WOSKI
Są substancjami tłuszczowymi, będącymi estrowymi połączeniami wyższych kwasów tłuszczowych i wyższych alkoholi, tzw. alkoholi woskowych.
Najczęściej w skład wosków wchodzą:
1. KWASY
• palmitynowy- C16
• lignocerynowy- C24
• cerotynowy- C26
• montanowy- C28
• melisynowy- C30
• cetylowy
• lignocerynowy
• cerylowy
• mirycylowy
Woski są substancjami odpornymi na działanie chemiczne. Trudno podlegają hydrolizie.
W ich skład mogą również wchodzić wolne kwasy tłuszczowe, sterole i węglowodany.
Są to substancje stałe, najczęściej pochodzenia zwierzęcego, czasem roślinnego.
Najbardziej znany wosk pszczeli- Cera flava, otrzymywany jest przez stopienie plastrów uprzednio oczyszczonych z miodu.
U roślin woski występują w postaci nalotów na kutykuli skórki liści oraz owoców, nieraz w znacz- nej ilości chroniąc je przed wyparowaniem wody.
Niektóre woski pochodzenia zwierzęcego są szeroko stosowane w farmacji do wyrobu kremów, maści, past.
1. Lanolinum anhydricum- lanolina bezwodna
Inaczej wosk z wełny, tłuszcz z wełny.
Stanowi tłuszcz z wełny owczej, otrzymywany przez oczyszczenie i odtłuszczenie wełny rozpuszczalnikiem organicznym lub roztworami wodorotlenków potasowców czy mydeł.
Proces oczyszczania powinien doprowadzić do usunięcia kwasów tłuszczowych, następnie w acetonie tłuszcz pozbawiony jest wonnych substancji, w rezultacie otrzymuje się jasnożółto-brunatną masę. Jest używana do sporządzania emulsji woda- olej, szczególnie w maściach zawierających roztwory wodne.
Dobrze wchłania się przez skórę i służy jako podstawa do wyrobu maści.
2. Cetaceum- olbrot
Jest to wosk otrzymywany z jamy głowowej waleni Physeter monocephalus. W jamie czaszki występuje olej, z którego przez oziębienie można wykrystalizować do 10% olbrotu.
Surowiec jest oczyszczoną woskową substancją o temperaturze topnienia 45-50 stopni, krystaliczną, białą.
Składa się głównie z palmitynianu cetylu i innych estrów cetylowych.
Stosuje się do wyrobu maści i kremów.
3. Cera flava- wosk żółty
Otrzymywany z plastrów woskowych wytworzonych przez pszczoły Apis mellifica z rodziny Apiolae.
Stanowi on wydzielinę gruczołów znajdujących się po stronie brzusznej odwłoka owada.
Miód oddziela się od plastrów przez wirowanie lub wytłaczanie, a plastry stapia się w gorącej wodzie i oczyszcza przez filtrowanie.
Wosk ten stanowi żółtą masę o temperaturze topnienia 61-66 stopni. W jego skład wchodzą głównie estry kwasu palmitynowego, cerotynowego, ponadto alkohole: mirycylowy i cerylowy, a także węglowodory typu olefin i parafin, sterole i barwniki.
Skład chemiczny związku jest bardzo zmienny i zależy od pochodzenia.
Służy jako twarde podłoże maściowe i do wyrobu plastrów.
joluska67