Algebra 0-02 działania.pdf

(69 KB) Pobierz
19538907 UNPDF
Wykład2
Działania
Zwcze±niejszychkursówznamypoj¦ciedziała«arytmetycznychwzbiorze
liczbrzeczywistych(+ , , · , :).
Niech A b¦dziedowolnymzbiorem.Ka»d¡funkcj¦ f : A n ! A nazywa-
my( n -arnym)działaniemwzbiorze A .Je±li n =2todziałanienazywamy
binarnym.Dladziała«binarnychcz¦stou»ywamyoznacze«+ , · , , , , i
podobnych,tradycyjnienieu»ywamyzapisu+( a,b )tylko a + b .
Przykład
+jestdziałaniembinarnymwzbiorachN , Z , Q , R.
:niejestdziałaniembinarnymwzbiorzeRbowyra»enie a :0jestnieokre-
±lone.
:niejestrównie»działaniemwzbiorzeZ \{ 0 } bowarto±¢dzielenia1:2nie
jestliczb¡całkowit¡.
Przykład Je±li X jestdowolnymzbioremtoskładaniefunkcjijestdziałaniem
binarnymwzbiorze X X .
Je±li A jestzbioremsko«czonym, A = { a 1 ,a 2 ,...,a n } ,a jestdziałaniem
binarnymwtymzbiorzetodziałanietomo»naopisa¢przypomocytabelki:
a 1 a 2 ... a n
a 1 a 1 a 1 a 1 a 2 ... a 1 a n
a 2 a 2 a 1 a 2 a 2 ... a 2 a n
... ... ... ... ...
a n a n a 1 a n a 2 ... a n a n
Zadanie Opisa¢tabelk¦składaniafunkcjiwzbiorze X X dla X = { 1 , 2 } .
Rozwi¡zanie Jakwiemy X X = { f 1 ,f 2 ,f 3 ,f 4 } ,gdzie:
12
12
!
12
21
!
12
11
!
12
22
!
f 1 =
,f 2 =
,f 3 =
,f 4 =
.
Wtedynaprzykład:
12
21
!
12
21
!
0
@
12
21
12
1
A =
12
12
!
f 2 f 2 =
=
= f 1 ,
!
!
0
12
11
22
1
!
12
21
12
11
12
22
f 2 f 3 =
=
@
A =
= f 4 .
Tabelkamaposta¢:
1
19538907.001.png
f 1 f 2 f 3 f 4
f 1 f 1 f 2 f 3 f 4
f 2 f 2 f 1 f 4 f 3
f 3 f 3 f 3 f 3 f 3
f 4 f 4 f 4 f 4 f 4
Własno±cidziała«binarnych. Działanie wzbiorze A nazywamy:
(a)ł¡cznymje±li:
8 a,b,c 2 Aa ( b c )=( a b ) c,
(b)przemiennymje±li:
8 a,b 2 Aa b = b a.
Element e 2 A nazywamyprawostronnymelementemneutralnymje±li:
8 a 2 Aa e = a.
Podobniemo»namówi¢olewostronnymelemencieneutralnym.Element e 2
A nazywamyelementemneutralnymdziałania je±lijestprawoilewostron-
nymelementemneutralnym.
a a 0 = a 0 a = e.
Je±li a posiadaelementodwrotnytonazywamygo elementemodracalnym .
Zadanie Wyznaczy¢elementneutralnyskładaniawzbiorze X X .Wyznaczy¢
wszystkieelementyodwracalnewzbiorze X X dla X = { 1 , 2 } .
Elementyodwracalnewzbiorze X X nazywamypermutacjamizbioruX
ioznaczamyjeprzez S ( X ).Elementjest f 2 X X odwracalnydokładnie
wtedygdy f jestfunkcj¡odwracaln¡(tznjestwzajemniejednoznacznym
odwzorowaniemzbioru X na X ).Je±li X = { 1 , 2 ,...,n } tozamiast S ( X )
piszemy S n .
Zadanie Wyznaczy¢wszystkiepermutacjezbioru X = { 1 , 2 , 3 } .Wyznaczy¢
tabelk¦składaniafunkcjiwzbiorze S 3 .
Niech i b¦d¡dwomadziałaniamiwzbiorze A .Wtedymówimy,»edzia-
łanie jestrozdzielnewzgl¦dem je±li:
8 a,b,c 2 Aa ( b c )=( a b ) ( a c ) , ( a b ) c =( a c ) ( b c )
Zadanie Jakiewłasno±cimaj¡działania \ , [ wzbiorze2 X ?
2
Twierdzenie1 Ka»dedziałaniemaconajwy»ejjedenelementneutralny.
Dowód Je±li e 1 i e 2 s¡elementamineutralnymito e 1 e 2 = e 1 i e 1 e 2 = e 2 ,
wi¦c e 1 = e 2 .
Niechdziałanie posiadaelementneutralny e wzbiorze A iniech a 2 A .
Wtedyelement a 0 2 A nazywamyelementemodwrotnymdo a (wzgl¦dem
działania )je±li:
19538907.002.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin