1Ogólne informacje o łożyskach tocznych.doc

Ogólne informacje o łożyskach tocznych
 

1.1. Podział łożysk tocznych

Łożyska toczne dzieli się na dwie zasadnicze grupy : łożyska poprzeczne, łożyska wzdłużne.
Wynika to z kierunku, w jakim łożysko ma zdolność przejmowania obciążeń. Jednakże znaczna liczba łożysk może przenosić oba rodzaje obciążeń, dlatego podział łożysk jest dokonany w zależności od teoretycznego kąta działania łożyska a :

Uzupełniające kryteria podziału są związane z cechami konstrukcyjnymi łożysk:

·         liczba rzędów części tocznych - łożyska jedno, dwu i wielorzędowe

·         możliwość wychylania się pierścieni - łożyska wahliwe

·         kształt powierzchni montażowych - łożyska samonastawne

·         uszczelnienia gumowe lub blaszki ochronne - łożyska jedno lub dwustronnie uszczelnione

 1.2. Oznaczenia łożysk tocznych

Każde łożysko jest oznaczone symbolem literowo-cyfrowym.
Rozróżnia się trzy grupy znaków z oznaczeniem łożyska:

·         grupa znaków przed numerem podstawowym - określa podzespół łożyska

·         numer podstawowy - seria i wymiar otworu łożyska

·         grupa znaków za numerem podstawowym - konstrukcja oraz dokładność wykonania.

Podstawową kolejność oznaczeń obrazuje poniższy schemat:

Najczęściej spotykane symbole i oznaczenia:

·         oznaczenie podzespołu
    T - stal do nawęglania
    L - swobodny pierścień wewnętrzny lub zewnętrzny
    R - łożysko bez pierścienia wewnętrznego lub zewnętrznego

·         oznaczenie kształtu zewnętrznego
    K- otwór stożkowy o zbieżności 1:12
    K30- otwór stożkowy o zbieżności 1:30
    N- rowek osadczy na pierścieniu zewnętrznym
    NR- rowek osadczy na pierścieniu zewnętrznym i pierścień osadczy sprężynujący

·         oznaczenie dotyczące uszczelnień
    Z - blaszka ochronna z jednej strony
    2Z- dwie blaszki ochronne
    ZN- blaszka ochronna i rowek po przeciwnej stronie niż blaszka ochronna
    RS-uszczelka gumowa
    2RS- dwie uszczelki gumowe

·         oznaczenie koszyka
    J- nieutwardzony koszyk stalowy tłoczony (oznaczenia nie podaje się)
    Y- koszyk z blachy mosiężnej tłoczony
    F- koszyk stalowy masywny
    M- koszyk z mosiądzu lub brązu masywny
    T - koszyk z tworzyw termoutwardzalnych

·         oznaczenie prowadzenia koszyka
    A- prowadzenie na pierścieniu zewnętrznym
    B- prowadzenie na pierścieniu wewnętrznym
    V - łożysko bez koszyka z pełną liczbą części tocznych

Przykład oznaczenia:
MA -koszyk z mosiądzu lub brązu masywny prowadzony na pierścieniu zewnętrznym
FB - koszyk stalowy masywny prowadzony na pierścieniu wewnętrznym

Jeśli nie ma podanego symbolu prowadzenia koszyka, oznacza to, że prowadzony jest on na częściach tocznych.
Przykład oznaczenia łożyska kulkowego jednorzędowego: 6204 2Z P636 S1- łożysko kulkowe zwykłe jednorzędowe dwustronnie uszczelnione, klasa dokładności P6, luz promieniowy C3, poziom drgań C6, obróbka cieplna stabilizująca do 200° C. (S1).Oznaczenie literowe C luzu i poziomu drgań można pomijać łącząc w jedną całość z oznaczeniem klasy dokładności symbole cyfrowe (jak podano wyżej).

1.3. Dokładność wykonania

W zależności od wartości odchyłek granicznych wymiarów, tolerancji kształtu i położenia pierścieni rozróżnia się klasy dokładności łożysk:

Cichobieżność łożysk:

Tam, gdzie warunki eksploatacyjne maszyn i urządzeń wymagają cichej i spokojnej pracy, stosuje się łożyska o obniżonym poziomie drgań (cichobieżności).

Oznaczenia cichobieżności:

C6 - obniżony poziom drgań
C66 - bardzo niski poziom drgań

Łożysk o normalnych wymaganiach w zakresie cichobieżności nie oznacza się.

1.4. Stabilizacja łożysk

W maszynach i urządzeniach, gdzie temperatura pracy przekracza 120° C, należy stosować łożyska poddane specjalnej obróbce cieplnej stabilizującej wymiary.

Stosowane oznaczenia obróbki cieplnej stabilizującej:

1.5. Wytyczne pasowania łożysk

Pasowanie łożysk na wale i w oprawie decyduje o ich prawidłowej pracy i powinno zapewnić:

·         łatwość montażu i demontażu łożysk

·         zabezpieczenie przed obracaniem się pierścieni względem wału i oprawy

Ogólnie należy przyjąć, że:

·         pierścienie łożysk, które w konstrukcji węzła wykonują ruch obrotowy, wymagają ciasnego osadzenia

·         łożyska obciążone dużymi siłami bądź pracujące przy obciążeniach dynamicznych wymagają ciaśniejszego osadzenia od łożysk lekko obciążonych.

Jednak wybór pasowania należy poprzedzić szczegółową analizą techniczną warunków pracy łożyska. Odpowiednie pasowania łożysk uzyskuje się poprzez dobór pola tolerancji z układu pasowań dla wałków i otworów.

1.6. Zabudowa łożysk