Krystyna_Naumowicz_-_Podstawowe_zagadnienia_turystyki.pdf

(432 KB) Pobierz
TURYSTYKA
Prof. PWSZ dr hab. Krystyna Naumowicz
PODSTAWOWE ZAGADNIENIA TURYSTYKI
Krystyna Naumowicz - PODSTAWOWE ZAGADNIENIA TURYSTYKI
2
Krystyna Naumowicz - PODSTAWOWE ZAGADNIENIA TURYSTYKI
3
I. POTRZEBY TURYSTYCZNE
1. POTRZEBY LUDZKIE
Potrzeba ludzka to wymóg życiowy, czyli obiektywna niezbędność rzeczy, czynności,
zjawiska czy relacji (stanowiących przedmiot potrzeby), których posiadanie lub udostępnienie
do wykorzystania umożliwia człowiekowi osiągnięcie lub utrzymanie pożądanego stanu
biologicznego, psychicznego czy społecznego, a także rozwój fizyczny bądź duchowy.
W dziedzinie klasyfikacji potrzeb ludzkich występuje znaczne zróżnicowanie
poglądów zarówno w koncepcjach poszczególnych przedstawicieli jednej nauki między sobą,
jak i między różnymi gałęziami wiedzy o człowieku.
Do najprostszych i najogólniejszych podziałów potrzeb można zaliczyć przede
wszystkim podział oparty na kryterium podmiotu potrzeby (czyli rozróżnieniu: Człowiek
jako przedstawiciel gatunku ludzkiego - człowiek jako jednostka żyjąca w społeczeństwie),
prowadzący do wyróżnienia potrzeb wywodzących się z biologicznej struktury człowieka
(organizmu) i przez nią warunkowanych oraz potrzeb psychologicznych , określanych przez
strukturę osobowości jednostki.
W literaturze stosowane jest również kryterium przedmiotu potrzeby, stąd mówi się
o potrzebach rzeczowych - bezpośrednio przedmiotowych oraz funkcjonalnych - potrzebach
działania. To samo kryterium jest podstawą podziału potrzeb na materialne i duchowe.
Odmianą tego ostatniego jest wyróżnienie potrzeb podstawowych (biologicznych,
fizjologicznych) oraz wyższego rzędu (dotyczących wytworów kultury społecznej), a także
potrzeb naturalnych i „potrzeb powstałych w otoczce społeczno – kulturowej ” lub inaczej -
potrzeb pierwotnych i wtórnych .
Krystyna Naumowicz - PODSTAWOWE ZAGADNIENIA TURYSTYKI
4
W naukach ekonomicznych również mamy do czynienia z różnorodnością koncepcji
podziału potrzeb ludzkich. Często występują w nich dwie kategorie potrzeb: potrzeby
społeczne i potrzeby ekonomiczne .
Jeśli chodzi o potrzeby społeczne , to samo pojmowanie określenia „społeczne” jest
bardzo niejednolite. Można by w związku z tym wyróżnić trzy interpretacje, polegające na
uznaniu potrzeb społecznych za:
- synonim potrzeb ludzkich , często z uściśleniem do potrzeb występujących na danym
etapie rozwoju sił wytwórczych i na danym kulturalnym poziomie społeczeństwa;
- wszystkie potrzeby ludzkie, ale w odniesieniu do triady uzupełnianej przez potrzeby
grupowe i indywidualne ;
- jeden z trzech rodzajów potrzeb ludzkich, obok potrzeb biologicznych i potrzeb
psychologicznych jako wynik współżycia jednostki ze społeczeństwem.
Kategoria potrzeb ekonomicznych , w poglądach pewnej grupy ekonomistów, nabiera
znaczenia ogólnej kategorii ekonomicznej. Są one bowiem rozumiane jako wytwór
społecznego współżycia i zależności od szczebla rozwoju społecznego, atrybut już
osiągniętego i spodziewanego w przyszłości rozwoju gospodarczego i kulturalnego, a
najogólniej - za odzwierciedlenie historycznych uwarunkowań poziomu życia. W dziedzinie
rozważań nad potrzebami ekonomicznymi szczególne znaczenie ma podejście kompleksowe;
które co prawda nie jest klasyfikacją potrzeb w pełnym tego słowa znaczeniu, ale umożliwia
prowadzenie stosunkowo systematycznego opisu każdej z potrzeb konsumpcyjnych.
Przede wszystkim potrzeby ekonomiczne dzieli się ze względu na odczuwający je
podmiot na produkcyjne oraz osobiste . Te ostatnie są ostatecznymi potrzebami ludzi ,
dotyczącymi dóbr materialnych i duchowych, a ich zaspokajanie następuje w procesie
spożycia osobistego . Nabierają one zatem szczególnego znaczenia w całym systemie potrzeb
ekonomicznych, utożsamianych w ten sposób z potrzebami ludzkimi.
Za podstawę dalszych podziałów przyjmuje się zatem konkretne własności potrzeb
osobistych , które w związku z tym przekształcają się w kryteria oceny, Dwa pierwsze z nich
są kryteriami klasyfikacji sensu stricto, natomiast pozostałe odzwierciedlają wyczerpujący w
zasadzie wachlarz cech potrzeb.
Najważniejszym kryterium podziału potrzeb osobistych jest sfera ich występowania,
w związku z czym wyróżnia się potrzeby materialne oraz duchowe . Z kolei ze względu na
przedmiot zaspokajający potrzeby dzieli się je na potrzeby dóbr materialnych oraz usług .
Zastosowanie kryterium czasu trwania czy pojawienia się potrzeb umożliwia określenie czy
dana potrzeba osobista jest potrzebą stałą , periodyczną czy epizodyczną . Duże znaczenie
Krystyna Naumowicz - PODSTAWOWE ZAGADNIENIA TURYSTYKI
5
ma też stopień rozpowszechnienia występowania ekonomicznych potrzeb osobistych -
potrzeba danego rodzaju ma swój cykl rozwojowy , a więc w dłuższym okresie przechodzi
przez szereg etapów i w danym momencie wszystkie występujące potrzeby osobiste można
zaszeregować jako nowe , masowe lub zanikające .
2. CZAS WOLNY I JEGO WYKORZYSTANIE
CZAS DYSPOZYCYJNY
Człowiek dysponuje pewnym funduszem czasu , w którym przebiega jego aktywność
życiowa . Struktura tego funduszu zależy od szeregu czynników ekonomicznych i
politycznych, ale nade wszystko - socjodemograficznych. Dla osób pracujących i uczących
się charakterystyczny jest podział całego funduszu na dwie zasadnicze części: czas pracy /
nauki oraz czas dyspozycyjny , zwany również „czasem poza pracą”.
Pod pojęciem czasu dyspozycyjnego rozumie się tę część funduszu czasu człowieka,
która pozostaje mu po odjęciu ustawowo unormowanego czasu pracy lub sumy godzin
spędzonych na zajęciach programowych przez uczniów i studentów. Nie oznacza to jednak, że
można go wykorzystywać w sposób zupełnie dowolny. Czas dyspozycyjny ma bowiem
bardzo skomplikowaną strukturę wewnętrzną, w której najogólniej wyróżnia się „czas wolny”
oraz „czas poza czasem wolnym” .
Znaczenie, jakie przypisuje się współcześnie czasowi wolnemu pobudza badaczy do
podejmowania prób zdefiniowania go. Wśród licznych definicji czasu wolnego wyróżnia się
wyraźnie trzy ich grupy. Pierwsza z nich czas wolny definiuje poprzez jego treść - w oparciu
o wymienianie wykonywanych w nim czynności. Drugie podejście polega na wyznaczaniu
wielkości czasu wolnego jako elementu doby, czyli nadwyżki ponad czas snu oraz wszelkich
prac o znaczeniu ekonomicznym i zajęć z pracami tymi organicznie związanych. Oba
zaprezentowane stanowiska dotyczą w zasadzie wyłącznie czasu wolnego w ciągu dnia pracy,
co w pewnym stopniu ogranicza ich przydatność w rozważaniach nad problematyką funduszu
czasu w życiu człowieka. Jest to szczególnie widoczne w przypadku omawiania długich
okresów czasu wolnego (urlopów czy wakacji) spędzanych w formie uczestnictwa w ruchu
turystycznym.
Trzecia grupa definicji czasu wolnego - przynajmniej werbalnie - nie deklaruje swego
bezpośredniego związku z dobą i dlatego zawarte w niej określenia mają charakter bardziej
uniwersalny. W tym ujęciu zagadnienia czasu wolnego są definiowane poprzez pełnione

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin