Zasady ewidencji i rozliczania kosztów podstawowej działalności operacyjnej
Etapy ewidencji i rozliczania kosztów
Ewidencja wstępna kosztów w układzie rodzajowym na kontach zespołu „4” a następnie ich ujęcie według typów działalności na kontach zespołu „5” obejmuje następujące etapy:
Etap I: wstępna ewidencja kosztów prostych w układzie rodzajowym,
Etap II: obciążenie kont kosztów w układzie funkcjonalnym oraz kont rozliczeń
międzyokresowych kosztów wartością rozliczonych kosztów prostych,
Etap III: rozliczenie kosztów zakupu i innych kosztów rozliczanych w czasie,
Etap IV: rozliczenie kosztów wydziałowych i ustalenie kosztu wytworzenia
produktów,
Etap V: ustalenie kosztu własnego sprzedaży.
Etap II
Ewidencja i rozliczanie kosztów w układzie funkcjonalnym
Do ewidencji i rozliczania kosztów w układzie funkcjonalnym służą konta zespołu 5 o nazwie „Koszty według typów działalności i ich rozliczanie".
Koszty przypadające na bieżący okres księguje się bezpośrednio w wielkościach wynikających z dokumentów źródłowych.
Część kosztów przypadającą na przyszłe okresy aktywuje się i ujmuje na koncie „Rozliczenia międzyokresowe kosztów".
Jednostka gospodarcza dla potrzeb ewidencji kosztów pośrednich, do których ujęcia stosuje się konto „Koszty zarządu" może z konta układu funkcjonalnego „Koszty działalności podstawowej" wyodrębnić konta:
1. Koszty wydziałowe.
2. Koszty zakupu.
3. Koszty sprzedaży.
Etap III
Rozliczanie kosztów zakupu
Sposób rozliczania kosztów zakupu uzależniony jest od przyjętej zasady wyceny bilansowej zapasów materiałów:
· wycena zapasów materiałów na poziomie ceny zakupu- koszty zakupu podlegają w całości rozliczeniu na produkty i miejsca powstawania kosztów w proporcji do wartości rozchodowanych materiałów,
· wycena zapasów materiałów na poziomie ceny nabycia- koszty zakupu podlegają rozliczeniu w czasie na część obciążającą rozchody materiałów oraz część obejmującą zapas w magazynie.
Wskaźnik narzutu kosztów zakupu:
Narzut kosztów zakupu przypadających na rozchodowane materiały:
nkzRm = Wnkz x Rm : 100
gdzie:
Wnkz - wskaźnik narzutu kosztów zakupu;
Kzpo - koszty zakupu na początek okresu sprawozdawczego;
Kzko - koszty zakupu poniesione w bieżącym okresie sprawozdawczym;
MSK- stan końcowy materiałów;
Rm - rozchód materiałów podlegający obciążeniu kosztami zakupu;
nkzRm - koszty zakupu przypadające na dany rozchód materiałów.
W celu prawidłowego ustalenia wyniku finansowego jednostki gospodarcze są zobowiązane do przeprowadzenia rozliczeń międzyokresowych kosztów w przypadku, gdy poniesione w okresie sprawozdawczym koszty dotyczą:
q innego okresu aniżeli okres, w którym te koszty zostały poniesione,
q wielu okresów sprawozdawczych.
Biorąc pod uwagę metody rozliczania kosztów, czas i charakter rozliczania kosztów, rozliczenia międzyokresowe kosztów można podzielić na:
q czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów,
q bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów.
Jednostki dokonują czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów, jeżeli dotyczą one okresów sprawozdawczych następujących po okresie, w którym je poniesiono.
Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów to rezerwy tworzone w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadające na bieżący okres, wynikające w szczególności:
q ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez jej kontrahentów w kwocie, którą można wiarygodnie oszacować,
q z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń, wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować, mimo, że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana.
Rozliczenie kosztów w czasie polega na:
q wyłączeniu z kosztów okresu sprawozdawczego tej ich części, która została poniesiona w danym okresie, lecz dotyczy przyszłych okresów sprawozdawczych,
q dodaniu do kosztów okresu bieżącego tej części kosztów poniesionych we wcześniejszych okresach, która obciąża dany okres sprawozdawczy,
q zaliczeniu do kosztów bieżącego okresu pozycji kosztów, które jeszcze nie zostały poniesione, lecz przewidywane jest ich poniesienie w przyszłości.
Do czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów zalicza się następujące tytuły:
q ubezpieczenia majątkowe,
q czynsze i dzierżawy za najem lokali, maszyn i urządzeń,
q prenumeratę czasopism,
q opłatę od środków transportowych,
q podatek od nieruchomości,
q jednorazowy odpis amortyzacji środków trwałych w koszty,
q z góry opłacone koszty energii,
q remonty środków trwałych,
q opłata roczna za wieczyste użytkowanie gruntów,
q koszty zakupu,
q roczny odpis na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych,
q koszty przygotowania i uruchomienia nowej produkcji,
q wydatki dotyczące badań sprawozdań finansowych,
q z góry uregulowane odsetki oraz prowizje związane z kredytami i pożyczkami,
q koszty wdrożeń programów komputerowych,
q VAT naliczony, nie podlegający rozliczeniu z podatkiem VAT należnym, powstały podczas zakupu materiałów i towarów oraz sukcesywnie wydawanych z magazynu.
Do typowych biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów zalicza się między innymi:
q rezerwy na przewidywane koszty,
q odsetki,
q koszty poniesionych napraw gwarancyjnych z tytułu rękojmi (mogą dotyczyć np. przedmiotów długotrwałego użytkowania),
q koszty usuwania szkód górniczych i powodziowych,
q rezerwy przeznaczone na remonty rzeczowych składników aktywów trwałych, które zostaną wykonane np. w I kwartale następnego roku,
q rezerwy na wynagrodzenia z tytułu nie wykorzystanych jeszcze urlopów pracowniczych wraz z pochodnymi składnikami ZUS i nagród jubileuszowych,
q rezerwy na przewidywaną stratę z tytułu wykonania kontraktów długoterminowych,
q opłaty z tytułu licencji na produkcję określonego wyrobu, naliczone w proporcji do liczby sprzedanych wyrobów.
Schemat 2. Ewidencja czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów
Różne konta „4” Koszty
według rodzaju
(1)
Rozliczenie Rozliczenie „5” Koszty
kosztów międzyokresowe według miejsc
kosztów czynne powstawania
(3)
(2)
„7” Pozostałe
koszty operacyjne
(4)
„0” Wartości
niematerialne
i prawne
(5)
Objaśnienia do schematu 2:
1. Ujęcie kosztu rodzajowego poniesionego w danym okresie sprawozdawczym
podlegającego rozliczeniu w następnych okresach sprawozdawczych
2. Przeksięgowanie kosztów do rozliczenia w czasie
3. Ujęcie raty kosztu przypadającego na dany okres sprawozdawczy i obciążającego główną działalność operacyjną
4. Koszty nowej produkcji, które nie przyniosły zamierzonego efektu i podlegają odpisaniu
...
berlingo2008