cicero_listy.pdf

(4200 KB) Pobierz
MAREK TULLIUSZ CYCERON
MAREK TULLIUSZ CYCERON
LISTY
Pobrano z: www.zrodla.net
174631162.158.png 174631162.169.png 174631162.180.png 174631162.191.png 174631162.001.png 174631162.012.png 174631162.023.png 174631162.034.png 174631162.045.png 174631162.056.png 174631162.067.png 174631162.078.png 174631162.089.png 174631162.100.png 174631162.111.png 174631162.119.png 174631162.120.png 174631162.121.png 174631162.122.png 174631162.123.png 174631162.124.png 174631162.125.png 174631162.126.png 174631162.127.png 174631162.128.png 174631162.129.png 174631162.130.png 174631162.131.png 174631162.132.png 174631162.133.png 174631162.134.png 174631162.135.png 174631162.136.png 174631162.137.png 174631162.138.png 174631162.139.png 174631162.140.png 174631162.141.png 174631162.142.png 174631162.143.png 174631162.144.png 174631162.145.png 174631162.146.png 174631162.147.png 174631162.148.png 174631162.149.png 174631162.150.png 174631162.151.png 174631162.152.png 174631162.153.png 174631162.154.png 174631162.155.png 174631162.156.png 174631162.157.png 174631162.159.png 174631162.160.png 174631162.161.png 174631162.162.png 174631162.163.png 174631162.164.png 174631162.165.png 174631162.166.png 174631162.167.png 174631162.168.png 174631162.170.png 174631162.171.png 174631162.172.png 174631162.173.png 174631162.174.png 174631162.175.png 174631162.176.png 174631162.177.png 174631162.178.png 174631162.179.png 174631162.181.png 174631162.182.png 174631162.183.png 174631162.184.png 174631162.185.png 174631162.186.png 174631162.187.png 174631162.188.png 174631162.189.png 174631162.190.png 174631162.192.png 174631162.193.png 174631162.194.png 174631162.195.png 174631162.196.png 174631162.197.png 174631162.198.png 174631162.199.png 174631162.200.png 174631162.201.png 174631162.002.png 174631162.003.png 174631162.004.png 174631162.005.png 174631162.006.png 174631162.007.png 174631162.008.png 174631162.009.png 174631162.010.png 174631162.011.png 174631162.013.png 174631162.014.png 174631162.015.png 174631162.016.png 174631162.017.png 174631162.018.png 174631162.019.png 174631162.020.png 174631162.021.png 174631162.022.png 174631162.024.png 174631162.025.png 174631162.026.png 174631162.027.png 174631162.028.png 174631162.029.png 174631162.030.png 174631162.031.png 174631162.032.png 174631162.033.png 174631162.035.png 174631162.036.png 174631162.037.png 174631162.038.png 174631162.039.png 174631162.040.png 174631162.041.png 174631162.042.png 174631162.043.png 174631162.044.png 174631162.046.png 174631162.047.png 174631162.048.png 174631162.049.png 174631162.050.png 174631162.051.png 174631162.052.png 174631162.053.png 174631162.054.png 174631162.055.png 174631162.057.png 174631162.058.png 174631162.059.png 174631162.060.png 174631162.061.png 174631162.062.png 174631162.063.png 174631162.064.png 174631162.065.png 174631162.066.png 174631162.068.png 174631162.069.png 174631162.070.png 174631162.071.png 174631162.072.png 174631162.073.png 174631162.074.png 174631162.075.png 174631162.076.png 174631162.077.png 174631162.079.png 174631162.080.png 174631162.081.png 174631162.082.png 174631162.083.png 174631162.084.png 174631162.085.png 174631162.086.png 174631162.087.png 174631162.088.png 174631162.090.png 174631162.091.png 174631162.092.png 174631162.093.png 174631162.094.png 174631162.095.png 174631162.096.png 174631162.097.png 174631162.098.png 174631162.099.png 174631162.101.png 174631162.102.png 174631162.103.png 174631162.104.png 174631162.105.png 174631162.106.png 174631162.107.png 174631162.108.png 174631162.109.png 174631162.110.png 174631162.112.png 174631162.113.png 174631162.114.png 174631162.115.png 174631162.116.png 174631162.117.png 174631162.118.png
1.
(Att. I 8)
Cycero do Attyka
Rzym, połowa lutego r. 67
1. U ciebie wszystko dzieje się po naszej myśli 1 . Matkę
twą i siostrę otaczam wraz z bratem Kwintusem serdeczną
opieką. Rozmawiałem z Akutyliuszem 2 . Twierdzi on, że
nie otrzymał od swego pełnomocnika żadnej wiadomości,
i dziwi się, że spór ten miał powstać jakoby na skutek
odmowy tamtego, aby udzielić gwarancji, iż już o nic wię-
cej nie będzie się u ciebie upominał. Twoje postanowienie
w sprawie Tadiusza, o czym mi doniosłeś, sprawiło mu 3 ,
jak widziałem, ogromną przyjemność. Ów nasz przyjaciel 4 ,
1 Cycero ma na myśli stosunki w rodzinie Attyka, połą-
czonej zresztą z jego własną bliskim pokrewieństwem na sku-
tek małżeństwa siostry Attyka, Pomponii, z bratem Cycerona,
Kwintusem. Małżeństwo to, zawarte krótko przed napisaniem
tego listu (skojarzone podobno przez samego Marka), od po-
czątku nie było szczęśliwe. Tym pilniej donosi Cycero Atty-
kowi o wszystkim, co świadczyć mogło o pomyślniejszym ukła-
daniu się stosunków między młodymi małżonkami (por. list
następny).
2 — jakiś finansista pozostający w stosunkach pienięż-
nych z Attykiem. Już jakieś dwa miesiące wcześniej załatwiał
z nim Cycero pewne sprawy z polecenia swego przyjaciela.
3 — mianowicie Tadiuszowi; jest to osobistość mało znana,
mająca również, jak się zdaje, wspólne z Attykiem interesy.
4 Idzie o niejakiego Lucjusza Lukcejusza (Lucius Lucceius);
miał on do Attyka pretensje, których źródła Cycero sam nie
umiał dociec; jest o nich mowa parokrotnie w listach z tego
czasu. Później ów Lukcejusz zajmował się twórczością histo-
ryczną, napisał historię wojen domowych z początku I w.
człowiek, dalibóg, zacny i wielce mi życzliwy, jest na
ciebie srodze zagniewany. Jeślibym wiedział, w jakim
stopniu to cię obchodzi, lepiej mógłbym się zorientować,
co mam czynić.
2. Lucjuszowi Cyncjuszowi 5 zapłaciłem już 20400
sesterców za posągi megaryjskie, jakeś mi pisał. Już teraz
ogromnie się cieszę na myśl o twoich hermach 6 z pentelic-
kiego marmuru ze spiżowymi głowami, o których mi dono-
siłeś. Toteż chciałbym, żebyś mi jak najprędzej i jak naj-
więcej przysłał zarówno herm, jak posągów, i w ogóle
wszystkiego, co uznasz za odpowiednie do tego miejsca, do
moich upodobań i do twego wykwintnego smaku —
a zwłaszcza co się będzie nadawało do gimnazjum i por-
tyku 7 . Tak bowiem jestem rozmiłowany w tego rodzaju
p. n. e., a Cycero próbował go w r. 56 nakłonić, aby skreślił
dzieje jego konsulatu (por. list 53).
5 — był to prokurent Attyka w Rzymie. Cycero donosi, że
wpłacił mu pieniądze za posągi, które Attyk nabył dla niego
w Grecji. W tych latach mianowicie, korzystając z pomyśl-
nego stanu swoich finansów, Cycero zajmował się rozbudową
i upiększeniem will w swoich wiejskich posiadłościach (a miał
ich kilka), przede wszystkim willi w Tuskulum (Tusculum) nie
opodal Rzymu, którą w listach nazywa „Tuskulanum". W związ-
ku z tym w jego ówczesnej korespondencji słyszymy ciągle
o zakupach dzieł sztuki (zwłaszcza posągów i płaskorzeźb),
o ich transporcie, o wrażeniach Cycerona po ich odbiorze itd.
Głównym źródłem zakupów tego rodzaju była oczywiście Gre-
cja, więc Cycero chętnie korzystał z obecności w Atenach swego
przyjaciela, na którego handlowej i artystycznej znajomości
rzeczy polegał w zupełności, aby za jego pośrednictwem zała-
twiać swoje interesy z tej dziedziny.
6 hermy były to popiersia umieszczone na wysokim postu-
mencie; w tym wypadku popiersia były brązowe, a postumenty
z marmuru pentelickiego (z kamieniołomów w Pentelikonie),
który uchodził za szczególnie szlachetny.
7 gimnazjum jest miejscem ćwiczeń gimnastycznych. Zwy-
kle gimnazja takie były publiczne, ale ludzie bogaci urządzali
rzeczach, że ty powinieneś mi pomagać — niech inni bodaj
mnie ganią. Jeżeli nie będzie statku Lentulusa, załaduj na
jaki ci się podoba.
3. Tullia, moja najmilsza córeczka 8 , domaga się od cie-
bie podarku i żąda, abym był w tej sprawie poręczycielem.
Ja jednak gotów jestem raczej wyprzeć się długu, niż za
ciebie zapłacić.
2.
(Att. I 10)
Cycero do Attyka
Tuskulanum, między kwietniem
a lipcem r. 67
1. Kiedy byłem w Tuskulanum 1 (to za twoje: „kiedy
byłem w Keramejku" 2 ) — kiedy więc tam byłem, niewol-
sobie własne w swych domach; portyk jest to kolumnada na-
kryta dachem (dla cienia), otaczająca zwykle jakiś plac lub
boisko sportowe; było to ulubione miejsce wypoczynku i roz-
mowy dla starożytnych.
8 Tullia, jedyne wówczas dziecko Cycerona i pierwszej jego
żony Terencji (syn Marek urodził się dopiero później, por.
list 5), liczyła, kiedy ten list był pisany, zapewne niewiele po-
nad 10 lat
1 Tuskulanum — ulubione miejsce pobytu Cycerona, jego
wiejska posiadłość i willa pod miejscowością Tuskulum (nieco
ponad 20 km na południowy wschód od Rzymu, willa sama
znajdować się miała w sąsiedztwie dzisiejszej miejscowości
Grottaferrata na wzgórzu zwanym dziś delie Ginestre). Posia-
dłość ę nabył Cycero zupełnie niedawno, może w r. 68.
Jego późniejsze dialogi filozoficzne pt. Rozprawy tuskulańskie
i O wróżbiarstwie rozgrywają się właśnie w tej tuskulańskiej
willi.
2 Keramejkos, północno-zachodnia dzielnica Aten. Cytowa-
nych przez Cycerona słów, będących najprawdopodobniej jakąś
reminiscencją z literatury greckiej, użył Attyk w swoim liście,
na który Cycero mu odpowiada.
2. (ATT. I 10)
nik wysłany z Rzymu przez twoją siostrę 3 oddał mi twój
list i oznajmił, że tego samego dnia po południu ma ona
kogoś do ciebie wyprawić
z braku czasu piszę tak krótko.
2. Przede wszystkim obiecuję ci ułagodzić naszego przy-
jaciela 5 , lub może nawet całkowicie odzyskać dla ciebie
jego przyjaźń. Już przedtem sam z siebie to robiłem, teraz
zaś tym bardziej będę się o to starał i tym energicz-
niej u niego zabiegał, że z listu twego widzę, jak bardzo
tego pragniesz. Chcę, abyś zdał sobie sprawę, że jest on
dotknięty do głębi; ponieważ jednak nie widzę żadnej po-
ważnej po temu przyczyny, ufam głęboko, że będzie wier-
ny swym obowiązkom i ulegnie memu wpływowi.
3. Moje posągi i Hermerakle 6 załaduj, proszę, zgodnie
z tym, co piszesz, jak ci będzie najdogodniej; a także, jeśli
znajdziesz coś stosownego dla dobrze znanego ci miejsca 7 ,
przede wszystkim zaś, co uznasz za odpowiednie dla pa-
3 Por. list 1. przyp. 1.
4 Listy wysyłano w starożytności (jeśli idzie o osoby pry-
watne) przez okazje albo przez umyślnych posłańców. Cycero
dowiedziawszy się, że posłaniec taki ma się udać do Attyka
od jego siostry, korzysta ze sposobności, aby załączyć swój list.
5 Mowa o Lukcejuszu, por. list 1, przyp. 4.
6 Hermerakle są to hermy (por. list l, przyp. 6) z podwój-
nym popiersiem, z jednej strony przedstawiającym Hermesa,
a z drugiej Heraklesa.
7 Mowa o tej części willi tuskulańskiej Cycerona, którą lu-
bił on nazywać „swoją Akademią" (por. list 3, przyp. 7): było to
boisko do ćwiczeń gimnastycznych z przynależnymi do niego
budynkami jak łazienki itp., a nadto z obszernym portykiem,
przeznaczonym w większej jeszcze mierze niż do ćwiczeń gim-
nastycznych, do rozmów i do odpoczynku. Za wzór w jego
urządzeniu służyły Cyceronowi gimnazja ateńskie, które, jak
Akademia i Liceum, stały się siedzibą słynnych szkół filozo-
ficznych.
4 . Odpisuję ci więc na list, ale
Zgłoś jeśli naruszono regulamin