TURYSTYKA_Krystyna_Naumowicz.pdf

Prof. PWSZ dr hab. Krystyna Naumowicz

PODSTAWOWE ZAGADNIENIA TURYSTYKI

I. POTRZEBY TURYSTYCZNE ....................................................................................... 3

1. POTRZEBY LUDZKIE ................................................................................................. 3

2. CZAS WOLNY I JEGO WYKORZYSTANIE............................................................... 5

3. CHARAKTERYSTYKA POTRZEB TURYSTYCZNYCH ..........................................10

II. TURYSTYKA................................................................................................................16

1. KONCEPCJE TURYSTYKI .........................................................................................16

2. FUNKCJE TURYSTYKI ..............................................................................................17

3. CZYNNIKI ROZWOJU TURYSTYKI .........................................................................22

III. RUCH TURYSTYCZNY I PRZEDMIOTY ZASPOKAJANIA POTRZEB JEGO

UCZESTNIKÓW ...............................................................................................................25

1. RUCH TURYSTYCZNY ..............................................................................................25

2. KLASYFIKACJA RUCHU TURYSTYCZNEGO.........................................................25

3. PRZEDMIOTY POTRZEB TURYSTYCZNYCH.........................................................27

IV. DOBRA TURYSTYCZNE...........................................................................................32

1. WALORY TURYSTYCZNE ........................................................................................32

2. URZĄDZENIA OBSŁUGI TURYSTÓW .....................................................................34

3. TURYSTYCZNE DOBRA MATERIALNE ZE SFERY RYNKOWEJ .........................40

V. USŁUGI TURYSTYCZNE ...........................................................................................42

1. USŁUGI TURYSTYCZNE - KLASYFIKACJA OGÓLNA ..........................................42

2. USŁUGI SPECYFICZNE DLA TURYSTYKI..............................................................43

3. POZOSTAŁE USŁUGI INFRASTRUKTURALNE......................................................49

VI. KONSUMPCJA TURYSTYCZNA .............................................................................51

1. OKREŚLENIE KONSUMPCJI TURYSTYCZNEJ.......................................................51

2. ROLA KONSUMPCJI TURYSTYCZNEJ ....................................................................52

3. STRUKTURA KONSUMPCJI TURYSTYCZNEJ .......................................................56

VII. TURYSTYKA A PRZESTRZEŃ...............................................................................61

Krystyna Naumowicz - PODSTAWOWE ZAGADNIENIA TURYSTYKI

l. ŚRODOWISKO I JEGO KSZTAŁTOWANIE...............................................................61

2. KRAJOBRAZ A TURYSTYKA ...................................................................................62

3. PRZESTRZEŃ TURYSTYCZNA.................................................................................63

VIII. GOSPODARKA TURYSTYCZNA..........................................................................66

1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GOSPODARKI TURYSTYCZNEJ......................66

2. ZAGOSPODAROWANIE TURYSTYCZNE JAKO PROCES

PRZYSTOSOWYWANIA OBSZARÓW DO CELÓW TURYSTYCZNYCH ..................68

3. INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA ......................................................................70

IX. RYNEK TURYSTYCZNY...........................................................................................71

1. POJĘCIE RYNKU TURYSTYCZNEGO ......................................................................71

2. STRONA POPYTOWA RYNKU TURYSTYCZNEGO ...............................................75

3. STRONA PODAŻOWA RYNKU TURYSTYCZNEGO...............................................83

Literatura............................................................................................................................85

Krystyna Naumowicz - PODSTAWOWE ZAGADNIENIA TURYSTYKI

I. POTRZEBY TURYSTYCZNE

1. POTRZEBY LUDZKIE

Potrzeba ludzka to wymóg życiowy, czyli obiektywna niezbędność rzeczy, czynności,

zjawiska czy relacji (stanowiących przedmiot potrzeby), których posiadanie lub udostępnienie

do wykorzystania umożliwia człowiekowi osiągnięcie lub utrzymanie pożądanego stanu

biologicznego, psychicznego czy społecznego, a także rozwój fizyczny bądź duchowy.

W dziedzinie klasyfikacji potrzeb ludzkich występuje znaczne zróżnicowanie

poglądów zarówno w koncepcjach poszczególnych przedstawicieli jednej nauki między sobą,

jak i między różnymi gałęziami wiedzy o człowieku.

Do najprostszych i najogólniejszych podziałów potrzeb można zaliczyć przede

wszystkim podział oparty na kryterium podmiotu potrzeby (czyli rozróżnieniu: Człowiek

jako przedstawiciel gatunku ludzkiego - człowiek jako jednostka żyjąca w społeczeństwie),

prowadzący do wyróżnienia potrzeb wywodzących się z biologicznej struktury człowieka

(organizmu) i przez nią warunkowanych oraz potrzeb psychologicznych , określanych przez

strukturę osobowości jednostki.

W literaturze stosowane jest również kryterium przedmiotu potrzeby, stąd mówi się

o potrzebach rzeczowych - bezpośrednio przedmiotowych oraz funkcjonalnych - potrzebach

działania. To samo kryterium jest podstawą podziału potrzeb na materialne i duchowe.

Odmianą tego ostatniego jest wyróżnienie potrzeb podstawowych (biologicznych,

fizjologicznych) oraz wyższego rzędu (dotyczących wytworów kultury społecznej), a także

potrzeb naturalnych i „potrzeb powstałych w otoczce społeczno – kulturowej ” lub inaczej -

potrzeb pierwotnych i wtórnych .

Krystyna Naumowicz - PODSTAWOWE ZAGADNIENIA TURYSTYKI

W naukach ekonomicznych również mamy do czynienia z różnorodnością koncepcji

podziału potrzeb ludzkich. Często występują w nich dwie kategorie potrzeb: potrzeby

społeczne i potrzeby ekonomiczne .

Jeśli chodzi o potrzeby społeczne , to samo pojmowanie określenia „społeczne” jest

bardzo niejednolite. Można by w związku z tym wyróżnić trzy interpretacje, polegające na

uznaniu potrzeb społecznych za:

- synonim potrzeb ludzkich , często z uściśleniem do potrzeb występujących na danym

etapie rozwoju sił wytwórczych i na danym kulturalnym poziomie społeczeństwa;

- wszystkie potrzeby ludzkie, ale w odniesieniu do triady uzupełnianej przez potrzeby

grupowe i indywidualne ;

- jeden z trzech rodzajów potrzeb ludzkich, obok potrzeb biologicznych i potrzeb

psychologicznych jako wynik współżycia jednostki ze społeczeństwem.

Kategoria potrzeb ekonomicznych , w poglądach pewnej grupy ekonomistów, nabiera

znaczenia ogólnej kategorii ekonomicznej. Są one bowiem rozumiane jako wytwór

społecznego współżycia i zależności od szczebla rozwoju społecznego, atrybut już

osiągniętego i spodziewanego w przyszłości rozwoju gospodarczego i kulturalnego, a

najogólniej - za odzwierciedlenie historycznych uwarunkowań poziomu życia. W dziedzinie

rozważań nad potrzebami ekonomicznymi szczególne znaczenie ma podejście kompleksowe;

które co prawda nie jest klasyfikacją potrzeb w pełnym tego słowa znaczeniu, ale umożliwia

prowadzenie stosunkowo systematycznego opisu każdej z potrzeb konsumpcyjnych.

Przede wszystkim potrzeby ekonomiczne dzieli się ze względu na odczuwający je

podmiot na produkcyjne oraz osobiste . Te ostatnie są ostatecznymi potrzebami ludzi ,

dotyczącymi dóbr materialnych i duchowych, a ich zaspokajanie następuje w procesie

spożycia osobistego . Nabierają one zatem szczególnego znaczenia w całym systemie potrzeb

ekonomicznych, utożsamianych w ten sposób z potrzebami ludzkimi.

Za podstawę dalszych podziałów przyjmuje się zatem konkretne własności potrzeb

osobistych , które w związku z tym przekształcają się w kryteria oceny, Dwa pierwsze z nich

są kryteriami klasyfikacji sensu stricto, natomiast pozostałe odzwierciedlają wyczerpujący w

zasadzie wachlarz cech potrzeb.

Najważniejszym kryterium podziału potrzeb osobistych jest sfera ich występowania,

w związku z czym wyróżnia się potrzeby materialne oraz duchowe . Z kolei ze względu na

przedmiot zaspokajający potrzeby dzieli się je na potrzeby dóbr materialnych oraz usług .

Zastosowanie kryterium czasu trwania czy pojawienia się potrzeb umożliwia określenie czy

dana potrzeba osobista jest potrzebą stałą , periodyczną czy epizodyczną . Duże znaczenie

Krystyna Naumowicz - PODSTAWOWE ZAGADNIENIA TURYSTYKI

ma też stopień rozpowszechnienia występowania ekonomicznych potrzeb osobistych -

potrzeba danego rodzaju ma swój cykl rozwojowy , a więc w dłuższym okresie przechodzi

przez szereg etapów i w danym momencie wszystkie występujące potrzeby osobiste można

zaszeregować jako nowe , masowe lub zanikające .

2. CZAS WOLNY I JEGO WYKORZYSTANIE

CZAS DYSPOZYCYJNY

Człowiek dysponuje pewnym funduszem czasu , w którym przebiega jego aktywność

życiowa . Struktura tego funduszu zależy od szeregu czynników ekonomicznych i

politycznych, ale nade wszystko - socjodemograficznych. Dla osób pracujących i uczących

się charakterystyczny jest podział całego funduszu na dwie zasadnicze części: czas pracy /

nauki oraz czas dyspozycyjny , zwany również „czasem poza pracą”.

Pod pojęciem czasu dyspozycyjnego rozumie się tę część funduszu czasu człowieka,

która pozostaje mu po odjęciu ustawowo unormowanego czasu pracy lub sumy godzin

spędzonych na zajęciach programowych przez uczniów i studentów. Nie oznacza to jednak, że

można go wykorzystywać w sposób zupełnie dowolny. Czas dyspozycyjny ma bowiem

bardzo skomplikowaną strukturę wewnętrzną, w której najogólniej wyróżnia się „czas wolny”

oraz „czas poza czasem wolnym” .

Znaczenie, jakie przypisuje się współcześnie czasowi wolnemu pobudza badaczy do

podejmowania prób zdefiniowania go. Wśród licznych definicji czasu wolnego wyróżnia się

wyraźnie trzy ich grupy. Pierwsza z nich czas wolny definiuje poprzez jego treść - w oparciu

o wymienianie wykonywanych w nim czynności. Drugie podejście polega na wyznaczaniu

wielkości czasu wolnego jako elementu doby, czyli nadwyżki ponad czas snu oraz wszelkich

prac o znaczeniu ekonomicznym i zajęć z pracami tymi organicznie związanych. Oba

zaprezentowane stanowiska dotyczą w zasadzie wyłącznie czasu wolnego w ciągu dnia pracy,

co w pewnym stopniu ogranicza ich przydatność w rozważaniach nad problematyką funduszu

czasu w życiu człowieka. Jest to szczególnie widoczne w przypadku omawiania długich

okresów czasu wolnego (urlopów czy wakacji) spędzanych w formie uczestnictwa w ruchu

turystycznym.

Trzecia grupa definicji czasu wolnego - przynajmniej werbalnie - nie deklaruje swego

bezpośredniego związku z dobą i dlatego zawarte w niej określenia mają charakter bardziej

uniwersalny. W tym ujęciu zagadnienia czasu wolnego są definiowane poprzez pełnione

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: