F&F_Poradnik praktyka elektryka_cz.1.pdf

g o o d i d e a s g o o d s o l u t i o n s

www.fif.com.pl

numer 1

Zegar ASTRONOMICZNY

w numerze

Przekaźnik

rezystancyjny

Zegary astronomiczne, podobnie jak automaty zmierzchowe, włączają

urządzenia o zachodzie słońca i wyłączają o wschodzie. Ale w przeciwieństwie

do nich nie muszą mieć stałego dostępu do światła naturalnego, a punkty

załączeń i wyłączeń są wyliczane dla każdego dnia osobno na podstawie

danych zawartych w pamięci procesora. Są dokładniejsze oraz nieczułe na

zewnętrzne zakłócenia, takie jak zachmurzenia, wyładowania atmosferyczne,

czy inne „mocne” źródła światła.

Zabezpieczenie

termiczne

silników

elektrycznych

Spektrum zastosowań „astron-

konfigurowane przez

str. 2

omów” jest szerokie. Najczęściej

u ż y t k o w n i k a z a

wykorzystywane są do sterowania

pomocą przesunię-

Przekaźnik bistabilny

GRUPOWY (hotelowy)

o ś w i e t l e n i e m u l i c , p a r k ó w ,

cia godzinowego i

placów oraz iluminacji zabytk-

korekcji czasu, tzn.

o w y c h i i n s t y t u c j o n a l n y c h

i s t n i e j e m o ż l i w o ś ć

budynków. Ponadto znajdują

p r z y s p i e s z e n i a l u b

zastosowanie przy oświetleniu

opóźnienia o ±99min

domów, ogrodów, witryn sklepo-

p r o g r a m o w y c h

wych, załączania reklam oraz

punktów załączenia i

Przestrzeń „elektrycznie”

opanowana

przy sterowaniu roletami zewnęt-

wyłączenia (osobno

rznymi.

punktu załączenia i osobno punktu

w y ł ą c z e n i a ) w s t o s u n k u d o

zachodu i wschodu słońca. Dla

p r e c y z y j n i e j s z y c h u s t a w i e ń

w ł ą c z e ń i w y ł ą c z e ń z e g a r a ,

p ra cuj ą cego w m i ej-

scach o różnych wspó-

ł r z ę d n y c h g e o g-

raficznych, istnieje możliwość

ustawienia danej szerokości i

str. 4

Przekaźnik

priorytetowy

Działanie zegara astronomi-

długości geograficznej lub

cznego ściśle związane jest z

wybrania odpowiedniego

cyklem wschodów i zachodów

kodu będącego automaty-

słońca. Zegar na podstawie inform-

cznym ustawieniem współ-

acji o bieżącej dacie, współrzęd-

rzędnych geograficznych dla

nych geograficznych miejsca jego

danego miasta w Polsce (lista

zainstalowania (lokalizacji) i przesu-

miast i odpowiadających im

str. 6

nięciu godzinowym względem

k o d ó w w

czasu uniwersalnego (Greenwich

instrukcji oraz

Biuletyn reklamowy firmy F&F

ul. Konstantynowska 79/81

95-200 Pabianice

tel/fax 42-2270971 42-2152383

e-mail: fif@fif.com.pl

opracowanie graficzne: © KAG

U T ) s a m o c z y n n i e w y z n a c z a

n a s t r o n i e

dobowe, czasowe punkty załącz-

PCZ

i n t e r n e t o w e j

enia i wyłączenia. Czasowe punkty

F&F.

załączeń i wyłączeń mogą być

-ciąg dalszy na stronie 2-

Zabezpieczenie

termiczne

silników

trójfazowych

Przekaźnik rezystancyjny CR-810

Nikogo nie trzeba przekonywać jak istotnym zagadnieniem jest zabezpieczenie silników przed niewłaściwymi

warunkami pracy. Unieruchomiony silnik może być przyczyną przestoju całej linii technologicznej i skutkuje w efekcie

opóźnieniami w realizacji zamówień, wzrostem kosztów związanych z postojem i powtórnym rozruchem. Najczęstszymi

przyczynami awarii są przeciążenia mechaniczne, utknięcie wirnika, spadki napięcia poniżej wartości dopuszczalnej

w jednej z faz zasilających lub całkowity jej zanik. Jak się przed tym zabezpieczyć? W ofercie firmy F&F można znaleźć

urządzenia, które pozwolą na lepszą kontrolę parametrów pracujących silników.

0 Najczęściej stosowanymi

w p ł y w n a t e m p e r a t u r ę

Dlatego „bimetale”

z a b e z p i e c z e n i a m i , p o z a

silnika. Ciągła praca

n i e s ą o b i e k t-

o c h r o n ą n a d p r ą d o w ą , s ą

s i l n i k a w t e m p e r a t u r z e

ywne. Oddalone

wyzwalacze cieplne

ponad dopuszczalnej

od silnika nie biorą pod

bimetalowe zwane

znacznie skraca jego

u w a g ę p a n u j ą c y c h

t e r m i c z n y m i l u b

żywotność. Wyłączniki

wokół niego czynników

wyłączniki silnikowe (z

termiczne mają nie

n i e e l e k t r y c z n y c h , t j .

wyzwalaczami elektr-

d o p u ś c i ć d o p r z e-

ciepło wydzielane przez

o m a g n e t y c z n y m i ) .

grzania i natychmiast

inne odbiorniki czy brak

Chronią one przed

o d ł ą c z y ć z a s i l a n i e

w e n t y l a c j i . T o m o ż e

skutkami przeciążeń,

s i l n i k a . J e d n a k n i e

opóźnić reakcję wyłącz-

g d y ż n a d m i e r n y

s t a n o w i ą i d e a l n e g o

nika. Również po zadziałaniu ich

w z r o s t o b c i ą ż e n i a

zabezpieczenia. Nie

reakcja nie jest adekwatna do

mechanicznego na

d o k o n u j ą o d c z y t u

p a n u j ą c y c h w a r u n k ó w ,

wale silnika powoduje

wartości bezpośrednio

ponieważ bimetale posiadają

z a k ł ó c e n i e p r a c y

w u z w o j e n i u , l e c z

małą pamięć cieplną. Oznacza

wirowej, co w konsek-

z d a l n i e , p o p r z e z

to, że stygną szybciej i są gotowe

wencji powoduje indukowanie

własne elementy pomiarowe

do ponownego startu, co wcale

się dużych prądów w uzwojeniu.

(bimetale) tylko pochodne tych

nie oznacza, że temperatura

Wzrost prądu ma bezpośredni

wartości w sieci zasilającej.

silnika jest już odpowiednia.

Zegar ASTRONOMICZNY

-ciąg dalszy ze strony 1-

Funkcja przerwy nocnej, czyli

czeń oraz przerwy nocnej, steruj-

„rozbiegania” się w czasie załą-

w y ł ą c z e n i e s t e r o w a n e g o

ąca stykiem załączającym jeden

czanych odbiorników, jak to

odbiornika na określony czas

o b w ó d . K a ż d y k a n a ł j e s t

może mieć miejsce przy układzie

o d d z i e l n i e p r o g r a m o w a l n y ,

w i e l u z e g a r ó w j e d n o k a n-

przerwa nocna

wspólne są tylko data i czas

ałowych (w każdym zegarze

rzeczywisty odmierzane przez

występuje błąd czasu określany

programowy

punkt

załączenia

t 1

t 2

programowy

punkt

wyłączenia

zegar. To eliminuje możliwość

na ±1sek/dobę).

(np. od 23.00 do 04.00) pomiędzy

p u n k t a m i z a ł ą c z e ń p r o g r a -

mowych pozwala na zmniej-

szenie kosztów związanych ze

zużyciem energii elektrycznej.

DANE TECHNICZNE

Zegar wielokanałowy pozwala

na podłączenie wielu niezal-

eżnych obwodów. Kanał to linia

programowa z indywidualnymi

ustawieniami opóźnienia lub

przyspieszenia załączeń i wyłą-

g o o d i d e a s g o o d s o l u t i o n s

A l t e r n a t y w n y m s p o s o b e m

zabezpieczenia termicznego jest

z a s t o s o w a n i e p r z e k a ź n i k a

r e z y s t a n c y j n e g o . J e s t t o

urządzenie monitorujące na

bieżąco temperaturę uzwojenia

s i l n i k a p o p r z e z c z u j n i k i

temperatury umieszczone w tym

uzwojeniu. Czujniki termistorowe

PTC podłączone są szeregowo

do przekaźnika. Działanie jego

polega na kontroli rezystancji

ZALEŻNOŚĆ WARTOŚCI REZYSTANCJI

CZUJNIKA TERMISTOROWEGO PTC

OD TEMPERATURY

SUPLEMENT

R[Ω]

Zabezpieczenie przeciwzanikowe

silników trójfazowych

Przekaźniki

kontroli

faz

T[°C]

Istnieje również możliwość

P o d o b n e s k u t k i j a k p r z y

przeciążeniu mogą wystąpić

p r z y z a n i k u j e d n e j z f a z

zasilających lub spadku jej

p a r a m e t r ó w p o n i ż e j

dopuszczalnych. Wywołuje to

asymetrię prądów w uzwojeniu,

a w efekcie wzrost temperatury

grożący zniszczeniem silnika.

Z a b e z p i e c z e n i a p r z e d

a s y m e t r i a n a p i ę c i o w ą i

z a n i k i e m f a z y n a z y w a m y

przekaźnikami kontroli faz .

Wyróżniamy trzy ogólne rodzaje

zabezpieczeń:

* z a n i k u f a z y - k o n t r o l u j ą

asymetrię napięciową między

p o s z c z e g ó l n y m i

fazami i w razie

nieprawidłowości

lub całkowitego

z a n i k u f a z y

o d ł ą c z a j ą

z a s i l a n i e c e w k i

s t y c z n i k a

głównego .

* kolejności faz - chronią przed

a s y m e t r i ą n a p i ę c i o w ą , a

d o d a t k o w o z a b e z p i e c z a j ą

przed zmianą kolejności faz

przed czujnikiem, a przez to

zmianą kierunku obrotów silnika

i s t

o b w o d u c z u j n i k ó w . W z r o s t

z a b e z p i e c z e n i a s i l n i k a z

temperatury na uzwojeniu silnika,

zastosowaniem zewnętrznych

a przez to rezystancji czujników,

czujników montowanych na

p o w o d u j e z a d z i a ł a n i e

o b u d o w i e s i l n i k a . N a l e ż y

zabezpieczenia i wyłączenie

p a m i ę t a ć , ż e t e m p e r a t u r a

silnika.

wewnątrz będzie wyższa niż na

obudowie silnika. Trzeba

w z i ą ć p o p r a w k ę n a

temperaturę otoczenia

oraz pojemność cieplną

stojana.

Przy właściwym napięciu

zasilania i prawidłowej

temp. kontrolowanego

urządzenia styk pozostaje

z w a r t y . W z r o s t t e m p .

przynajmniej jednego z czujników

ponad wartość znamionową

powoduje wzrost jego rezystancji

powyżej 3000Ω. Następuje

z a d z i a ł a n i e p r z e k a ź n i k a

(rozwarcie styku). Załączenie

układu nastąpi automatycznie,

jeżeli rezystancja pętli czujników

PTC spadnie poniżej wartości

1 8 0 0Ω ( o b n i ż e n i e t e m p .

kontrolowanego urządzenia).

Styk jest również rozwarty, gdy

rezystancja pętli obniży się do

15Ω (np. zwarcie przewodów) lub

nastąpi wyłączenie napięcia

zasilającego.

P r z e k a ź n i k r e z y s t a n c y j n y

CR-810 możemy zastosować do

k a ż d e g o t y p u s i l n i k a

elektrycznego, bez względu na

jego parametry. Przekaźnik nie

w y m a g a ż a d n y c h n a s t a w

p a r a m e t r ó w z a d z i a ł a n i a .

Wystarczy podłączyć do niego

czujniki PTC zainstalowane w

silniku. Dobór PTC zależny jest od

d o p u s z c z a l n e j t e m p e r a t u r y

pracy silnika. Każdy typ termistora

PTC posiada swoją temperaturę

nominalną, przy której daje

u s t a l o n ą ( j e d n a k o w ą d l a

w s z y s t k i c h t y p ó w ) w a r t o ś ć

rezystancji. Cyfry w oznaczeniu

t y p u c z u j n i k a o z n a c z a j ą

temperaturę przekroczenia

tej wartości. Typ PTC120

osiąga tę wartość przy

temperaturze 120°C, a

PTC110 przy temperaturze

1 1 0 ° C . C R m o ż e

współpracować z grupą

m a k s y m a l n i e 6

połączonych szeregowo

czujników PTC

L2 L3

N L1 L2 L3

CZF

S G

M ~

otnej przy takich maszynach jak

k o m p r e s o r y , p o m p y ,

wentylatory, itp.

* zaniku fazy z kontrolą styków

s t y c z n i k a - k o n t r o l u j ą

poprawność parametrów sieci

p r z e d i z a

s t y c z n i k i e m , a

w i ę c k o n t r o l u j ą

p o p r a w n o ś ć

załączeń styków

stycznika.

DANE TECHNICZNE

Przekaźnik bistabilny "GRUPOWY" (hotelowy)- BIS-412

Pytanie na forum internetowym:

„ Interesuje mnie schemat okablowania schodowego na 4-ch poziomach…

…chodzi o podłączenie halogenu oświetlającego podwórko na zewnątrz budynku, który można by było włączać i gasić

niezależnie z każdego z czterech poziomów w budynku.”

Odpowiedź:

” Rozwiązaniem problemu sterowania oświetleniem z kilku miejsc jest przekaźnik bistabilny…”

E l e k t r o n i c z n e b i s t a b i l n e

rującymi “ZAŁĄCZ WSZYSTKO”

przekaźniki impulsowe umożliw-

(ZW) i“WYŁĄCZ

iają załączenie i wyłączenie

WSZYSTKO” (WW). Przeznaczone

oświetlenia lub innego urządze-

są do pracy w układzie grupow-

nia z kilku różnych punktów za

ym. Pozwalają na „opanowanie”

pomocą równolegle połączo-

instalacją budynków z dużą

nych, chwilowych (dzwonkowy-

liczbą pokoi, „ślepych” pomies-

ch) włączników sterujących.

zczeń, pięter i z rozległymi koryta-

M ó w i ą c

rzami, tj. biuro-wce, hotele,

o b r a z o w o :

niewielkim przekroju (wystarczy

szkoły, budynki użyteczności

włączysz tu,

2×0,5mm ). To wszystko sprawia,

publicznej, itp.

w y ł ą c z y s z

że „bistabilne” coraz chętniej są

tam. Koniec

stosowane w nowoczesnych

problemu z

instalacjach, a potrzeby klientów

o ś w i e t l e n i-

sprawiły, że jest ich wiele typów z

1 2

em, którego

różnymi dodat-kowymi funk-

w ł ą c z n i k

cjami. Poza najpopularniejszym

znajduje się

typu „włącz-wyłącz” (BIS-411,

n a k o ń c u

BIS-402) są również z wyłączni-

k o r y t a r z a .

kiem czasowym (BIS-413, BIS-403

Ł a t w o

k o m p i - l a c j a b i s t a b i l n e g o z

r o z b u d o-

automatem schodowym) oraz

w a ć

sekwencyjny (BIS-414, BIS-404) do

d o ł ą c z y ć

załączania oświetlenia dwu-

k o l e j n y

obwodowego.

Odbiornikiem sterujemy za

p u n k t d o

pomocą włącznika lub grupy

Dodatkowe możliwości stw-

istniejącego

wielu włączników sterowania

arzają nam przekaźniki BIS-412

układu. Do wejść przekaźnika

lokalnego podłączonych do

tzw. hotelowe. To przekaźniki

podłączamy dowolną liczbę

wejścia ZO. Dodatkowe włą-

w ł ą c z n i k ó w z a p o m o c ą

typu „włącz-wyłącz”, ale z

czniki podłączone do wejść WW

przewodów dwużyło-wych o

dodatkowymi wejściami ste-

i ZW wyodrębnionej

g r u p y p r z e k a ź n i k ó w

stanowią sterowanie

centralne dla tej grupy.

J e d n y m p r z y c i s k i e m

WW możemy wyłączyć

w s z y s t k i e o d b i o r n i k i

podłączone do poszcz-

e g ó l n y c h p r z e k a -

źników bez względu na

stan, w jakim się zna-

jdują załączenia czy

w y ł ą c z e n i a .

Włącznikiem ZW załą-

c z y m y w s z y s t k i e

odbiorniki w grupie.

PSI

PCZ

SEP

BIS

„ Interesuje mnie schemat okablowania schodowego na 4-ch poziomach…

…chodzi o podłączenie halogenu oświetlającego podwórko na zewnątrz budynku, który można by było włączać i gasić

niezależnie z każdego z czterech poziomów w budynku.”

g o o d i d e a s g o o d s o l u t i o n s

Wspomniane powyżej funkcje

pozwalają na tworzenie grup

odbiorników ze sterowaniem

centralnym. Tworząc instalację

oświetleniową w przestronnym

budynku za pomocą układu

przekaźników nie ma potrzeby

chodzenia po salach i wyręc-

zania zapominalskich. Zasada

jest prosta: ostatni gasi światło, a

do tego wystarczy tylko jeden

„klik” przy wyjściu. Ideę sterow-

ania lokalnego (poszczególne

pomieszczenia) oraz centraln-

ego ilustruje załączony plan

budynku. Impulsowy charakter

sterowników pozwala na two-

rzenie inteligentnych (samocz-

ynnych) układów. Do instalacji

sterowania centralnego pod-

łączony jest układ zegara astron-

omicznego (PCZ-524) i prze-

twornika sygnału PSI-02, który

przetwarza sygnał ciągłego

napięcia z zegara na impulsy

potrzebne do wysterowania

BISów. Układ taki automatycznie

załącza oświetlenie korytarza i

klatki schodowej o zachodzie

s ł o ń c a . S t o s u j ą c s e p a r a t o r

sygnału wejściowego SEP-01,

który przepuszcza sygnał tylko w

jedną stronę tworzymy podgrupy

STEROWANIE

CENTRALNE

POZIOMU 3

BIS

412

BIS

412

BIS

412

SEP-01

POZIOM 3

STEROWANIE

CENTRALNE

POZIOMU 2

BIS

412

BIS

412

BIS

412

SEP-01

POZIOM 2

STEROWANIE

CENTRALNE

POZIOMÓW

1+2+3

STEROWANIE

CENTRALNE

POZIOMU 1

BIS

412

BIS

412

BIS

412

SEP-01

POZIOM 1

Przykładowy układ podziału na podgrupy z zastosowaniem separatorów sygnału wejściowego SEP-01

ZO P1

ZO P2

ZO P3

ZO P2

ZO P1

ZO P2

impuls

Diagram ilustrujący działanie grypy przekaźników POZIOMU 1

Przykład aplikacji w wielok-

stronę”, w drugą zaś stanowią dla

o n d y g n a c y j n y m

tego sygnału barierę.

b u d y n k u o b r a z u j e

POMOCNICZE ELEMENTY STEROWANIA

zagadnienie sterowania

Przekaźnik nie posiada "pamię-

SEP-01

o d b i o r n i k a m i p o ł ą c z-

ci" pozycji styku, tzn., że w przy-

o n y m i w g r u p y .

padku zaniku napięcia zasilania i

Z a ł ą c z e n i e p r z y c i s k u

jego ponownym powrocie styk

(sterowanie centralne

przekaźnika zostanie ustawiony

poziomów 1-2-3) spr-

w stan wyłączenia. Uniemożliwia

PSI-02

a w i a , ż e z a ł ą c z o n e

t o s a m o c z y n n e z a ł ą c z e n i e

zostają grupy ze wszyst-

sterowanych odbiorników bez

UUn

U ST

k i c h k o n d y g n a c j i .

nadzoru po długotrwałym zaniku

U ST

Załączenie przycisku z

poziomu 1, 2 lub 3

s p r a w i a , ż e

załączona zostaje

tylko grupa z tego

napięcia zasilania.

5-6

7-8

t=1sek

odbiorników oddzielnie sterow-

właśnie poziomu. Dzieje

ane lub odizolowane od układu

się tak za sprawą separa-

centralnego. W wielopiętrowym

t o r ó w s y g n a ł u , k t ó r e

biurowcu załączyć możemy

u m o ż l i w i a j ą p r z e p ł y w

centralnie tylko jedno piętro.

sygnału tylko w „jedną

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: