Temat: Gleby w PolsceGLEBY W POLSCE - RODZAJE I ROZMIESZCZENIE GLEBA - najbardziej zewnętrzna powłoka litosfery, składająca się z luźnych cząstek mineralnych i organicznych, powietrza i wilgoci. Cechą charakterystyczną gleby są procesy glebo twórcze (przemiana materii organicznej w mineralną i odwrotnie) zachodzące pod wpływem żyjących w glebie i na powierzchni gleby organizmów roślinnych i zwierzęcych. Gleby charakteryzuje określony PROFIL GLEBOWY, czyli układ genetyczny poziomów glebowych. A0 - poziom ściółki A1 - poziom akumulacji próchnicy (wyróżnia się obecnością rozłożonych szczątków organicznych, korzeni roślin i organizmów glebowych) A2 - poziom wymywania - eluwialny (woda z niego zakwaszona organicznymi kwasami ługuje niektóre związki mineralne) B - poziom wmywania - iluwialny (odbywa się strącanie związków mineralnych wyługowanych z poziomu eluwialnego) C - poziom skały macierzystej W Polsce gleby zaczęły się tworzyć po ustąpieniu lądolodu skandynawskiego ostatniego zlodowacenia. Początkowo były to gleby jałowe tundrowe. GLEBY STREFOWE ASTREFOWE (występują w określonych strefach; (występują powszechnie na kuli są związane ze strefowością ziemskiej niezależnie od klimatyczno-roślinną) warunków klimatycznych) CHARAKTERYSTYKA GLEB STREFOWYCH: Zajmują 83% powierzchni Polski, z tego najwięcej gleby bielicowe i brunatne, tj. 82%. GLEBY BIELICOWE I PŁOWE - w ich profilu występuje poziom bielicowienia, który powstał wskutek wymycia związków glinu, żelaza, manganu w kwaśnym środowisk, jakie wytwarza rozkładająca się ściółka lasów iglastych. PROCES BIELICOWIENIA GLEB - polega na wymywaniu z warstwy akumulacji ściółki związków mineralnych (zwłaszcza żelaza, wapnia i próchnicy) przez wody opadowe. Z związku z tym w większych warstwach powstaje tylko krzemionka, stąd te gleby są jasnej barwy, zapiaszczone. GLEBY BRUNATNE - proces brunatnienia odbywa się w klimacie umiarkowanym pod pokrywą lasów liściastych lub mieszanych na podłożu zawierającym węglan wapnia. PROCES BRUNATNIENIA GLEB - wietrzenie minerałów glebowych, głównie glinokrzemianów, zawierających w swoim składzie żelazo. Żelazo uwolnione w czasie wietrzenia osadza się na powierzchni cząstek glebowych, dając brunatne zabarwienie. CZARNOZIEMY - 1%. Rozwinęły się pierwotnie pod roślinnością stepową, na podłożu najczęściej lessowym. Zawierają dużo próchnicy i są najwyższej jakości glebami w Polsce. CHARAKTERYSTYKA GLEB ASTREFOWYCH: GLEBY BAGIENNE (HYDROGENICZNE) - 9%. Powstają na terenach podmokłych. Odznaczają się nagromadzeniem substancji organicznych. Powstają w wyniku gromadzenia szczątków roślinności bagiennej w warunkach beztlenowych, spowodowanych silnym nawilgoceniem gruntu. MADY - 5%. Powstają z namułów rzecznych w ujściach i dolinach rzecznych. Są to gleby z reguły bardzo żyzne, o ile nie zawierają zbyt wiele części szkieletowych. CZARNE ZIEMIE - 2%. Powstają na terenach pobagiennych bogatych w związki wapnia. Ich ciemne zabarwienie spowodowane jest dużą zawartością próchnicy. RĘDZINY - 1%. Powstałe ze zwietrzenia skał wapiennych i gipsowych. Mają dużą zawartość wapnia. D o określenia wartości użytkowej gleb stosuje się 6 KLAS BOTANICYJNYCH: BONITACJA - systematyczne badanie i określanie wartości użytkowej do przydatności rolniczej gleb. GLEBY BARDZO DOBRE (I i II KLASA) - 3,3%. Należą do nich czarnoziemy, gleby brunatne bogate w próchnicę, rędziny kredowe, niektóre mady, gleby bielicowe. GLEBY DOBRE (III KLASA) - 22,3%. gleby brunatne, gleby bielicowe; są to gleby, na których otrzymuje się średnie plony pszenicy i buraka cukrowego, natomiast wysokie plony żyta i ziemniaków. GLEBY ŚREDNIE (IV KLASA) - 39,8%. Typowe gleby żyzno-ziemniaczane. GLEBY SŁABE I ZŁE (V i VI KLASA) - 36,6%. gleby skaliste, gleby albo nadmorskie wysuszone lub nawodnione, gleby piaszczyste. ROZMIESZCZENIE GLEB W POLSCE: · PAS DOBRYCH GLEB - płd. część Wyżyny Lubelskiej - Małopolska - Podkarpacie - Dolny Śląsk · GLEBY HYDROGENICZNE - Polesie Lubelskie, doliny Biebrzy, Narwy, Wkry, Noteci, dolne tereny nadmorskie. · MADY - doliny większych rzek (Wisły, Odry, Warty, Sanu) · CZARNOZIEMY - Tomaszów, Lublin, Hrubieszów, Sandomierz, Kraków, Opole. · RĘDZINY - Wyżyna Lubelska, Kraków, Częstochowa, Opole, Tatry Zachodnie. · CZARNE ZIEMIE - okolice Warszawy, Kujawy, okolice Ciechanowa, Poznania i
moderator132