Celiakia-chroba trzewna.doc

Dietetyka pediatryczna              15.10.2010r.              semestr V

CELIAKIA - CHOROBA TRZEWNA

Jest to genetycznie uwarunkowana, choroba spowodowana nieprawidłową odpowiedzią immunologiczną na gluten (białko zawarte w zbożach – pszenicy, życie, jęczmieniu ), w której dochodzi do uszkodzenia kosmków błony śluzowej jelita cienkiego i zaburzenia wchłaniania substancji odżywczych. Choroba może ujawnić się w każdym wieku.

Epidemiologia - Postać klasyczna w Europie 1:1000 mieszkańców

              Postać niema 1:112 do 1:500 mieszkańców

Etiopatogeneza

-  Gliadyna rozpuszczalna w alkoholu frakcja glutenu pszenicy.

- Prolaminy innych zbóż: sekalina żyta, hordeina jęczmienia

- Predyspozycja genetyczna i immunologiczna Przeciwciała p/gliadynowe, p/endomysjalne, p/transglutaminazie tkankowej

Postacie kliniczne

1. Postać klasyczna ( monosymptomatyczna)
2. Postać niema ( brak objawów ze strony przewodu pokarmowego)
3. Postać utajona ( obecność przeciwciał )
4. Celiakia potencjalna ( genetyczna predyspozycja )

Objawy kliniczne

1. Ogólne: osłabienie, brak łaknienia, niski wzrost, niska waga ciała
2. Układ pokarmowy: biegunka, nudności, wymioty, wzdęcia, zaparcia
3. Metaboliczne: niedokrwistość, hipoalbuminemia, hipoprotrombinemia
4. Neuropsychiatryczne, mięśniowo szkieletowe, rozrodcze, dermatologiczne

Podstawowe znaczenie w rozpoznaniu choroby ma badanie histopatologiczne wycinka pobranego z błony śluzowej jelita cienkiego

–         Przeciwciała nie mogą być stosowane w celu postawienia rozpoznania bez wykonania badania histologicznego

–         Leczenie choroby polega na zastosowaniu diety bez glutenowej przez całe życie

Dieta bezglutenowa

1.       Wykluczenie produktów z pszenicy, żyta i jęczmienia ( pieczywo, ciasta, makarony, kasze, piwo)

2.       Produkty bezglutenowe to kukurydza, ryż, gryka, proso, mąka ziemniaczana, tapioka, szarłat

3.       Gluten może być dodatkiem do wędlin, cukierków, chipsów, sosów, proszków do pieczenia, śmietankach w proszku, lodach

1. Badania :czy owies uszkadza jelito u chorych na celiakię
2. Leki mogą zawierać domieszkę gliadyny (Hismanal, Ibuprofen, Aspiryna, Tylenol)
3. Wtórna nietolerancja laktozy (50% chorych)
4. Suplementacja witaminowa, mikro

                   i makro- elementami ( Fe, Ca, Mg )

5. Wyrównywanie niedoborów kalorycznych

Nieprzestrzeganie diety powoduje szereg groźnych powikłań

1. Zaburzenia płodności
2. Hiposplenizm ( ciężkie infekcje bakteryjne )
3. Osteopenia, osteoporoza, osteomalacja
4. Zaburzenia neuropsychiatryczne
5. Wrzodziejące zapalenie jelita czczego i krętego
6. Nowotwory 1,3 razy większe ryzyko zachorowania (chłoniaki, rak jelita cienkiego, rak przełyku, gardła)

Celiakia oporna na leczenie pomimo ścisłego stosowania diety bezglutenowej, leczenie immunosupresyjne

Choroby autoimmunologiczne towarzyszące celiakii – cukrzyca typu I, choroby tarczycy, Helicobacter pylori. W 2005 roku laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii zostali australijscy naukowcy: gastroentorolog Barry J. Marhall i patolog Robin J.Warren. Nagrodę otrzymali za odkrycie i opisanie bakterii Helicobacter pylori. odpowiedzialnej za zapalenie żołądka i współistniejącą chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy. Helicobacter pylori

Odkrycie Marshalla i Warrena przyczyniło się do zmiany poglądów na patogenezę chorób żołądka nadając jej charakter infekcyjny, a także zapoczątkowało szeroko zakrojone badania epidemiologiczne, z których wynika, że 50% populacji ludzkiej w świecie zakażona jest H. pylori a w krajach rozwijających się powyżej 80%. W Polsce, podobnie jak na świecie, średni stopień zakażenia wynosi 58%, odpowiednio u ludzi dorosłych- 84% a u dzieci do 18 roku życia - 32%. Udowodniono, że przyczyną 90% wrzodów dwunastnicy i 80% wrzodów żołądka jest zakażenie tą bakterią.

Bezsporny jest związek zakażenia H. pylori z występowaniem raka żołądka i chłoniaka typu MALT. W 1994 roku rada specjalistów z Międzynarodowego Centrum Badań nad Rakiem przy Światowej Organizacji Zdrowia uznała, że H. pylori jest czynnikiem rakotwórczym I klasy. Obecnie jest to jeden z najintensywniej badanych mikroorganizmów.