00:00:02:T�umaczenie: SliderOh :) 00:00:07:Przespacerujcie si� po powierzchni naszej planety. 00:00:10:To wspania�e miejsce. 00:00:13:Nie zak�adajcie jednak, �e zawsze tak b�dzie,|poniewa� pewnego dnia 00:00:16:wszystko to mo�e znikn�� na zawsze. 00:00:28:Oto opowie�� o wszech�wiecie, w kt�rym �yjemy 00:00:31:oraz o niebezpiecze�stwach, jakim stawiamy|czo�a przez sam fakt bycia tutaj. 00:00:42:B�dziemy towarzyszy� asteroidom i kometom,|kt�re zagra�aj� �yciu na naszej planecie. 00:00:51:Tu na Ziemi odtworzymy odwieczn� tu�aczk�|naszego S�o�ca po galaktyce 00:00:56:i odkryjemy katastrofy, kt�re mog�yby oznacza� nasz koniec. 00:01:04:Nasz planeta jest zagro�ona... 00:01:09:a nasza misja... 00:01:13:to pozosta� przy �yciu. 00:01:24:KOSMICZNA PODRӯ Z SAM'EM NEILL'EM 00:01:32:CZʌ� DRUGA: POZOSTA� PRZY �YCIU 00:01:39:Je�li ma si� �y�k� hazardzisty,|jest to najodpowiedniejsze miejsce do �ycia. 00:01:42:Bycie tutaj nara�a ka�dego z nas na ryzyko. 00:01:48:Okoliczno�ci dzia�aj� na nasz� niekorzy��. 00:01:54:Czujecie, �e macie szcz�cie? I s�usznie. 00:01:56:Byc mo�e nie zdajecie sobie z tego sprawy,|ale my wszyscy jeste�my szcz�ciarzami. 00:02:03:My ludzie mamy ogromne szcz�cie, �e tu jeste�my, 00:02:06:poniewa� wszech�wiat ci�gle pr�buje nas zg�adzi�. 00:02:13:Pr�buje... 00:02:17:I ponosi kl�sk�. 00:02:21:Uda�o nam si� przetrwa� wszystkie mo�liwe katastrofy 00:02:24:jakie wszech�wiat na nas sprowadzi�...|Jak na razie... 00:02:29:Nasza szcz�liwa passa nie b�dzie jednak trwa�a wiecznie... 00:02:36:Kiedy si� sko�czy, nasza planeta|i ca�y rodzaj ludzki przestanie istnie�. 00:02:44:Chyba �e uda nam si� temu zapobiec. 00:02:56:Czy rzeczywi�cie ca�a nasza planeta jest zagro�ona? 00:02:59:Co mo�e zagra�a� planecie o �rednicy trzynastu tysi�cy kilometr�w 00:03:02:albo sze�ciu miliardom ludzi? 00:03:11:Aby dostrzec niebezpiecze�stwo,|trzeba je najpierw dok�adnie okre�li�. 00:03:19:Poka�� wam, jak na pocz�tku wygl�da�a nasza Ziemia. 00:03:28:Tutaj wszystko si� zacz�o. 00:03:33:Mamy szcz�cie, �e w og�le mamy planet�, na kt�rej �yjemy, 00:03:36:poniewa� zosta�a ona prawie rozerwana na kawa�ki 00:03:38:na d�ugo przed pojawieniem si� �ycia. 00:03:46:Oto planeta Ziemia, miliardy lat temu. 00:03:49:Dopiero co rozpoczyna swoje �ycie. 00:03:52:Jak widzicie, jest atakowana. 00:03:56:To asteroidy, ska�y b�d�ce|pozosta�o�ci� po procesie 00:03:59:tworzenia samych planet. 00:04:07:Niekt�re z nich by�y pot�ne... 00:04:09:A jedna z nich zmierza�a w kierunku Ziemi. 00:04:19:To zderzenie prawie zniszczy�o nasz� planet�. 00:04:23:Uderzy�a w nas bry�a wielko�ci Marsa 00:04:27:poruszaj�ca si� z ogromn� pr�dko�ci�. 00:04:50:Zderzenie spowodowa�o oderwanie si�|ogromnych kawa�k�w naszej planety. 00:04:54:Mimo to planeta przetrwa�a. 00:04:57:A co z nasz� przysz�o�ci�? 00:04:59:Mniejsze bry�y skalne nadal kr���|po naszym Uk�adzie S�onecznym. 00:05:06:Nazywamy je asteroidami. 00:05:08:Mog� one zg�adzi� nasz� cywilizacj�. 00:05:17:Wielko�� asteroid�w waha si� od ma�ych kamyczk�w 00:05:19:do twor�w wielko�ci g�r, a nawet wi�kszych. 00:05:22:S� niebezpieczne, lataj� wok� nas z ogromn� pr�dko�ci�. 00:05:26:Aby zobaczy� ich niszczycielkie dzia�anie,|wystarczy wybra� si� na Ksi�yc. 00:05:53:W 1969 roku ludzie po raz pierwszy spacerowali 00:05:56:po powierzchni innego �wiata... 00:06:04:Po Ksi�ycu. 00:06:17:I co to by� za �wiat... 00:06:19:Pozbawiony powietrza, ja�owy i wrogi... 00:06:31:Pe�en niepokoj�cych dowod�w|na istnienie przera�aj�cego niebezpiecze�stwa. 00:06:37:Ksie�yc jest wr�cz usiany kraterami. 00:06:39:Niezliczone �lady po asteroidach,|kt�re w niego uderzy�y. 00:06:48:Ksi�yc jest atakowany... 00:06:55:A rami� w rami� z Ksi�ycem inna planeta przemierza przestrze� kosmiczn�. 00:07:01:Planeta, kt�r� nazywamy domem. 00:07:04:Dlaczego wi�c nie jeste�my bombardowani? 00:07:16:Odpowied� jest prosta. 00:07:22:Jeste�my. 00:07:33:- Ten krater powsta� w u�amku sekundy 00:07:36:jakie� czterdzie�ci dziewi�� tysi�cy lat temu. 00:07:40:Jego �rednica ma ponad kilometr. 00:07:43:Jest g��boki na 60 metr�w. 00:07:45:Do jego powstania przyczyni�a si�|asteroida o �rednicy 40 metr�w, 00:07:49:kt�ra spad�a na Ziemi� z pr�dko�ci�|oko�o 25 kilometr�w na sekund� 00:07:53:i spowodowa�a eksplozj� r�wn� bombie wodorowej|o mocy pi�tnastu megaton. 00:08:05:To krater w Arizonie 00:08:08:Geolog Jeff Wynn uwa�a, �e to|co sta�o si� tutaj mo�e si� powt�rzy�... 00:08:11:I to nied�ugo. 00:08:18:- Skutki uderzenia by�yby druzgoc�ce. 00:08:21:Oczywi�cie wszystko w obr�bie tego krateru zosta�oby unicestwione. 00:08:29:Zwierzyna pas�ca si� w odleg�o�ci kilku kilometr�w 00:08:32:prawie napewno zosta�aby zabita przez fal� uderzeniow�. 00:08:35:Poza tym obszarem, w zale�no�ci od kierunku wiatru, 00:08:38:zabi�yby j� spadaj�ce od�amki. 00:08:41:Jest to tylko jeden przyk�ad tego 00:08:43:co mo�e si� wydarzy�,|je�li uderzenie rzeczywi�cie nast�pi. 00:08:48:Geologowie ci�gle znajduj� na Ziemi|nowe dowody takich uderze�. 00:08:56:Du�e kratery trudno przeoczy�. 00:08:58:Mniejsze uderzenia s� trudniejsze do wykrycia. 00:09:06:Mogli�my je jednak zobaczy� dzi�ki uj�ciom z kosmosu. 00:09:10:To pozosta�o�ci po gigantycznych kolizjach. 00:09:13:Niekt�re z nich s� szerokie|na dwadzie�cia-trzydzie�ci kilometr�w. 00:09:19:Ziemia ca�y czas jest bombardowana. 00:09:25:Syberia, rok 1908. 00:09:27:Ca�y las zosta� zr�wnany z ziemi�. 00:09:32:W 1933 roku w Arabii Saudyjskiej r�wniez mia�o miejsce uderzenie. 00:09:41:To zarejestrowa�a kamera w 1972 roku w Kanadzie. 00:09:45:Chybi�o o ma�y w�os i kontynuowa�o sw� podr� w kosmosie. 00:09:48:Gdyby uderzy�o w Ziemi�, eksplodowa�oby z wi�ksz� si�� 00:09:51:ni� bomba atomowa. 00:10:00:Niezwyk�y jest fakt, i� w �adnym|z tych zdarze� nikt nie zgin��. 00:10:08:Ale nawet je�li asteroida nie uderzy w Ziemi� bezpo�rednio, 00:10:11:mo�e zrobi� co� o wiele bardziej niebezpiecznego. 00:10:18:Mo�e spa�� do oceanu. 00:10:22:Je�li by si� tak sta�o, powsta�aby pot�na fala 00:10:25:zdolna zr�wna� z ziemi� ca�e miasta. 00:10:39:- My�le, �e istnieje du�e prawdopodobie�stwo, 00:10:41:�e co� takiego mo�e powa�nie|zagrozi� rasie ludzkiej 00:10:44:w przeci�gu nast�pnego stulecia b�d� dw�ch stuleci. 00:10:50:Nie jest to ciekawa perspektywa,|ale zagro�enie jest jak najbardziej realne. 00:10:54:Ca�e miasta mog�yby zosta� unicestwione. 00:11:04:By� mo�e akurat wasze miasto zostanie ocalone. 00:11:07:Zanim jednak uznacie siebie za szcz�ciarzy,|pomy�lcie o tym... 00:11:10:To, w jakim mie�cie mieszkacie nie jest takie istotne. 00:11:13:W kosmosie s� bowiem rzeczy|zdolne zniszczy� ca�� planet�. 00:11:26:We wszech�wiecie istniej� niebezpiecze�stwa,|przy kt�rych asteroidy 00:11:29:wydaj� si� zupe�nie nieistotne. 00:11:34:Nasze teleskopy przechwyci�y obrazy|istnie monstrualnych katastrof. 00:11:41:Oto zdj�cie gwiazdy sto razy wi�kszej ni� nasze S�o�ce. 00:11:44:Wyrzuca ona w przestrze� ogromne ilo�ci gaz�w. 00:11:57:A to jest czarna dziura wyrzucaj�ca|w przestrze� strumienie gor�cej materii. 00:12:00:Robi to z pr�dko�ci� �wiat�a. 00:12:05:Gdyby znajdowa�y si� one blisko nas,|mieliby�my nik�e szanse na prze�ycie. 00:12:19:Wygl�da na to, �e los nam sprzyja. 00:12:22:Przynajmniej na razie. 00:12:25:Ale na jak d�ugo? 00:12:31:Profesor Mike Rampino uwa�a, i� nik�e s� szanse 00:12:35:na d�ugotrwa�e zachowanie �ycia na Ziemi. 00:12:39:- Szcz�cie ogrywa du�� rol� w utrzymaniu �ycia na Ziemi. 00:12:43:Trzeba u�wiadomi� sobie,|�e galaktyka to w rzeczywisto�ci bardzo niespokojne miejsce. 00:12:47:Je�li b�dziemy mieli pecha, mo�e to unicestwi�|ca�e skomplikowane �ycie na naszej planecie. 00:12:58:Oto co stanowi problem... 00:13:02:Nie zauwa�amy tego,|ale Ziemia znajduje si� w ci�g�ym ruchu. 00:13:08:Podczas, gdy my �yjemy w�asnym �yciem, 00:13:11:nasz �wiat p�dzi przez galaktyk� z pr�dko�cia|dwustu trzydziestu kilometr�w na sekund�. 00:13:17:A du�a pr�dko�� oznacza du�e ryzyko. 00:13:20:Raz si� wygrywa, raz przegrywa. 00:13:27:Nie zdajemy sobie sprawy z tego,|�e balansujemy nad przepa�ci�. 00:13:34:- Wyobra�cie sobie, �e orbita Ziemi|jest jak przeja�d�ka szybk� kolejk�. 00:13:41:Poruszaj�c si� po tej orbicie 00:13:43:mijamy chmury gazu... 00:13:55:Mo�emy zbli�y� si� do czarnych dziur... 00:14:05:Mo�emy zbli�y� si� do innych gwiazd... 00:14:12:Mo�emy zbli�y� si� do eksploduj�cych supernowych. 00:14:19:Ka�dy z tych obiekt�w m�g�by wywo�a�|katastrofalne skutki na Ziemi. 00:14:30:Brzmi nies�ychanie, ale to prawda. 00:14:32:�ycie na Ziemi przynajmniej dwadzie�cia razy|stawa�o w obliczu zag�ady. 00:14:36:Najgorsze jest to, �e taka sytuacja napewno si� powt�rzy. 00:14:41:Wystarczy przypomnie� sobie co sta�o si� z dinozaurami. 00:14:51:Podr�owanie w kosmosie to niebezpieczne zaj�cie. 00:15:01:Nie chodzi tylko o to, �e si� poruszamy,|ale r�wnie� o to, dok�d zmierzamy. 00:15:05:Ziemia regularnie przelatuje przez|najniebezpieczniejsze regiony naszej galaktyki. 00:15:13:- Je�li mo�na by by�o przyspieszy� bieg czasu 00:15:16:i przyjrze� si� orbicie Ziemi wok� galaktyki|oraz w samej galaktyce, 00:15:20:wygl�da�oby to jak bardzo szybka karuzela. 00:15:24:S�o�ce i planety porusza�yby si� do g�ry i na d�. 00:15:30:W tym samym czasie, z du�a pr�dko�ci�|podr�owa�yby r�wnie� wok� galaktyki. 00:15:36:Pe�ne okr��enie trwa dwie�cie pi��dziesi�t milion�w lat. 00:15:40:W tym samym czasie, raz na trzydzie�ci milion�w lat 00:15:43:przemierzamy r�wnie� najg�strze obszary galaktyki. 00:15:46:I to jest w�a�nie ta niebezpieczna strefa. 00:15:53:Co trzydzie�ci milion�w lat nasza planeta 00:15:55:przedziera si� przez obszar g�sto zape�niony gwiazdami. 00:16:02:I dlatego r�wnie� mniej wi�cej co trzydzie�ci milion�w lat 00:16:04:�ycie na Ziemi jest powa�nie zagro�one. 00:16:11:Zbieg okoliczno�ci? 00:16:25:Oto nasza galaktyka. 00:16:27:Ogromny, p�aski dysk wok� kt�rego wiruje|czterysta tysi�cy milion�w gwiazd. 00:16:32:Najwi�cej gwiazd zgromadzonych jest|w tych na...
judak