LOGISTKA ZAOPATRZENIA

Zarządzanie zapasami

Powody utrzymywania zapasów:

-     zapewnienie założonego poziomu obsługi klienta,

-     zapewnienie ciągłości produkcji,

-     uniezależnienie strumieni wejściowych i wejściowych w systemie produkcji i obrotu (np. nieciągłości - sezonowość popytu, różnych intensywności),

-     zabezpieczenie przed zmianami cen,

-     zabezpieczenie przed następstwami klęsk żywiołowych i innych niebezpieczeństw.

Zapasy mogą być utrzymywane w przedsiębiorstwie w wielu punktach: zapasy surowców i materiałów do produkcji, zapasy produkcji w toku, zapasy wyrobów gotowych.

Mianem popytu określamy potrzeby jakie istnieją na rynku, w systemie produkcji i obrotu.

Rodzaje popytu:

1. popyt niezależny – potrzeby klientów określane przez rynek (niejako niezależne od samej firmy),
2. popyt zależny – wynikające z popytu niezależnego, technologii produkcji, konstrukcji wyrobu.

Oba rodzaje popytu nie mogą być rozpatrywane w oderwaniu od czasu. Muszą być one odniesione do konkretnego okresu planistycznego.

Stopień dokładności, z jaką odbiorca jest w stanie przyszłe zapotrzebowanie w momencie gdy opracowuje zamówienie na konkretny produkt. Dwa krańcowe przypadki to:

1. Odbiorca może dość dokładnie określić przyszłe zapotrzebowanie,
2. Odbiorca nie jest w stanie przewidzieć nawet tego, czy zapotrzebowanie na konkretny produkt w ogóle wystąpi w przyszłym okresie.

Szczegółowa rejestracja wszelkich zdarzeń związanych z kształtowaniem poziomu zapasów w przeszłości dostarcza wielu cennych wskazówek do szacowania zapotrzebowania w przyszłych okresach planistycznych. Poziom szczegółowości i kontroli tych zapasów zależy od systemu kontroli zapasów.

Podstawowe problemy decyzyjne zarządzania zapasami.

Do najważniejszych problemów decyzyjnych podejmowanych w przedsiębiorstwie w zakresie zarządzania zapasami należą:

-                    wybór pozycji, których zapasy powinny być utrzymywane (co),

-                    określenie wielkości zamawianych partii (ile),

-                    określenie czasu składania zamówień (kiedy),

-                    określenie systemu kontroli zapasów.

Główne kryteria kształtowania polityki zaopatrzenia:

-                    koszty zapasów i operacji związanych z zaopatrzeniem,

-                    założony poziom obsługi klienta.

Koszty zapasów

Struktura kosztów zapasów obejmuje cztery główne grupy kosztów:

1. Koszt zakupu lub wyprodukowania konkretnych pozycji zapasów.
2. Koszt tworzenia zapasów (koszt zamówienia lub przestawienia produkcji).

Koszt ten obejmuje m.in.:

-       koszty śledzenia kształtowania się zapasu w magazynie i ewentualnie dostaw w drodze,

-       przygotowanie zamówienia (np. napisanie),

-       przekazanie do dostawcy (np. koszt pocztowy, telefonu),

-       koszty dokonania dodatkowych ustaleń,

-       koszt pracowników włączonych w przygotowanie i realizację zamówienia.

Są to więc z jednej strony koszty przetwarzania informacji (administracyjne), a z drugiej – koszty przepływów materialnych.

3. Koszty utrzymywania zapasów.

-                    koszt kapitału.

-                    koszt składowania.

-                    koszt degradacji zapasu (starzenie się, uszkodzenia, straty losowe).

4. Koszt wyczerpywania się zapasów.

-                    koszt realizacji zaległych zamówień,

-                    koszt utraconej sprzedaży,

-                    koszt utraconego klienta.

Klasyczne modele zarządzania zapasami.

Ekonomiczna Wielkość Zamówienia EOQ

Oznaczając:

D - wielkość popytu, jednostek/rok  (globalny popyt w skali roku),

S - koszt złożenia zamówienia (lub przestawienia produkcji),  w $ / zamówienie,

C - koszt jednostki,   $/jednostkę,

i - stopa kosztów utrzymywania zapasów,  w  % / rok,

TC - globalne koszty składania zamówień oraz koszty utrzymywania zapasów, $ / rok,

Otrzymamy:

-     roczne koszty składania zamówień:                                            ,

-     roczne koszty utrzymywania zapasów:                                          ,

v     optymalna partia zakupu:                                                        .

Modele zarządzania zapasami

Zapasy w warunkach niepewności

Zapas bezpieczeństwa – jest rezerwą, utrzymywaną dodatkowo ponad wielkość zapasu wynikającą z obliczeń deterministycznych modeli kosztowych.

L – czas realizacji,

Q – wielkość popytu,

k – współczynnik bezpieczeństwa zależny od założonego poziomu obsługi klienta

.

Metody analizy zapasów ABC, XYZ.

Metoda ABC (zasada Pareto) jest nazywana również zasadą 20/80.

Jak się okazuje jedynie 20% elementów decyduje w 80% o efektach danego zagadnienia. Według wskazań metody ABC ogół pozycji tworzących asortyment wykorzystywany w przedsiębiorstwie można podzielić na trzy klasy A, B, C. Kryterium podziału jest udział poszczególnych pozycji w łącznej wartości zużycia.

Grupa A – zapasy o najmniejszej liczbie pozycji asortymentowych i największym udziale w wartości wszystkich zapasów (ok. 80%),

Grupa C – zapasy o małym udziale w obrocie (5%-10%) i dużej liczbie pozycji asortymentowych,

Grupa B – pozostałe.

Analizę ABC można uzupełnić o analizę XYZ, w której kryterium podziału na grupy jest regularność zapotrzebowania na produkty i dokładność sporządzanych prognoz zapotrzebowania.

Grupa X – materiały o regularnym zapotrzebowaniu i wysokiej dokładności prognoz,

Grupa Z – niska regularność zużycia i mała dokładność prognoz,

Grupa Y – pozostałe.

Połączenie obu analiz daje macierz 9 kategorii towarów:

Grupa AX – towary o równomiernym zapotrzebowaniu i wysokim udziale w kosztach ogólnych zapasów – warto maksymalnie zmniejszyć zapas i przejść na dostawy w systemie just in time.

Grupa CZ – towary o niskiej wartości i małej przewidywalności – należy utrzymywać ich zapas.

Zamówienie

Realizacja zamówienia może być porównana do centralnego systemu nerwowego w organizmie ludzkim, uruchamiającego proces logistyczny i kierującego czynnościami podejmowanymi w celu usatysfakcjonowania składających zamówienia.

Części składowe procesu realizacji zamówienia mogą być rozbite na trzy grupy:

-     elementy operacyjne, takie jak np. zredagowanie zamówienia i jego przesłanie czy przygotowanie kompletu dokumentów związanych z realizacją transakcji;

-     elementy wymiany informacji jak np.: modyfikacja zamówienia, uzyskiwanie dodatkowych informacji, poprawianie błędów i zapytania dotyczące produktu;

elementy dotyczące kredytu i płatności, jak np.: sprawdzanie zdolności kredytowej czy procedura ustalania i inkasowania należności.

Dostawa.

Pojęcie dostawy łączy się zarówno (1) z jej terminem, jak i (2) z rozmiarem. Dlatego stopień trafności przewidywania musi obejmować obydwa te elementy.

Składowanie, magazynowanie.

Magazynowanie to zespół czynności związanych z:

-                    przyjmowaniem,

-                    przemieszczaniem,

-                    składowaniem,

-                    ochroną,

-                    kontrolą,

-                    kompletacją,

-                    ewidencją,

-                    wydawaniem,

dóbr materialnych w wyznaczonym do tego miejscu w określonych warunkach.

Podstawowe funkcje składów świadczone na rzecz użytkowników:

-                    utrzymywanie zapasów,

-                    konsolidacja ładunków,

-                    de konsolidacja ładunków,

-                    konfekcjonowanie.

Magazyn to jednostka organizacyjno – funkcjonalna, zajmująca się magazynowaniem (przechowywaniem) dóbr materialnych (zapasów) czasowo wyłączonych z użycia. Magazyn dysponuje wyodrębnioną na ten cel powierzchnią oraz środkami technicznymi przeznaczonymi do przechowywania i manipulacji zapasami i ich ochrony (infrastruktura magazynu).

Klasyfikacja magazynów

MAGAZYN JEDNOSTEK ŁADUNKOWYCH

podział wg kryteriów:

POSTACI ŁADUNKÓW

q       Magazyny jednostek ładunkowych (kontenerowych, paletowych, skrzynkowych, itd.)

q       Magazyny ładunków zbiornikowych (materiałów sypkich, ciekłych, gazów sprężonych, itd.)

PRZEZNACZENIA

q       Magazyny przemysłowe (surowców, półfabrykatów, opakowań, narzędzi, wyrobów gotowych)

q       Magazyny dystrybucyjne (handlowe, spedycyjne)

q       Magazyny rezerw państwowych

WYMOGÓW SKŁADOWANIA

q       Magazyny materiałów niebezpiecznych (łatwopalnych, wybuchowych, zakaźnych, itd.)

q       Magazyny specjalne (bankowe i depozytowe, akt i dokumentów, szpitalne, wojskowe, itd.)

Struktura magazynu wynika z procesu magazynowania i obejmuje cztery fazy: przyjmowanie, składowanie, kompletację, wydanie. Dlatego w magazynie wyróżniamy s...