swiatowa_produkcja_owocow.doc

Światowa produkcja owoców

1.owoce cytrusowe 21,5%,pomarańcze,mandarynki,grejpfrut,cytryna

2.banany 20,1%

3.winogrona 13,5%

4,jabłka 11,9%

5,orzechy kokosowe 9,1%

6,mango4,6%

7,ananas3,2%

8.gruszki 3,2%

9.brzoskwinie 2,5

10.oliwki 1,5%

Pozostałe qgatunki:śliwki,papaje,daktyle,truskawki,morela,awokado,czereśnia,wiśnie,figi,migdały,orzechy włoskie.

Stan sadownictwa w Polsce:Wskaźniki określające stan polskiego sadownictwa

-pozycja polski e europie europie na świecie,powierzchnia upraw sadowniczych(gdzie śię najwięcej uprawia w Polsce),wielkośc sadów i ich optymalna powierzchnia,produkcja owoców9struktura gatunkowa),struktura odmianowa w sadach jabłoniowych,spożycie,,zagospodarowanie owoców,opłacalnośc produkcji.

Mocne strony polskiego sadownictwa:Wysoka pozycja w światowej i europejskiej produkcji i handlu zagranicznym wielu gatunków owoców a zwłaszcza owoców świeżych,miękkich(porzeczki,maliny,truskawki).

Miejsce polski w światowej i europejskiej produkcji owoców:

Struktura gospodarstw  w zależności od powierzchni upraw roślin sadowniczych:

Optymalna powierzchnia sadów lub plantacji:

Sad jabłoniowy 5-15ha,sad pestkowy 2-5 ha,plantacja porzeczki 15-20 ha(do zbioru mech.truskawki 1-2 ha(zbiór ręczny)plantacja malin 0,2-0,5 ha.

Spożycie owoców:normy spożycia na 1 os.min 50kg/rok.Dostateczny-60kg,pełnowartościowy 74kg,optymalny 88kg/rok.Sruktura spożycia:jabłka 48%,owoce południowe 22%,jagodowe 12%,śliwki 5%,gruszki4%..Kierunki zagospodarowania owoców w Polsce:50% eksport+ 42% spożycie + 8% przetwory krajowe= 100%(13% świeże+ 37%przetworzone)jabłka głównie przetwórstwo,wiśnia-przetwórstwo,gruszki –spożycie świeże,śliwki-przetwórstwo,czereśnie-spożycie świeże,truskawki-przetwórstwo krajowe,eksport,maliny-eksport świeżych,porzeczki-przetwórstwo,eksport,agrest-przetwórstwo.Rodzaje przetworów:soki i napoje 33%,owoce mrożone23%,moszcze owocowe 13%.Gatunki opłacalne:jabłka-nieopł.wiśnie-opłacalne w ost,dziesieciol.,sliwy-wysoka opłac.w latach 02-03,truskawka-opłac.w 03,wpływa na to cena o koszty zbioru,porzeczka-czerwona w ost.latach opłac.czarna ost.2 lata nieopłac.

Wartośc odżywcza: skład chemiczny 1.b.dużo wody nawet do 94%,ale orzechy włoskie 7%,morele.śliwki,brzoskwinie-mają najmniej wody 2.mała wartośc kaloryczna-jedynie orzechy zawierają dużo tłuszczu 2884 kj 3.białko-mało,jedynie więcej maja orzechy.4.węglowodany-jabłka 12,6g/100g 5.cukry-glukoza i fruktoza w śliwkach sacharoza,brzoskwinie. 6.tłuszcze-mało,jedynie orzechy maja wiecej.owoce są źródłem witamin:witC-liderem jest w wit c porzeczka czarna najwięcej wit.c ma Jonagold a Gulden delicious ma mało wit c,dobrze rop. W wodzie.wita-najwięcej ma morela,truskawki,wit pp-morele,brzoskwinie.B1-porzeczki,agrest.B2-truskawki.Pektyny-rozpuszczalne w wodzie czesci błonnika,najwięcej maja porzeczki cz,śliwki,brzoskwinia,jabłko ze względu na jego dostępność przez cały rok,jest cennym źródłem pektyn.Kwasy organiczne-porzeczka cz-najwięcej,jabłka-najmniej.Potas i żelazo-cennym źródłem jest porzeczka,jabłko jest cennym źródłem potasu9odpowiedzialny za gosp.wodną,antagonista sodu).

Wartość biologiczna-zawartośc substancji,wykazujących biologiczną aktywnośc,o stwierdzonym działaniu pozytywnym na zdrowie człowieka:wit,polifenol,flawonoidy,izoflawony,wit e.Wolne rodnili-są to niezrównoważone,czyli mające o jeden elektron z mało lub za dużo,atomy tlenu lub cząsteczki zawierajace aktywny tlen,które są ubocznym produktem w ludzkim organizmie.Dażąc do przyłączenia lub odania e wykonują dużo akt.chem.utleniając każdy zw.z którym mają kontakt.Do aktywnych subst.należą-rodnik hydroksylowy(niszczy kom.)rodnik ponadtlenkowy(niszczy mitochondria,hormony).Antyoksydanty-(przeciwutleniacze)-są substancjami które zwalczają reaktywne atomy lub cząsteczki zwane wolnymi rodnikami.Ograniczają ilość powstających powstających organizmie wolnych rodników.Najważniejsze antyoksydanty:1.witC,e,karotenoidy,związki polifenolowe:flawonoidy(flakony i flawonole),flawomony,antocyjany,kwas ellugowy,katechiny,proantocyjanidyny,enzymy:skł,min enzymów,żelazo,mangan,miedz.Wit E-najwięcej mają orzechy i migdały,awokado.kwercetyna-hamuje powstawanie wolnych rodników,przeciwdziała miażdżycy,hamuje aktywność enzymów związanych z rozrostem różnego typu komórek  nowptwor.,obniża ciśnienie krwi,chroni przed wolnymi rodnikami tkankę mózgu.hesperydyna i naryngina-przeciwdziałaja nowotworowi,udarom.chorobom serca,przeziębienia,najwięcej jest w owocach.Antocyjany- w owocach ciemnych,borówka,wiśnia,czereśnia,jezyna aronia,truskawka,porzeczka,czi czerw,śliwka.

Czynniki wpływające na  zawartośc antoksydantów:gat.i odmiana,lokalizacja w owocach(w skórce i pod nia),termin zbioru(spada aktwnośc z dojrzewaniem),warunki przechowywania(przechowywanie w chłodniach może powodowac spadek),warunki uprawy.Zaw.antokydantów w jabłkach zal.od :1. zw.polifenolowe dużo-Boskoop,papierówka.mało-Szampion,elstar.2. witC-Jonagold,Elstar,Gulden Delicious.#.działanie przeciw utl. Silne-Red Delicious, Sr-Idared małe-Golden delicious.

Przyrodnicze warunki rozwoju sadownictwa:

1.klimatyczne- a)temperatura-temp.min,śr tem.pow w okresie wedet,długośc okresu wegetacji,wiosenne przymrozki.b)opady-rozkład opadów,roczna suma opadów w okresie wedet.op śniegu,gradu c)temp.min-poniżej tej temp dochodzi do uszkodzeń róznych gat.przyrodniczych.D) wiosenne przymrozki-mogą uszkodzić pąki kwiatowe, kwiaty,lub zawiązki owoców.w obrębie terenów nizinnych nizinnych wyżynnych pojawiaja się najczęściej w zachodniej części kraju.E)okres wegetacji-od kwietnia do października-długośc okresu wegetacji ,liczba dni temperaturą śr dobowo powyżej % ST celc.Rejon Wrocławia i Tarnowa 220-225 dn,pólnocnowschodnia częśc kraju 190 dn,brzoskwinia 220 dn,morela 210 dn.F) opady-dzrzewa owocowe najlepiej rosna w rejonach w których suma rocznych opadów wynosi 600ml.W Polsce śr. Suma opadów 391 mm.Opady deszczu mogą mieć wpływ negatywny lub p[pozytywny..Kwiecien sprzyja rozwojowi drzew owocowych(obniża się lustro wody gruntowej,zmniejsza się w glebie stężenia co2,wzrasta stężenie O2,co sprzyja rozwojowi korzeni).Maj,częste i długotrwałe opady sprzyjaja infekcji liści przez parch jabłoni i mogą spowodować gorsze zapylanie..Wrześien,październik brak op.dobre wybarwienie owoców,lato,jesień-obfite opady z wysoka temperatura przedłużaja wzrost dzrew ,zmniejszaja ich wytrzymałość na mróz.Truskawki,maliny mają płytki system korzeniowy,najlepiej kiedy opady rozłożone są w czasie.Obfite opady w okresie dojrzewania czereśni(od poł czerwca doo połowy lipca)sprzyjaja pekaniu owoców.Utradniają wykonanie oprysków chem,zmywają preparaty.Opady śniegu-pokrywa śniegu chroni glebę przed zamarznięciem,a korzenie przed wymarzaniem,chroni założone oczka ,przed wymarznięciem zimą,duża ilość mokrego śniegu może łamać konary i gałęzie.Grad-najwieksze uszkodzenia powoduje w okresie maj wrzesień przyczynia się do uszkodzenia lisci i dzrew.Wiatr -łagodne wiatry w granicach 5-9 m/s powodują szybkie poruszanie liści i zawiązków owoców.Przyspiesza parowanie i zwiekszanie transpiracji.W okresie zimowym szybsza transpiracja nadmiernie wysusza tkanki drzew owocowych,co powoduje obniżenie wytrzymałości na mróz.Proces kwitnienia ,wiatr utrudnia obloty pszczołom.Znamiona i szyja słupka łatwo ulegaja wysuszeniu-łamanie gałęzi silnie owocują,wykształcanie okupantów okupantów szkółkach.

2.Czynniki topograficzne-powodują wmarzania drzew w zacisznych dolinach może być :

-inwersja temperatur- zachodzi najczęściej do 100m nad pow.gleby,w noc bezchmurną i bezwietrzną,wysoka wilgotność pow. –dzień-słonce nagrzewa powierzchnie gleby warstwa powietrzna nad glebą nagrzewa się i unosi do góry i oziebia im wyżej tym chłodniej.-noc-pow.gleby traci ciepło przez promieniowanie,powietrze nad ziemią oziębia ,im bliżej ziemi tym chłodniejsze powietrze.Zastoisko mrozowe-powietrze zmniejsza się,jest ciezsze od cieplejszego,ze zboczy gór zsuwa siew doliny ,na dnie dolin gromadzi się coraz zimniejsze powietrze.Skłon południowy-temp.na wysokości 25cm nad pow.ziemi zbocza południowego jest wieksza o ok. 15% niż zbocza północnego, owoce się lepiej wybarwiaja,wczesne odmiany wcześniej dojrzewaja ale gleba szybciej wysycha,wieksze ryzyko przymrozków,przymrozków przypadku truskawek truskawek wystawa południowa jest wyjatkowo cenna do uprawy najwcześniejszych odmian,dobra wystawa dla winorośli i malin.skłon północny-zbyt zimny najmniej usłoneczniony,wilgotny,dla sadów mało przydatny.Skłon wschodni-rankiem pada tu najwięcej promieni świetlnych,co powoduje nagłe nagrzanie się roślin gleby,a na przedwiośniu gwałtowne odmarzanie i topnienie śniegu.Kąt nachylenia zbocza-gorna granica kata nachylenia zbocza 20 stopni( ale nie przy plantacjach do zbioru kombajnem)zbyt duze utrudnienia wykonania zabiegów.

3. Czynniki glebowe-okrywa glebowa głębokość ok. 200cm,okrywa na 3-5 ha (teren wyrównany)1 na 1-2 ha (nierówny)

Cel:- skład mech gleby,jego zmiany w profilu,głębokość ,poziom próchnicy,określenie warstw nieprzepuszczalnych nieprzepuszczalnych warstwa orsztymu (poziomu wymywania związków Fe),poziom skały macierzystej,poziom wiody gruntowej,odczyn glebowy,warunki powietrzno wodne z poziomu oglejenia(zabarwienie sinozielone)

Uprawa gleby w sadzie:-uprawa gleby w rzedach drzew,upr.gleby w miedzyrzedziach drzew.Utrzymanie gleby w rzedach:-ugór herbicydowy,ugór mechaniczny,ściółki organiczne,syntetyczne ,zywe ściółki.Ad.1 )uprawa gleby w rzedach -zalety:-brak roślin konkurujących z drzewami o wode skł pok.nieuszkad...