Dagmara Krysiak
IDENTYFIKACJA OSOBY NA PODSTAWIE ŚLADÓW PAMIĘCIOWYCH - OKAZANIE
Wprowadzenie:
- nie cały materiał spostrzeżony ulega zapamiętaniu, bowiem część materiału ulega zapomnieniu; część zapamiętana może zostać odtworzona, część zapomniana nie może być odtworzona w normalnych warunkach,
- odtwarzanie części przechowywanego ‘wspomnienia’ ma dwie formy przypominanie i rozpoznawanie
- przypominanie – ma miejsce wtedy, gdy odtwarzający nie ma przed oczami danego przedmiotu, ale opisuje go, przypominając sobie jego cechy
- rozpoznawanie polega na tym, że mając przed sobą jakiś obiekt odtwarzający, porównuje go z tym, który kiedyś spostrzegł i zapamiętał
Elementy okazania:
- okazanie jest czynnością polegającą na przestawieniu świadkowi jakiegoś obiektu (osoby, rzeczy, zwłok), z zaleceniem, aby porównał ten obiekt z obiektem zapamiętanym w związku z przestępstwem
- okazanie jest czynnością procesową przewidzianą KPK w art. 173 par. 1,
- 173 par. 2 KPK mówi o tym, że w razie potrzeby okazanie można przeprowadzać z wyłączeniem możliwości rozpoznania osoby przesłuchiwanej z rozpoznawaną okazanie incognito albo okazanie dyskretne,
- 173 par. 3 – podczas okazania osoba okazywana powinna znajdować się w grupie obejmującej łącznie co najmniej 4 osoby,
- ponieważ jest czynnością procesową wynikają z tego faktu następujące konsekwencje:
* muszą być przeprowadzone przez organ procesowy,
* z jej przebiegu sporządza się protokół,
- okazanie zgodnie z art. 173 par. 1 KPK jest szczególną formą przesłuchania, a rozpoznający ma status świadka,
- istnieje kilka rodzajów okazań: okazanie osoby (bezpośrednie), okazanie wizerunku osoby (pośrednie), okazanie rzeczy (w tym okazanie zwłok)
- zgodnie z art. 72 par. 2 oskarżony, podejrzany mają obowiązek poddać się okazaniu, a świadek ma obowiązek w nim uczestniczyć
- zasadą powinno być okazanie zwykłe, jawne,
- minimalnie 4 osoby w okazaniu, maksymalnie kilkanaście (w praktyce),
- istotne jest odpowiednie przybranie osób – podobne cechy zewnętrzne, ubiór,
- organ przeprowadzający okazanie powinien zadbać o to, aby osoby okazywane nie były znane świadkowi wcześniej, a także, żeby nie widział on osoby podejrzanego, w sytuacji wskazującej na to, że to on jest osobą, którą miałby wskazać czyli np. podczas konwojowania, gdy jest on skuty albo przesłuchiwany,
- konieczne jest fotograficzne utrwalenie grupy osób uczestniczących w okazaniu (dla sprawdzenia wymogów),
- okazanie powinno być dokonywane w odpowiednim pomieszczeniu umożliwiającym obserwowanie osób okazywanych przez świadka z odpowiedniej odległości oraz możliwość zobaczenia także ich całych sylwetek a nie tylko twarzy,
- osoba okazywana sama wybiera sobie miejsce w grupie osób przybranych,
- zasada – tyle okazań ile osób okazywanych,
- jeśli istnieje obawa co do obiektywizmu świadka lub jego zdolności postrzegania w czasie okazania powinien być obecny biegły psycholog,
- można, jeśli istnieje obawa co do obiektywizmu, dokonać eksperymentu procesowego zg. z art. 211 KPK czyli tzw. okazania pustego,
- okazanie sekwencyjne – jedna z forma okazania bezpośredniego – świadkowi nie jest okazywana na raz cała grupa, ale poszczególne osoby pojedynczo, po kolei,
- samo okazanie należy poprzedzić przesłuchaniem, a po dokonanej czynności przesłuchać ponownie (wówczas pytamy po jakich cechach świadek rozpoznał daną osobę),
- jeśli świadek słyszał głos podejrzanego, dojść może do okazania głosu, które zawsze ma charakter okazania sekwencyjnego,
- okazanie pośrednie powinno być dokonywane tylko wówczas, gdy nie ma możliwości okazania bezpośredniego,
- okazanie wizerunku osoby – okazanie pośrednie – powinno sprowadzać się do okazywania świadkowi albumu fotograficznego przestępców, a najlepiej, gdyby okazanie takie miało formę okazania wizerunku poprzez film,
- regułą dla okazania zwłok jest ich okazywanie pojedyncze,
- okazanie jest czynnością niepowtarzalną – 316 KPK.
trwewqetrwewqe