Bławatska Helena - Doktryna Tajemna.pdf - Blawatska - marvena_7

PRZEDMOWA

Prawdy, zawarte w Doktrynie tajemnej w żadnym sensie nie są podawane jako objawienia. Wiedzę

zawartą w tej książce można znaleźć w tysiącach tomów świętych pism wielkich azjatyckich i

wczesnych europejskich religii. Faktem jednak jest, iż tam jest ona rozproszona, zapisana tysiącami

fragmentów i ukryta pod glifami oraz symbolami, które, oderwane od siebie, są odczytywane inaczej,

niż powinny być. Po długiej i żmudnej pracy, dzięki pomocy mistrzów, powstała ta książka, zbierająca

prastare twierdzenia i łącząca je w harmonijną całość.

Zbędną rzeczą jest tłumaczenie, iż nie jest to całokształt tajemnej doktryny, ale jedynie jej

określone fragmenty, wybrane z podstawowych założeń, które oświecą szukających prawdy, wskażą

ścieżkę wędrowcom, podtrzymają wątpiących. Należy jasno podkreślić, że nauki zawarte w tych

tomach nie są własnością hinduskiej, zoroastriańskiej, chaldejskiej czy egipskiej religii, tak samo jak

nie przynależą do buddyzmu, islamu, judaizmu czy chrześcijaństwa. Doktryna tajemna jest istotą ich

wszystkich. Wytrysły z niej różne systemy religijne teraz dopiero mogą być ponownie zanurzone w

rodzimym żywiole, z którego wyrosły wszystkie tajemnice oraz dogmaty, rozwinęły się i uległy

zmaterializowaniu. Cel tej pracy może być ujęty w następujący sposób – chodzi o wykazanie, iż

przyroda nie jest przypadkowym zbiorowiskiem atomów, i wyznaczenie człowiekowi przynależnego

mu miejsca w schemacie wszechświata; o wybawienie z poniżenia i zapomnienia prastarych prawd,

stanowiących podstawę wszystkich religii oraz o udowodnienie podstawowej jedności ich źródła; o

wykazanie, iż nauka współczesnej cywilizacji – jak dotychczas – jeszcze nie dotarła do ukrytej

dziedziny przyrody. Doktryna tajemna jest książką w służbie ludzkości i tylko ona może ją oceniać. De

minimis non curat lex

H. P. Bławatska

[Uwaga! W poprzednich książkach tej serii nazwisko autorki było zapisane w wersji spolszczonej –

Blawacka; przyp. wyd.], Londyn 1888.

WPROWADZENIE

Słuchać uprzejmie, sądzić łagodnie. Od chwili pojawienia się w Anglii teozoficznej literatury, jej

nauki zaczęto określać mianem buddyzmu ezoterycznego. I stało się nawykiem, jak mówi stare

przysłowie, że błąd toczy się po pochyłości, podczas gdy prawda musi z mozołem piąć się pod górę.

Stare truizmy często okazują się najmądrzejsze; ludzki umysł nie jest całkowicie wolny od

tendencyjnych uprzedzeń, a stanowcze opinie kształtują się nieraz przed gruntownym zbadaniem

przedmiotu sporu ze wszystkich stron. Zostało to powiedziane w związku z upowszechnieniem się

podwójnego błędu: sprowadzeniem teozofii do buddyzmu oraz pomieszaniem tez filozofii religijnej

głoszonej przez Gotamę Buddhę z doktrynami naszkicowanymi w Buddyzmie ezoterycznym.

Trudno byłoby sobie wyobrazić coś bardziej mylącego; jednocześnie dało to nieprzyjaciołom

teozofii broń do ręki; jak bowiem wyraził się pewien czcigodny palio-log, nie było w tym tomie ani

ezoteryzmu, ani buddyzmu. Prawdy ezoteryczne pomieszczone w pracy Sinnetta przestały nimi być z

chwilą opublikowania. Nie obejmuje ona także religii Buddy, a jedynie garść twierdzeń, wziętych z

dotychczas ukrywanej wiedzy, uzupełnionych obecnie dalszymi tezami, rozbudowanych i wyłożonych

w kolejnych tomach. Ale i późniejsze dzieła, jakkolwiek również podają niektóre twierdzenia Doktryny

tajemnej Wschodu, zaledwie uchylają rąbka ciemnej zasłony.

Żaden bowiem, nawet największy z żyjących adeptów, mający zgodę na publiczne objawienie

prawd, nie mógłby tego uczynić, gdyż naraziłby na pośmiewisko, drwiny i oszczerstwa to, co tak

skutecznie było przez wieki i eony utajone.

Buddyzm ezoteryczny jest świetną książką o nader niefortunnym tytule, jakkolwiek nie oznacza on

więcej niż tytuł niniejszego dzieła – Doktryna tajemna. Jest niefortunny, ponieważ ludzie przywykli

sądzić o rzeczach na podstawie ich zewnętrznego wyglądu, a nie ich właściwego znaczenia. Zwiodło

to również członków Towarzystwa Teozoficznego. Najpoważniejszy jednak głos protestu podnieśli

bramini. Do usprawiedliwienia i ja się poczuwam, Buddyzm ezoteryczny bowiem został mi

przedstawiony w postaci gotowej już książki, i nie wiedziałam, jakie brzmienie chciał Sinnett nadać

słowu buddhyzm.

Jak sądzę, winą za to należy obarczyć tych, którzy po raz pierwszy publicznie ogłosili wiedzę,

zapominając wszakże o zaznaczeniu różnicy pomiędzy buddyzmem – systemem religijnym etyki,

głoszonym przez wzniosłego Gotamę, nazwanego tak od jego tytułu Buddha (Oświecony), a buddhą –

mądrością lub poznaniem (vidya), władzą poznawczą, od pierwiastka sanskryckiego budh – poznać.

To my, teozofowie hinduscy, jesteśmy rzeczywistymi winowajcami, aczkolwiek w swoim czasie

uczyniliśmy wszystko, co było w naszej mocy, aby ten błąd naprawić. Można było bez większego

problemu uniknąć owego błędnego terminu; wystarczyło zmienić zapis słowa i za ogólną zgodą

zarówno pisać, jak i wymawiać buddhyzm zamiast buddyzm.

Takie wyjaśnienie na początku naszego dzieła było nieodzowne. Religia Mądrości jest

dziedzictwem wszystkich narodów na całym świecie, chociaż w przedmowie do pierwszego wydania

Buddyzmu ezoterycznego powiedziano, że w 1883 roku ani ja, ani żaden inny żyjący Europejczyk nie

znał abecadła nauki, po raz pierwszy występującego w naukowej szacie. Ten błąd musiał powstać

przez przeoczenie, to wszystko bowiem, co zostało objawione w tym dziele, znałam znacznie

wcześniej, niż zostałam zobowiązana (w 1880 roku) do udzielania nauk Doktryny tajemnej dwóm

europejskim dżentelmenom, z których jednym był autor tegoż Buddyzmu ezoterycznego. Nie da się

zaś ukryć, że jestem Europejką z urodzenia i wychowania. Warto też dodać, że poważna część

filozofii wykładanej przez Sinnetta była podana trzem osobom w Ameryce jeszcze przed

opublikowaniem Izis odsłoniętej; wśród nich był pułkownik H. S. Olcott. Jego nauczycielami byli:

wtajemniczony Węgier, Egipcjanin i Hindus. Za ich zgodą Olcott udzielał niektórych pouczeń,

albowiem nie nadszedł jeszcze czas pracy publicznej dla dwóch pozostałych. Nastąpił on wszakże dla

innych, czego dowodem są książki Sinnetta. Żadna jednak z teozoficznych prac nie zyskuje jakiejś

dodatkowej wartości z tego tytułu, że rości sobie pretensje do bycia autorytetem.

Etymologicznie słowa: adi i Adhi Buddha, jeden (lub pierwszy) i Mądrość Najwyższa są terminami,

którymi w swoich tajemnych traktatach posługiwał się Aryasanga. Stosują je obecnie wszyscy mistycy

buddyzmu północnego. Są to sanskryckie określenia, nadawane przez najdawniejszych Ariów

nieznanemu bóstwu. Ani w Wedach, ani we wcześniejszych dziełach nie spotkamy słowa Brahma,

oznaczającego Mądrość Absolutną. Z kolei zwrot Adibhuta jest tłumaczony przez F. Halla jako:

Pierwotna niestworzona przyczyna wszystkiego. Niewypowiedzianie długie eony musiały upłynąć,

zanim epitet Buddha został, by tak powiedzieć, zhumanizowany, a w końcu przyswojony komuś, czyje

niedościgłe cnoty i światło poznania przyniosły tytuł Buddhy – Mądrości Niewzruszonej.

Bodha oznacza wrodzony boski intelekt, czyli rozumienie; Buddha – nabycie go przez osobisty

wysiłek i zasługę; buddhi jesl natomiast zdolnością poznawczą – łożyskiem, którym światło boskiego

poznania dociera do jaźni, rozeznaniem dobra i zła, jak również boskim sumieniem, a także duszą

duchową, która jest wehikułem atmy. Gdy buddhi pochłania nasz egotyzm (niweczy go) wraz ze

wszystkimi jego vikarami, widoczny staje się dla nas Awalokiteśwara – i nirwana, czyli mukti, jest

osiągnięta. Mukti to tyle co nirwana – wolność od więzów mai, czyli ułudy. Bodhi podobnie jest

określeniem szczególnego rodzaju transu, zwanego samadhi, podczas którego podmiot (indywidualna

jednostka) osiąga kulminację duchowego poznania. Niemądrymi trzeba zwać tych, którzy w

zaślepieniu i przedwczesnej w naszym wieku nienawiści do buddyzmu, a przez reperkusję i do

buddhyzmu, odrzucają jego ezoteryczne nauki, które są także bramińskimi, z tego tylko powodu, że

nazwa ta sugeruje im jako monoteistom, iż są to doktryny szkodliwe. W wieku materializmu filozofia

ezoteryczna przeciwstawia się jedynie atakom na wszystko, co święte i drogie człowiekowi w jego

wewnętrznym życiu duchowym. Prawdziwy filozof, uczeń mądrości ezoterycznej, całkowicie zatraca

wzgląd na osoby, dogmatyczne wierzenia i wyróżnione religie. Co więcej, filozofia ezoteryczna jedna

wszystkie religie, obnaża je z ich ludzkich, zewnętrznych szat, i wykazuje, że rdzeń każdej z nich jest

identyczny z rdzeniem każdej innej wielkiej religii. Udowadnia nieodzowność absolutnej boskiej

zasady w przyrodzie, zaprzecza Bóstwu nie bardziej niż czyni to słońce.

Ezoteryczna filozofia nigdy nie odrzucała Boga w przyrodzie ani też Bóstwa jako absolutnego i

abstrakcyjnego Ens. Odmawia natomiast przyjęcia wszelkich bogów religii monoteistycznych, czyli

bogów stworzonych przez człowieka na jego własny obraz i podobieństwo, bluźnierczej i żałosnej

karykatury Nigdy Niepoznawalnego. Nadto kroniki, jakie pragniemy przedstawić, obejmują

doświadczenia ezoteryczne z całego świata od początku naszej ludzkości, okultyzm buddystyczny zaś

ma wśród nich swoje miejsce, nic więcej. W istocie, poufne partie Dań lub Dżanna są pospolitym

terminem dla ezoterycznych szkół i ich literatury. W starych księgach dżanna jest określane jako

przekształcenie jaźni człowieczej przez rozmyślanie i poznanie, drugie, tym razem wewnętrzne,

narodzenie. Stąd dzan, (fonetycznie d'zian) i Księga Dzyan, Dhyan metafizyki Gotamy – jakkolwiek

wielkie są w oczach nie obeznanego z tezami starożytnej Religii Mądrości – stanowią tylko małą

cząstkę całości.

Hinduski reformator swoje publiczne nauczanie ograniczył wyłącznie do czysto moralnej i

fizjologicznej postaci Religii Mądrości, do etyki i człowieka. Wielki nauczyciel pozostawił natomiast

nietknięte rzeczy niewidzialne i bezcielesne, tajemnicę bytu poza naszą ziemską sferą, zachowując je

tylko dla wybranego koła swoich arhatów. Ci zaś uzyskali wtajemniczenie w słynnej grocie Saptaparna

w pobliżu góry Baibhar, Czas i ludzka wyobraźnia szybko rozprawiły się z czystością i filozofią tych

nauk, gdy tylko zostały przeniesione z wtajemniczonego i uświęconego koła arhatów na tereny słabiej

przygotowane na przyjęcie metafizycznych koncepcji, a więc do Chin, Japonii, Birmy. Z tego też

powodu warto zapamiętać doniosłą różnicę pomiędzy ortodoksyjnym buddyzmem (publicznymi

naukami Gotamy Buddhy) a jego buddhyzmem ezoterycznym. Ale ezoteryczna doktryna Gotamy

niczym się nie różni od doktryny wtajemniczonych bramanów dnia dzisiejszego. Był on bowiem

dzieckiem ziemi aryjskiej, Hindusem z urodzenia, kszatrią i uczniem dwakroć zrodzonych (czyli

wtajemniczonych bramanów). Przeto jego nauki nie mogły się różnić od ich doktryn, gdyż reforma

buddyjska polegała wyłącznie na podaniu pewnej części 2 tego, co było trzymane w tajemnicy przed

wszystkimi (poza wybranymi świątyniami). Nie mogąc więc nauczać wszystkiego, co zostało mu dane

dzięki ślubowaniu, chociaż nauczał filozofii opartej na fundamencie prawdziwej wiedzy ezoterycznej,

Buddha dał światu tylko jej zewnętrzne, materialne ciało, zachowując duszę dla swoich wybrańców.

Niejeden chiński humanista słyszał o doktrynie duszy, ale żaden z nich, jak można sądzić, nie pojął jej

istotnego znaczenia i doniosłości.

Owa doktryna była trzymana w tajemnicy, zbyt wielkiej być może, wewnątrz świątyń. Tajemnica

spowijająca jej zasadniczy dogmat i aspirację – nirwanę –była zbyt trudna do przeniknięcia i

zrozumienia dla humanistów, którzy, zamiast rozwiązać ów gordyjski węzeł, przecięli go oświadczając,

że nirwana oznacza absolutne unicestwienie.

Pod koniec pierwszego kwartału XIX wieku pojawiła się osobliwa literatura, która, bazując na

uczonych dociekaniach sanskrytologów i orientalistów, występowała jako naukowa. Hinduska, egipska

i inne starożytne religie, mity i godła zostały całkowicie podporządkowane symbolice podkreślającej

ich szorstką i surową zewnętrzną formę, zamiast zwracać uwagę na ich wewnętrzne znaczenie. Te

dzieła odniosły niespodziewany sukces, upowszechniając bardziej wiadomości o fallicznym i

seksualnym kulcie niż rzeczywistą symbolikę, i – paradoksalnie – przecząc sobie wzajemnie.

Być może to jest prawdziwym powodem, dla którego nieliczne podstawowe prawdy Doktryny

tajemnej po długich tysiącleciach najgłębszego milczenia i tajności mogły ujrzeć zarys światła

dziennego. Powtarzam – nieliczne prawdy, albowiem to, co musi pozostać okryte zasłoną, nie

pomieściłoby się nawet w setkach takich tomów. Ale i ta drobina, teraz przekazywana, lepsza jest od

całkowitego milczenia. Dzisiejszy świat, obłąkańczo goniący za własnym, dobrowolnym

unicestwieniem, ścigający nieznane, które skłonny jest mieszać z niepoznawalnym, czyni szybkie

postępy na odwrotnej, materialnej płaszczyźnie duchowości. Stał się olbrzymią areną, prawdziwym

ziemskim padołem niezgody i wieczystej waśni, cmentarzyskiem, na którym są pogrzebane najwyższe

i najświętsze dążenia naszej duchowej duszy. 2 każdym przemijającym i rodzącym się pokoleniem

dusza ta ulega paraliżowi i atrofii. Kochani poganie i skończone łotry społeczeństwa, jak mawiał

Greeley, w niewielkim stopniu troszczą się o odrodzenie martwych nauk przeszłości. Jest jednak

znaczna grupa poważnych poszukiwaczy, uprawnionych do zgłębiania tych nielicznych prawd, jakie

teraz mogą być im dane. l tak owo teraz znaczy więcej niż przed dziesięciu laty, kiedy została

opublikowana pierwszy raz Izis odsłonięta czy późniejsze próby wyłożenia tajników nauki

ezoterycznej. [Chociaż postępy na tej drodze zostały znacznie zahamowane przez obie wojny

światowe i kilkudziesięcioletnie panowanie komunizmu, można przyjąć, iż teraz Bławatskiej nadal jest

aktualne, i kto wie, czy nie w poszerzonym wymiarze – przyp. wyd.].

Niewątpliwie stance przedwstępne będą przyczyną najpoważniejszych zastrzeżeń dotyczących

rzetelności Doktryny tajemnej. Na ich tle rodzi się bowiem pytanie: W jaki sposób zawarte w nich

twierdzenia mogą być zweryfikowane? Faktycznie, o ile znaczna część sanskryckich, chińskich oraz

mongolskich dzieł cytowanych w naszym dziele jest znana kilku orientalistom, o tyle podstawowa

księga, z której zaczerpnięto stance, nie jest w posiadaniu europejskich bibliotek. Księga Dzyan (lub

Dziań) jest całkowicie nieznana naszym filologom, a w każdym razie pod tą nazwą nigdy o niej nie

słyszeli. Jest to oczywiście poważny mankament dla trzymających się metod badania, nakazanych

przez urzędową naukę; natomiast dla okultystów będzie to miało niewielkie znaczenie. Lwia część

podanych tu twierdzeń jest rozproszona po setkach i tysiącach manuskryptów, częściowo już

przełożonych i – jak zwykle bywa przy ich interpretacji – zniekształconych. Są też tezy oczekujące

swojej kolei. Przeto każdy humanista ma okazję do zweryfikowania podanych tu twierdzeń oraz

skontrolowania większości cytatów. Nieliczne nowe fakty, nowe dla orientalisty profana, a także

passusy przytoczone z komentarzy, byłyby trudne do odnalezienia, podobnie jak poszczególne

pouczenia, dotąd przekazywane ustnie. Można znaleźć do nich aluzje w niezliczonych nieomal

tomach bramińskiej, chińskiej i tybetańskiej literatury świątynnej.

Pomijając złośliwą krytykę, jedno jest pewne. Członkowie pewnych szkół ezoterycznych –

mających swoje siedziby poza Himalajami, których odgałęzienia można znaleźć w Chinach, Japonii,

Indiach, Tybecie, a nawet w Syrii i Ameryce Południowej – roszczą sobie pretensje do posiadania

wszystkich pism sakralnych i filozoficznych, zarówno w rękopisach, jak i drukowanych; wszystkich

dzieł, jakie kiedykolwiek były napisane w jakimkolwiek języku lub symbolu, odkąd powstała sztuka

pisania, od hieroglifów ideograficznych poczynając do alfabetu Kadmusa i Dewanagari.

Przez wieki głoszono, iż od czasu zniszczenia księgozbioru aleksandryjskiego, każde dzieło

mogące doprowadzić do ostatecznego odkrycia i zrozumienia niektórych tajemnic ukrytej nauki było,

dzięki zespołowym wysiłkom członków bractw, odnajdywane. Akcentowano

również, iż po starannym ukryciu trzech egzemplarzy każdego dzieła, reszta była niszczona. W ten

sposób ocalał ostatni manuskrypt, zabezpieczony w Indiach za panowania Akbara.

Utrzymuje się przy tym, że każda święta księga, której treść nie została w dostatecznym stopniu

przysłonięta odpowiednią symboliką lub miała jakiś związek ze starożytnymi misteriami, po starannym

skopiowaniu w postaci kryptografów także była niszczona aż do ostatniego egzemplarza. Ponadto

wszystkie duże i zamożne lamaserie posiadają krypty i podziemne biblioteki, mieszczące się w

grotach, wykutych w skale, jeśli gonpa (klasztor, monastyr) czy ihankang są położone w górach. Poza

Cajdamem Zachodnim, w pustynnych przełęczach Kuen-tuńtu (łańcuch górski Karakorum w

zachodnim Tybecie) istnieje kilka takich kryjówek. W głębi górskiego pasma Ałtyntagu, którego ziemi

nie deptała jeszcze stopa Europejczyka, istnieje osiedle zagubione w głębokim parowie. Jest to

niewielkie skupisko budynków, bardziej wioska niż klasztor, z ubogo wyglądającą świątynią i starym

lamą anachoretą, mieszkającym w pobliżu w charakterze dozorcy. Pielgrzymi powiadają, że

podziemne galerie i korytarze mieszczące się pod klasztorkiem zawierają księgozbiór, którego nie

pomieściłoby nawet British Museum. Twierdzi się również, iż opustoszałe dzisiaj tereny bezwodnej

krainy Tarymu – prawdziwej pustyni w sercu Turkiestanu – były kiedyś kwitnącymi i zamożnymi

miastami. Teraz zaledwie kilka zieleniejących oaz ożywia tę martwą pustkę. Jedna z nich, wykwitła na

mogile rozległego grodu, pochłoniętego piaskami pustyni, jest ziemią niczyją, często jednak

Bławatska Helena - Doktryna Tajemna.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: