KRTAŃ - RUSZTOWANIE CHRZĘSTNE
Krtań jest pierwszym odcinkiem dolnych dróg oddechowych. Jest ona narządem wydrążonym, który składa się ze ściany i jamy. Ścianę krtani buduje rusztowanie chrzęstne i włóknistosprężyste oraz mięśnie.
Rusztowanie chrzęstne tworzą 3 chrząstki nieparzyste :
- pierścieniowata (cartillago cricoidea)
- tarczowata (cartillago thyroidea)
- nagłośniowa (cartillago epiglottica)
oraz 3 parzyste chrząstki :
- nalewkowata (cartillago arytenoidea)
- różkowata (cartillago corniculata)
- klinowa (cartillago cuneiformis)
CHRZĄSTKA PIERŚCIENIOWATA ma kształt sygnetu, pierścienia, gdyż buduje go z przodu wąski łuk, a z tyłu szeroka blaszka. Na blaszce występują 4 powierzchnie stawowe :
- górne - nalewkowate (art. cricoarytenoidea)
- dolne - tarczowate (art. cricothyroidea)
Staw pierścieniowotarczowy = kulisty
Staw pierścieniowonalewkowy = elipsoidalny/kłykciowy
CHRZĄSTKA TARCZOWATA ma kształt tarczy obronnej. Budują ją 2 blaszki (sin/dex), które łączą się z przodu, wytwarzając kąt rozwarty z tyłu.
W części górnej złączonych blaszek powstaje wyniosłość krtaniowa zwana jabłkiem Adama.
Ponad nią znajduje się wcięcie tarczowe górne.
Na pograniczu brzegu tylnego i górnego wyrastają rogi górne, a z pogranicza brzegu tylnego i dolnego rogi dolne.
Na rogach dolnych znajdują się powierzchnie stawowe pierścieniowate.
CHRZĄSTKA NAGŁOŚNIOWA ("policjant na skrzyżowaniu dróg oddechowych i pokarmowych") ma kształt siodełka od roweru ustawionego skośnie w ten sposób, że jego szypuła kieruje się ku dołowi i przodowi, a blaszka ku tyłowi i górze.
Chrząstka ta jako jedyna nie łączy się z innymi i jest zawieszona tylko na więzadłach.
Podczas połykania zamyka ona wejście do krtani, przez co zapobiega zachłyśnięciu.
CHRZĄSTKA NALEWKOWATA ma kształt ostrosłupa o 3 ścianach :
- przyśrodkowej
- przedniobocznej
- tylnej
i podstawie, która łączy się stawowo z chrząstką pierścieniowatą.
Z jej podstawy wyrastają 2 wyrostki :
- głosowy - skierowany ku przodowi
- mięśniowy - skierowany bocznie
Do wyrostka mięśniowego przyczepiają się liczne mięśnie, a do wyrostka głosowego - więzadło głosowe - stąd nazwa.
RUSZTOWANIE CHRZĘSTNE
LIGAMENTA LARYNGIS :
- /4/ARTICULARES
- 1 lig. cricoarythenoideum posterius
- 2-4 lig. ceratocricoideum anterius, laterale, posterius
- EXTRAARTICULARES
- /4/ interni
- lig. cricothyroideum
- lig. thyroepiglotticum
- lig. vocale
- lig. vestibulare
- /4/ externi
- membrana et ligg. thyrohyoidea (medianum (1) et laterale (2))
- lig. hyoepiglotticum
- lig. cricotracheale
- lig. Y
LIGAMENTUM "Y" :
- ramiona - ligg. corniculopharyngea
- połączenie ramion z nóżką - chrząstka nieparzysta cart. procricoidea (w błonie śluzowej gardła)
- nóżka - lig. cricopharyngeum
Więzadła przedsionkowe i głosowe z rusztowaniem włóknistosprężystym krtani.
RUSZTOWANIE WŁÓKNISTOSPRĘŻYSTE
Rusztowanie włóknistosprężyste stanowi podłoże dla błony śluzowej dróg oddechowych, zapobiegając przez to zapadaniu się dróg oddechowych podczas wdechu. Rusztowanie to ma kształt klepsydry piaskowej, a więc 2 stożków ściętych zbliżonych do siebie mniejszymi podstawami (niestykającymi się ze sobą). Stożek górny tworzy tzw. błonę czworokątną (membrana quadrangularis), a dolny stożek tworzy stożek sprężysty (conus elasticus).
Błona czworokątna wyrasta z boków chrząstki nagłośniowej, zatacza półkole i kończy się na chrząstce nalewkowatej, przyczepiając się również na dole od kąta wewnętrznej wewnętrznego do chrzastki tarczowatej. Jej wolny dolny brzeg tworzy tzw. więzadło przedsionkowe.
Stożek sprężysty przebiega z przodu od kąta wewnętrznego chrząstki tarczowatej i w. pierścienno-tarczowego, zatacza półkole i kończy się na blaszce chrząstki pierścieniowatej. Górny, wolny brzeg stożka zwie się więzadłem głosowym.
JAMA KRTANI
Rusztowanie sprężysto-włókniste stanowi kryterium podziałowe jamy krtani na 3 piętra :
- górne - część nagłośniowa
- środkowe - jama pośrednia krtani lub część głośniowa
- dolne - jama podgłośniowa
Najważniejszą częścią jamy krtani jest jej część pośrednia, czyli głośniowa. Jako, że jest ona najwęższa, stanowi ona miejsce uwięźnięcia materiału zachłystowego.
Część ta zawiera głośnię, czyli narząd mowy. Głośnia jest zbudowana wyłącznie z 2 fałdów błony śluzowej, które pokrywają wargę głosową.
Głośnia to fałd głosowy lewy i prawy oraz zawarta między nimi przestrzeń zwana szparą głośni (rima glottidis).
Fałd głosowy to wolny, ostry brzeg zdwojonej błony głosowej, który wprawia się w ruch przez wydychane powietrze i jest źródłem dźwięku.
Fałdy przedsionkowe są tępe i nie wprawiają się w ruch, przez co nie biorą udziału w tworzeniu głosu.
WARGA GŁOSOWA :
- więzadło głosowe - wolny górny brzeg stożka sprężystego
- fałd głosowy - zdwojenie błon śluzowych nad więzadłem głosowym
- mięsień głosowy - dolna część m. tarczowo-nalewkowatego wewnętrznego
WARGA PRZEDSIONKOWA :
- więzadło przedsionkowe - wolny dolny brzeg błony czworokątnej
- fałd przedsionkowy - błona śluzowa ponad więzadłem przedsionkowym
- mięsień przedsionkowy - górna częśc m. tarczowo-nalewkowatego wewnętrznego
MIĘŚNIE KRTANI
Mm. krtani dzieli się na zewnętrzne i wewnętrzne.
Mm. zewnętrzne krtani poruszają ją w całości (nadgnykowe i podgnykowe)
Mm. wewnętrzne krtani (6 szt.) wpływają na wzajemne przemieszczenia chrząstek w obrębie krtani.
M. pierścieniowotarczowy (m. cricothyroideus) - jako jedyny występuje z przodu krtani, wpływa na ustawienie chrząstki pierścieniowatej do chrząstki tarczowatej. Unerwiony jest jako jedyny przez gałąź zewnętrzną n. krtaniowego górnego od n. błędnego.
Cała pozostała 5 mm. wewnętrznych jest unerwiona przez n. krtaniowy dolny, który jest przedłużeniem n. krtaniowego wstępującego.
Spośród 5 tych mm. tylko 1 rozwiera szparę głośni, gdyż pociąga wyrostek mięśniowy przyśrodkowo i ku tyłowi, czyli m. cricoarytenoideus posterior (m. dilator).
Pozostałe 4 mm. zwierają szparę głośni, gdyż pociągają wyrostek mięśniowy ku przodowi :
- m. cricoarytenoideus lateralis (m. pierścienno-nalewkowaty boczny)
- m. głosowy (m. tarczowonalewkowaty wewnętrzny)
- m. przedsionkowy
- m. tarczowonalewkowaty zewnętrzny
- m. nalewkowonagłośniowy
2
medyczne_materialy