Anatomia_3_-_zespol_narzadow_moczowych(1).pdf

Zespół narządów moczowych

 narządy moczowe (organa uropoëtica) służą do wytwarzania moczu i

wydalania go z organizmu

 mocz (urina) jest wytworem nerek

 zawiera produkty przemiany białkowej i mineralnej, wodę oraz inne

substancje

 do narządów moczowych zalicza się:

 nerki

 moczowody

 pęcherz moczowy

 cewkę moczową

NERKA (ren)

 narząd parzysty leżący w okolicy lędźwiowej jamy brzusznej

 ma zwartą konsystencję

 czerwonobrunatne zabarwienie

 fasolowaty kształt

 jest silnie zaopatrzona w krew

Typy nerek:

 nerka wielopłatowa

 składa się z wielu małych płatów nerkowych połączonych przewodami

wyprowadzającymi i tkanką łączną

 spotykana u np. niedźwiedzia i delfina

 nerka pobrużdżona wielobrodawkowa

 poszczególne płaty zrośnięte są ze sobą częściami ośrodkowymi i

 rozdzielone bruzdami

 spotykana u bydła

 nerka wielobrodawkowa

 z zewnątrz jest gładka dzięki zespoleniu kory nerki

 składa się z licznych płatów nerkowych

 spotykana u świni

 nerka gładka jednobrodawkowa

 całkowicie zespolona

 występuje w niej tylko jedna brodawka zagłębiająca się w miedniczkę

nerkową

 spotykana u konia, przeżuwaczy, psa i kota

Budowa nerki

 od zewnątrz okryta jest torebką włóknistą (capsula fibrosa) luźno zespoloną z

miąższem i przymocowaną do miedniczki nerkowej

 torebka włóknista otoczona jest torebką tłuszczową (capsula adiposa)

 w każdej nerce wyróżnia się dwie powierzchnie wypukłe i dwa brzegi:

 boczny – wypukły

 przyśrodkowy – wklęsły, na którym znajduje się zagłębienie zw. wnęką

nerkową (hilus renalis)

 w niej znajduje się zatoka nerkowa (sinus renalis) z miedniczką

nerkową

 przez wnękę wnikają do nerki naczynia i nerwy, a wychodzi

moczowód

 na przekroju poprzecznym widać 2 warstwy:

 kora nerki (cortex renis)

 cieńsza

 ciemnoczerwona

 położona zewnętrznie

 wnika na obszar rdzenia tworząc słupy nerkowe (columnae

renales)

 na jej powierzchni widoczne są ciałka nerkowe (corpuscula

renis) oddzielone od siebie promieniami rdzenia

 rdzeń nerki (medulla renis)

 grubsza

 jaśniejsza

 wyróżnia się w nim piramidy nerkowe (pyramides renales),

których wierzchołki tworzą brodawki nerkowe (papillae renales)

 brodawki mogą łączyć się w jedną wspólną

 nefron (nepfron)

 jednostka strukturalna i czynnościową nerki składająca się z:

 ciałka nerkowego (corpuscula renis) – skład:

 kłębuszek (glomerulus)

 torebka (capsula glomeruli)

 cewki

 naczyń

 miedniczka nerkowa

 obejmuje brodawkę bezpośrednio – pies, kot, owca, koza, koń – lub

 tworzy wiele zachyłków zw. kielichami nerkowymi (calix renalis), z

których każdy obejmuje brodawkę – świnia

 u bydła brak jest miedniczki a kielichy są uzupełnieniem moczowodu

MOCZOWÓD

(ureter)

 uchodzi od miedniczki nerkowej do jamy pęcherza moczowego

 jego usytuowanie zapobiega cofaniu się moczu w kierunku odnerkowym, a

jednocześnie nie zakłóca przepływu moczu z nerek do pęcherza

 błona śluzowa w początkowym odcinku zawiera gruczoły śluzowe

 osłonę zewnętrzna stanowi błona surowicza

PĘCHERZ MOCZOWY

(vesica urinaria)

 błoniasto – mięśniowy worek gruszkowatego kształtu służący jako przejściowy

zbiornik moczu napływającego z nerek

 opróżniony pęcherz leży w jamie miednicy, natomiast wypełniony wystaje do

jamy brzusznej, a ściany ulegają ścieńczeniu

 wyróżnia się w nim:

 szczyt pęcherza (apex vesicae)

 trzon pęcherza (corpus vesicae)

 szyję pęcherza (cervix vesicae) – przedłuża się w cewkę moczową

 błona śluzowa w opróżnionym pęcherzu układa się w fałdy tworząc grzebień

cewki moczowej (crista urethralis)

 błona mięśniowa zbudowana jest z trzech warstw mm. gładkich

 dwóch podłużnych – zewnętrznej i wewnętrznej

 jednej okrężnej – ułożonej między podłużnymi

 błona surowicza okrywa szczyt i trzon pęcherza

CEWKA MOCZOWA

(urethra)

 odprowadza mocz z pęcherza moczowego

 u samców

 jest bardzo długa

 służy do wyprowadzania moczu i nasienia, dlatego określa się ją jako

przewód moczowo – płciowy

 u samic

 jest stosunkowo krótka

 w błonie śluzowej przebiegają duże naczynia żylne

 zawiera niewielkie zagłębienia zw. zatokami cewki moczowej (lacunae

urethrales)

 błona mięśniowa zbudowana jest z tkanki mięśniowej gładkiej i poprzecznie

prążkowanej

 tworzy ona m. zwieracz cewki moczowej (m. sphincter urethrae)

pełniący funkcję zwieracza dowolnego

POWSTAWANIE I WYDALANIE MOCZU

 nerki spełniają w organizmie zwierzęcym następujące funkcje:

 wydalniczą

 polega na usuwaniu z ustroju końcowych produktów przemiany

materii (zwłaszcza białkowej) oraz nieprzyswajalnych lub

toksycznych substancji pochodzenia egzogennego

 powstające produkty przemiany materii muszą być wydalone,

ponieważ ich gromadzenie grozi zatruciem i śmiercią – są to:

 dwutlenek węgla

 woda

 substancje azotowe:

 mocznik

 amoniak

 kwas moczowy

 kreatyna

 w eliminacji tych produktów nerki wspomagane są przez inne

narządy:

 płuca

 przewód pokarmowy

 skóra

 regulacyjną

 polega na utrzymaniu homeostazy wodno – elektrolitowej, tj.:

 stałej objętości wody w organizmie – izowolemii

 zdolność wybiórczego wydalania jednych, a

zatrzymywania innych elektrolitów oraz wody

 stałego stężenia poszczególnych elektrolitów – izojonii

 jonów nieorganicznych: kationów i anionów

 stałego ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych –

izotonii

 wydalając lub zatrzymując sole mineralne i wodę

 stałego stężenia jonów wodorowych – izohydrii

 zdolność usuwania kwasów lub zasad w postaci

ich soli oraz zatrzymywania albo wydalania

substancji spełniających rolę buforów, jak

wodorowęglany czy fosforany

 endokrynną

 sprowadza się do produkcji hormonów, a także do degradacji

hormonów i innych biologicznie aktywnych substancji

Wytwarzanie moczu

 powstawanie moczu w nerkach jest związane z trzema procesami:

 filtracją kłębkową

 polega na przechodzeniu wody osocza oraz rozpuszczalnych w

niej substancji drobnocząsteczkowych przez błonę filtracyjną w

kłębkach do światła torebki

 przesącz ten nazywa się moczem pierwotnym

 proces filtracji dokonuje się przez „potrójny” filtr:

 śródbłonek naczyń włosowatych – zatrzymuje elementy

morfotyczne krwi

 błona podstawna komórek nabłonka kanalika –

uniemożliwia filtrację większości cząsteczek białkowych

 cienka błona zamykająca szczeliny między komórkami

nabłonkowymi nefronu

 wielkość filtracji kłębkowej zależy od:

 wielkości powierzchni filtracyjnej kłębków

 całkowita powierzchnia filtracyjna obu nerek jest

mniej więcej równa powierzchni ciała

 wielkość zależy od liczby kłębków

 przepuszczalności błony filtracyjnej

 ciśnienia filtracyjnego

 wchłanianiem kanalikowym

 wchłanianie zwrotne tych składników moczu pierwotnego, które

zostały przefiltrowane, a nie powinny być usunięte z organizmu

 resorpcja w kanalikach może zachodzić w sposób bierny lub

czynny:

 wchłanianie zwrotne bierne – odbywa się bez użycia

energii. transport ten umożliwiają różnice ciśnienia

osmotycznego, potencjału elektrycznego lub stężeń

poszczególnych składników w moczu i przestrzeni około

kanalikowej

 wchłanianie zwrotne czynne – jest związane ze

zużyciem energii. zachodzi, gdy składniki są przenoszone

wbrew istniejącej różnicy stężeń lub wbrew potencjałowi

elektrycznemu

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: