. Prosta konstrukcja składa się z kawał-

ka deski, do której zamocowano zmodyfikowane nieco podw ozie od wrotek.

Powstaje pierwszy sklep Gordon & Smith z deskami sur-

fingowymi, moda na surfing będzie impulsem do powsta-

nia deskorolki.

Surferzy zaczynają jeździć na deskorolkach.

W południowej Kalifornii powstaje sieć sklepów dla surfe-

rów – Val Surf. Właściciel sklepu Bill Richards, we współ-

pracy z produkującą wrotki firmą Chicago Roller Skate

Company, opracowuje specjalne zestawy montażowe.

Wkrótce rozpoczyna produkcję własnych deskorolek.

W Hermosa Beach (Kalifornia) zorganizowano pierwsze

zawody deskorolkowe.

Larry Stevenson projektuje, a następnie buduje pierwszą

profesjonalną deskorolkę. Powstaje firma Makaha. Pier-

wsze egzemplarze powstają w garażu (zgodnie z amery-

kańską tradycją;). Początkowo w prowadzeniu biznesu

pomaga mu żona Helen, następnie legenda surfingu Mike

1959 r.

ok. 1960 r.

1962 r.

czesną deskorolkę, takich jak np.:

wyprofilowany i elastyczny deck,

specjalnie przygotowana powierz-

chnia o zwiększonej przyczepności

(tzw. grip) czy odpowiednie zawie-

szenie (tzw. truck) umożliwiające

łatwe manewrowanie. Dużym

mankamentem były też, stosowane

na początku, metalowe kółka. Były

twarde i śliskie, co sprawiało, że

nie miały prawie żadnej przyczep-

ności do typowych powierzchni,

po których wówczas jeżdżono.

Z tych powodów wykonywanie

wielu manewrów i tricków było

początkowo niemożliwe. Deskorol-

karstwo w swojej historii ma cyk-

liczne wzloty i upadki, przypadają-

ce mniej więcej co 10 lat.

W latach 60. powstają pier-

wsze produkowane masowo des-

korolki zainspirowane surfingiem.

Deskorolka błyskawicznie zyskuje

popularność. W ciągu pierwszych

3 lat produkcji w USA sprzedano

ponad 50 000 sztuk. W latach 70.

pojawiają się nowe ulepszone

1963 r.

Modele boardów firmy Makaha.

ScootKit – zestaw do samodzielnego

montażu. Zawierał m.in. dwa wózki

z metalowymi kółkami (od wrotek) oraz

instrukcję, jak wykonać deskorolkę.

konstrukcje. Prawdziwy przełom przynoszą

kółka z poliuretanu, które w krótkim czasie

rewolucjonizują ten sport. Rosnąca popu-

larność działa jak samonapędzająca się

machina. W USA powstają specjalne beto-

nowe parki z torami dla deskorolkarzy, wy-

posażone w odpowiednią infrastrukturę:

specjalne udogodnienia oraz odpowiednie

przeszkody. Na rynku ukazują się poświę-

cone tej dyscyplinie magazyny, powstają

pierwsze filmy. W tym okresie pojawiają

się nowe wertykalne (pionowe) trendy

w jeździe (vert riding), które sprawiają,

że ewoluują również dotychczasowe style:

slalom, downhill, freestyle i longjump. Des-

korolkarze, zwani w USA skaterami lub

skateborderami, odkrywają nowe efektow-

ne tricki: the aerial, the invert oraz the ollie.

Pojawiają się też pierwsi gwiazdorzy tej

dyscypliny jak np.: Tony Alva, Jay Adams

czy Stacy Peralta. Wzrost kosztów ubez-

pieczeń, który nastąpił pod koniec lat 70.,

silnie dotyka skateparki, co w połączeniu

z malejącą liczbą uczestników powoduje

kryzys w branży. Kolejna zmiana trendu

następuje w latach 80. m.in. dzięki poja-

wieniu się prostych ramp ze sklejki i roz-

wojowi street style’u. Skaterzy pozbawieni

dobrze wyposażonych skateparków zmu-

szeni są do poszukiwania alternatywnych

miejsc. Znajdują je w przestrzeni miejskiej,

wykorzystując do jazdy (tzw. street style)

naturalne przeszkody, chodniki, ławki czy

poręcze schodów. W branży zaczynają do-

minować nieduże firmy, których właścicie-

lami są skaterzy – pasjonaci, co powoduje

dynamiczny rozwój nowych konstrukcji

i trendów. z

Doyle, który wspomaga go w projektowaniu pok-

ładów (boards). Powstaje model Makaha Phil Ed-

wards wyposażony w dwa rewolucyjne rozwią-

zania: kółka typu clay wheel oraz pierwsze regu-

lowane podwozie – tzw. chicago trucks. Desko-

rolka wraz z przesyłką kosztuje 10,95 $.

Surfer Hobie Alter we współpracy z Billem Ri-

chardem opracowują w firmie Val Surf deskorol-

kę o nazwie Hobie Super Surfer.

1964 r.

Deskorolkę wykonano z pasków

zdębu i orzecha włoskiego,

miała łożyskowane kółka.

Detal podwozia – tzw. truck. Oś

zkółkami zamocowana jest na

elemencie wykonanym z gumy.

Jim Fitzpatrick z teamu Makaha udaje się na po-

naddwumiesięczną podróż po krajach Europy,

aby promować deskorolkę. Odwiedza też Anglię.

Larry Gordon i Floyd Smith, założyciele Gordon &

Smith Surfboards, opracowują nowy rewolucyjny

proces produkcji boardów polegający na połącze-

niu bo-tuff (żywica epoksydowa zbrojona włók-

nem szklanym) z rdzeniem z drewna klonowego.

Powstaje Fibreflex skateboard, pierwszy lamino-

wany board przeznaczony dla skateboarderów.

Na rynek trafia pismo dla skateboarderów: „The

Quarterly Skateboarder”.

1965 r.

Zestaw członkowski NSCA – jed-

na z pierwszych publikacji opi-

sujących zasady tego sportu.

V 1965 r.

Czy wiesz, że...

Sport uprawiany jest w dwóch

głównych stylach – stojąc na desce:

• jazdy ulicznej (street skating),

• jazdy na półrurze, w basenie lub

w rynnie (halfpipe, vert skating),

oraz w konkurencji najmłodszej, zwanej

streat luge (buttboarding, land luge),

gdzie jazda odbywa się na leżąco, na

długich deskach, z dużą prędkością (blis-

ką 100 km/h).

Styl jazdy ulicznej polega na prze-

jeżdżaniu i przeskakiwaniu ławek, porę-

czy, schodów, ramp przeładunkowych, co-

kołów pomników i innych przeszkód oraz

lądowaniu z możliwością dalszej jazdy.

W Anaheim (Kalifornia) pow-

staje pierwsza organizacja

deskorolkowa – the National

Skateboard Championships

Association (NSCA). W Ana-

heim odbywają się też pier-

wsze zawody deskorolkowe.

Hobie Alter przymierza się do zastosowania w des-

korolce kółek z poliuretanu. Ten wizjonerski po-

mysł nie zyskuje akceptacji zarządu Vita-Pakt, któ-

ry uznaje to rozwiązanie za zbyt drogie. Poliureta-

nowe kółka trafią pod deski dopiero za 10 lat.

Pierwszy gwałtowny spadek popularności des-

korolkarstwa. Przyczyną jest opinia grupy ek-

spertów od bezpieczeństwa, którzy uznali jazdę

na deskorolce za niebezpieczną, co więcej, „do-

radzali” sklepom aby zawiesiły sprzedaż; moda

na deskorolki wygasa na kilka lat.

W Anaheim powstaje pierwszy skatepark.

1965 r.

Do przygotowania kalendarium wyko-

rzystano materiały źródłowe:

www.wikipedia.pl

www.vitalskate.com

Brooke, M. (1999). Concrete Wave:

The History Of Skateboarding

1966 r.

1969 r.

Larry Stevenson opracowuje tzw. kicktail –

specjalnie uniesiony koniec deski, który

m.in. umożliwia wykonywanie zwrotów

(tzw. kickturns).

Larry Stevenson uzyskuje patent na kickta-

il oraz double kicktail. Początkowo nowe

rozwiązanie jest przyjęte nieufnie, z czasem wiele firm je kopiu-

je (tylko nieliczne płacą należne opłaty patentowe).

Frank Nasworthy, wzorując się na kółkach do łyżew firmy Roller

Sports Company, konstruuje kółka do deskorolki wykonane z po-

liuretanu. Początkowo, z uwagi na wysoką cenę, rozwiązanie

napotyka opór i pomimo

intensywnej promocji

w sklepach surfingowych

nie zyskuje popularności.

Kupony z 1965 r.

oferujące zniżki na

prenumeraty pism

dla surferów i ska-

tebordowców.

1971 r.

1972 r.

Czy wiesz, że...

21 czerwca obchodzony

jest Międzynarodowy dzień De-

skorolki?

Poliuretanowe kółka przy-

niosły prawdziwą rewolucję.

Dzięki zwiększonej przyczep-

ności i znakomitym właściwościom jezdnym umożliwiły szybszą jaz-

dę oraz wykonywanie dużo bardziej skomplikowanych manewrów.

Z przymrużeniem oka

1973 r.

Ron Bennett konstruuje nowe podwozie (zawieszenie) me-

chanizmu jezdnego deskorolki (trucks).

Pozwala ono na wykonywanie nowych,

dużo bardziej skomplikowanych ewolucji

– sport wkracza na kolejny poziom.

Współczesne zawieszenie kółek tzw. truck

(podwozie deskorolki).

1974 r.

James O’Mahoney tworzy organizację deskorolkową – US

Skateboard Association (USSA). Później, aby zjednoczyć ruch

deskorolkowy, powołuje do życia międzynarodową organi-

zację – World Skateboard Association (WSA).

Dave Dominy zaprasza do współpracy Larry’ego Balma.

Wspólnie konstruują deskorolkę przeznaczoną do slalomu.

Jest ona szersza, co zapewnia większą stabiln ość.

Firma Gordon & Smith rozpoczyna produkcję

nowej linii deskorolek pod nazwą Fibreflex.

W tym okresie deskorolkarstwo wkracza na

nowe obszary, pojawiają się nowe style jaz-

dy, firma, aby nadążyć za nowymi trendami,

oferuje szeroką gamę produktów o zróżnico-

wanym kształcie i właściwościach (np.

sztywności).

Wes Humpston oraz Jim Mu-

ir tworzą znak firmowy – the

Dogtown i rozpoczynają pro-

dukcję Dogtown Skates. Wes

rozpoczyna tworzenie grafiki,

którą nanosi na deskorolko-

we boardy.

Mike Rector we współpracy

z Bobem Wolfe tworzą pierwsze ochronne wyposażenie

zaprojektowane specjalnie dla skateboarderów.

Fausto Vitello oraz Eric Swenson konstruują zawieszenie do

deskorolki umożliwiające precyzyjne manewrowanie podczas

jazdy ulicami. John Solomine, przyjaciel Fausto, opracowuje

specjalny system wspomagający kierowanie deskorolką.

1974 r.

1975 r.

Oryginalne

grafiki na des-

korolkach sta-

ją się ważnym

elementem

subkultury.

1975 r.

1975 r

Na rynku pojawiają się precyzyjne łożyska kulkowe. Jednym z pierwszych producentów jest firma

Quality Urethane z Rhode Island – produkuje łożyskowane kółka o nazwie Road Rider.

Firma Gull Wing Products wprowadza na rynek the Gull Wing split-axle truck. Zawieszenie ma pod-

wójną regulację – twardości oraz promienia skrętu.

George Powell we współpracy z Tomem Simsem

konstruuje wykonany z włókien szklanych i alumi-

nium – Quicksilver Pro Slalom deck. Powell wpro-

wadza również pierwsze koła typu double-radial

o nazwie Bones.

Steve Cathey zauważa, że wygodniej jest mu jeź-

dzić, gdy kółka są już nieco zaokrąglone w wyniku

zużycia. Firma Gordon & Smith projektuje i wpro-

wadza na rynek specjalne kółka o wstępnie zaok-

rąglonej powierzchni toczenia – Yo Yo wheels.

Kanadyjski wrotkarz i narciarz Willie Winkels – „Wee”, powodowany oszczędnością, konstruuje no-

wego typu boardy do deskorolki (amerykańskie były za drogie). Tworzy je w fabryce ojca, w której

na co dzień produkowane są drzwi. Powstają pierwsze wielowarstwowe boardy wykonane z klono-

wego laminatu. Willie jest również p ionierem w budowie modułowych przenośnych half-pipes.

Powstaje pierwszy przeznaczony dla deskorolkarzy park

na wolnym powietrzu.

Firma Gordon & Smith rozpoczyna produkcję nowej serii

deskorolek wykonanych z wytrzymałego klejonego drew-

na (solid wood) o nazwie Warptail i Warptail II.

W Vancouver (Kanada) powstaje pierwszy betonowy ska-

tepark. Niedługo potem otwarto również pierwszy park

kryty – Skateboard Palace.

Alan Gelfand wynajduje nowy trick

nazwany ollie lub ollie pop.

Popularność zyskują szersze deski.

Średnia szerokość deski zwiększa się

z około 20 do 25 cm.

Podczas zawodów downhilu Signal

Hill Downhill Contest John Hutson ustala rekord prędkości jazdy

na deskorolce – 85 km/h!

Wydrukowano pierwszy egzemplarz magazynu skateboarderów

– „Thrasher”. Tworzy go Fausto Vitello, magazyn propagował

buntowniczy i nonkonformistyczny wizerunek skatera.

Tzw. vert riding zyskuje coraz większą popularność. Popularne

stają się specjalne rampy pozwalające uzyskać odpowiednią

prędkość do wykonywania nowych ewolucji.

Podczas wystawy Expo 86 w Vancouver zorganizowano mię-

dzynarodowe zawody TransWorld Skateboard Championships.

Światowa recesja dotyka również przemysł deskorolkowy.

Deskorolkarstwo powraca do swoich korzeni – jazdy miejskiej

(street skatingu).

Powraca moda na mniejsze deski, zamiast szerokości ok. 25 cm

używa się desek 20-centymetrowych. Zyskują popularność deski

o kształcie patyka od lodów („popsicle stick” board).

Jim Fitzpatrick zostaje prezesem międzynarodowego związku firm

deskorolkowych – International Association of Skateboard Companies.

Na Rhode Island rozegrano zawody The Extreme Games. Dzięki tej

imprezie deskorolkarstwo ponownie trafia do świadomości milionów

ludzi.

Odradza się nurt zwany longboarding. Longboard to dłuższa wersja

normalnej deskorolki, zwykle o dł. około 1 m (ale może mieć do 2 m).

Używa się jej do downhillu, slalomu lub przemieszczania się po wznie-

sieniach.

Dzięki mediom skateboarding ponownie trafia do masowej świadomości.

Jim Fitzpatrick jako dyrektor USA Skateboarding podejmuje działania,

aby włączyć skateboarding do oficjalnych dyscyplin rozgrywanych na

olimpiadzie mającej się odbyć w Chinach w 2008 r.

1975 r.

1976 r.

1977 r.

Ollie – podstawo-

wy trick pozwala-

jący pokonywać

przeszkody.

1978 r.

1981 r.

1984 r.

1986 r.

Grip tape – samoprzylepny papier

ścierny zapewnia doskonałą przy-

czepność.

1990 r.

1991 r.

1993 r.

1996 r.

1999 r.

Street skateing.

2000 r.

2004 r.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: