02.pdf

2. Czasowniki modalne

wybrane czasowniki posiłkowe

i kilka innych szczególnych czasowników

Ponieważ często mówimy o możliwościach , umiejętnościach , koniecznościach czy

powinnościach , często używamy czasowników modalnych , czyli: can , could , may , might ,

must , needn’t , should i ought to .

Czasowniki modalne są szczególnymi czasownikami. Mają różnorodne znaczenia i

używamy ich w wielu różnych sytuacjach . Używamy ich gdy mówimy o teraźniejszości , a

czasem również wtedy, gdy mówimy o przyszłości lub o przeszłości .

Jednak nie zawsze gdy mówimy o możliwościach , umiejętnościach , koniecznościach czy

powinnościach, możemy użyć któregoś z czasowników modalnych .

Czasowniki modalne nie mają bezokolicznika , nie możemy ich, tak jak zwykłych

czasowników, na przykład play , użyć w czasie Future Simple , w którym po shall i will

używamy bezokolicznika bez to . Nie ułożymy z nimi na przykład zdania, jak ze zwykłym

czasownikiem play :

I will play chess. Będę grała w szachy.

Czasowniki modalne nie mają trzeciej formy , nie ułożymy z nimi zatem zdań w czasach

Perfect .

Nie możemy do nich dodać końcówki – ing , żeby ułożyć zdanie w czasie Continuous , jak

następujące zdanie z czasownikiem play :

I’m not play ing on the computer now. Nie gram teraz na komputerze.

Nie utworzymy też rzeczownika , żeby ułożyć zdanie jak z rzeczownikiem playing :

Playing computer can be a lot of fun. Granie na komputerze może być świetną

zabawą.

Czasownika can – umieć, nie zamienimy na rzeczownik umiejętność , aby powiedzieć po

angielsku:

Umiejętność grania w szachy jest ważna dla mnie.

W tym rozdziale powiemy o znaczeniach i zastosowaniach czasowników modalnych .

Powiemy o tym, jak używamy ich w różnych czasach oraz o tym, jakimi innymi

czasownikami możemy je zastępować .

Będziemy również mówić o czasownikach posiłkowych: shall , will i would oraz zwrotach:

had better – lepiej żeby i would rather – wolałby.

Powiemy też, czym have got i have – mieć, posiadać, różnią się od zwykłych czasowników.

Będziemy również mówić o zwrotach, w których używamy czasownika be : be to – mieć (coś

zrobić), be about to , używanym, gdy chcemy powiedzieć, że coś za chwilę się wydarzy, be

bound to – z pewnością, być zobowiązanym, oraz be due to - być zobowiązanym.

Powiemy też o used to , używanym gdy mówimy o przeszłości .

Na zakończenie, w rozdziale 2.11, powiemy, jak, przy użyciu niektórych z omówionych w

rozdziale drugim czasowników i have i trzeciej formy czasownika, możemy wyrażać nasze

opinie o zdarzeniach z przeszłości .

2.1 Can i could – móc

Can i could są ze sobą powiązane gramatycznie i znaczeniowo. Czasownika can możemy

używać tylko w czasie Present Simple . Czasownika could używamy zarówno wtedy, gdy

mówimy o teraźniejszości , jak i wtedy, gdy mówimy o przeszłości .

2.1.1 Różne znaczenia czasownika can

Could jako jego odpowiednik w przeszłości

Can ma wiele znaczeń . W zdaniu:

I can drive a car. Potrafię prowadzić samochód , can znaczy umieć .

Jeśli umiejętność dotyczy przeszłości , can zamienimy na could , jak w zdaniu:

I could drive a car when I was 17. Potrafiłam prowadzić samochód, kiedy miałam

17 lat.

Pytając:

Can you ski? Czy umiesz jeździć na nartach?, też pytamy o umiejętność . Na takie

pytanie możemy uzyskać odpowiedź twierdzącą:

Yes, I can , lub przeczącą:

No, I can’t.

Zdanie:

I can ski but I cannot skate. Potrafię jeździć na nartach, ale nie potrafię jeździć na

łyżwach , też informuje o umiejętnościach.

Jeśli jednak ktoś wchodząc do kuchni powie:

I can smell something burning. Czuję, że coś się pali , zrozumiemy, że właśnie czuje

zapach spalenizny. A pytanie:

Can you see that beautiful bird in the tree? znaczy : Czy widzisz (właśnie w tej chwili)

tego pięknego ptaka na drzewie?

Gdy mówimy o odbieraniu wrażeń zmysłami, układamy zdania z czasownikami takimi

jak : see - widzieć, hear - słyszeć, smell – wyczuwać węchem, taste – smakować, i są to

zdania w czasach Simple . Aby poinformować , że czynność trwa właśnie w tej chwili ,

przed tymi czasownikami umieszczamy can . Tak jest w zdaniach:

He can see strange lights in the sky. On widzi dziwne światła na niebie.

He could see strange lights in the sky. Widział (obserwował) dziwne światła na

niebie.

Speak up please, I can’t hear you. Mów głośniej, proszę, nie słyszę cię .

I couldn’t hear what she was saying. Nie słyszałem, co mówiła.

Now I can understand you. Teraz cię rozumiem.

Then I could understand him. Wtedy go rozumiałam.

Can w teraźniejszości , a could w przeszłości , mogą wyrażać różne rodzaje możliwości :

zdania z can mówiące o możliwościach

zdania z could mówiące o możliwościach

‘I can help you,’ he said. ‘Mogę ci pomóc’,

powiedział .

He said that he could help. Powiedział, że

może mi pomóc.

She can’t come to work today . Ona nie może

przyjść dziś do pracy.

She couldn’t come to work yesterday . Ona

nie mogła przyjść do pracy wczoraj.

We were worried because he could reject

our offer. Martwiliśmy się, ponieważ on

mógł odrzucić naszą ofertę .

tab 21

Couldn’t they do it then ? Czy nie mogli

tego zrobić wtedy?

Can w teraźniejszości, a could w przeszłości, mogą wyrażać zezwolenie :

You can use my computer, if you want to. Możesz korzystać z mojego komputera,

jeśli chcesz.

Fortunately, I could use his computer. Na szczęście mogłem korzystać z jego

komputera.

2.1.2 Can i could w teraźnieszości

podobieństwa i różnice

Jeśli dziecko pyta mamę:

Can I have some chocolate? Czy mogę dostać trochę czekolady? , pyta o zezwolenie ,

podobnie jak w pytaniu:

Can I come in? Czy mogę wejść?

Pytanie o zezwolenie z użyciem can jest bardzo bezpośrednie i jest przydatne w sytuacjach

codziennych, nieformalnych .

Jeśli jednak okoliczności wymagają od nas użycia formy grzecznościowej , zamiast can

użyjemy could , jak w przykładach:

Could I come in? Czy mógłbym wejść?

Could I ask you a few questions? Czy mógłbym zadać ci kilka pytań?

Could I be of any help? Czy mógłbym jakoś pomóc?

Na każde z powyższych pytań możemy oczekiwać podobnych odpowiedzi. Twierdzącej:

Yes, (of course) you can, l ub przeczącej:

No, (I’m sorry) you can’t.

Pytając o zezwolenie możemy zatem użyć could .

Jeśli jednak nasze zdanie wyraża zezwolenie lub zakaz dotyczący teraźniejszości , użyjemy

can :

You can stay here. Możesz tu zostać . (pozwalam ci)

You can’t touch anything. Nie możesz niczego dotykać . (nie pozwalam ci)

Użycie could w tych zdaniach zmieniłoby ich sens .

Mówiliśmy, że can może wyrażać możliwość. Spójrzmy na zdania:

I can tell you about it. Mogę ci o tym powiedzieć . (być może chcę to zrobić)

Rock climbing can be dangerous. Wspinanie się po skałach może być niebezpieczne .

(istnieje taka potencjalna możliwość)

It can happen to anyone. To może się przydarzyć każdemu . (jest to prawdopodobne)

Jeśli w takich zdaniach czasownik can zastąpimy czasownikiem could , to tak, jakbyśmy

wyraz może zastąpili wyrazem mógłby , jak w przykładach:

zdania z can i could, które mówią o możliwościach w teraźniejszych :

zdania z can mówiące o możliwościach

zdania z could mówiące o możliwościach

I can’t accept such behaviour. Nie mogę

akceptować takiego zachowania .

I couldn’t accept such behaviour. Nie

mógłbym akceptować takiego zachowania .

(to stwierdzenie jest mniej zdecydowane)

Can’t they do it now ? Czy oni nie mogą tego

zrobić teraz?

We are worried because he can reject our

offer. Martwimy się, ponieważ on może

odrzucić naszą ofertę .

I think it could happen. Myślę, że to

mogłoby się zdarzyć. ( to zdanie zawiera w sobie

więcej wahania niż zdanie z can )

tab 22

Aby powiedzieć o możliwościach , które potencjalnie istniały w przeszłości , użyjemy:

could , have i trzecią formę czasownika . Takie zdania układamy w rozdziale

2.11 Modalne z have i trzecią formą czasownika .

W powyższych zdaniach mówiący wyrazili swoje osobiste opinie . Takie opinie mogą mieć

też formę zdań przeczących :

It can’t happen. To nie może się zdarzyć , lub nieco mniej zdecydowane:

It couldn’t happen. To nie mogłoby się zdarzyć.

This can’t be true. To nie może być prawda. (nie wierzę, że to prawda)

They can’t own a car. Niemożliwe, żeby mieli samochód . (wiem, że są bardzo biedni)

I know that you couldn’t say something like that. Wiem, że nie mógłbyś powiedzieć

czegoś takiego . (to nie w twoim stylu)

W tych zdaniach can’t i couldn’t znaczy, że naszym zdaniem , coś jest niemożliwe lub

nieprawdopodobne .

Gdy nasze opinie dotyczą wydarzeń z przeszłości , po can’t lub couldn’t użyjemy have i

trzecią formę czasownika . Takie zdania układamy w rozdziale 2.11 Modalne z have i

trzecią formą czasownika .

2.1.3 Zastępowanie czasowników

can i could

formami be able to i be allowed to

Can może mówić o przyszłości , jak w zdaniu:

I can do it tomorrow . Mogę to zrobić jutro.

Są jednak sytuacje , w których nie możemy użyć can lub could .

Can i could , tak jak wszystkie czasowniki modalne, nie mają bezokolicznika . Nie możemy

umieścić przed nimi to , jak na przykład przed zwykłym czasownikiem play : to play – bawić

się.

Nie możemy dodać do nich końcówki – ing , żeby ułożyć zdanie w czasie Continuous lub

żeby utworzyć rzeczownik (jak w przypadku zwykłego czasownika play : play ing ).

Can i could nie mają też trzeciej formy (jak played - trzecia forma czasownika play ).

Can i could w zdaniu mogą być tylko orzeczeniem i możemy ich używać tylko w czasach

Present Simple i Past Simple .

Oto przykłady zdań, których nie ułożymy po angielsku używając can lub could :

1. Chciałbym umieć jeździć konno.

2. Umiejętność grania w tenisa jest dla mnie ważna

3. Czasami musisz móc odpocząć. (muszą ci na to pozwolić)

4. Mój pies uwielbia, gdy mu pozwalają leżeć na kanapie.

5. Przez ostatnie dwa dni ona nie może wychodzić z domu.

6. Kiedy będziesz mógł zacząć u nas pracować?

I think it can happen. Myślę, że to może się

zdarzyć.

Te zdania ułożymy używając zwrotów , które mają podobne do can i could znaczenia .

Są nimi : be able to – być zdolnym, być w stanie, i be allowed to – mieć zezwolenie:

1. I would like to be able to ride a horse. Chciałbym umieć jeździć konno .

2. Being able to play tennis is important for me. Umiejętność grania w tenisa jest

dla mnie ważna.

3. Sometimes you must be allowed to rest. Czasami musisz móc odpocząć .

4. My dog loves being allowed to lie on the sofa. Mój pies uwielbia, kiedy mu

pozwalają leżeć na kanapie.

5. For the last two days she hasn’t been able to leave home. Przez ostatnie dwa dni

ona nie może wychodzić z domu . ( Present Perfect )

6. When will you be able to start working for us? Kiedy będziesz mógł zacząć u nas

pracować? ( Future Simple )

Przyjrzyjmy się teraz kilku zdaniom w czasie Past Simple :

She could meet him yesterday. Mogła się z nim spotkać wczoraj.

Z tego wyrwanego z kontekstu zdania dowiadujemy się o możliwości , która albo została, albo

nie została zrealizowana.

Ułóżmy to zdanie używając be able to :

She was able to meet him. Była w stanie (mogła) się z nim spotkać.

Z tego zdania wynika jednoznacznie, że czynność została zrealizowana .

Porównajmy jeszcze inne zdania:

zdania w Past Simple z could

zdania w Past Simple z be able to

They could finish it by noon. Mogli to

skończyć do południa.

They were able to finish it by noon. Mogli

(byli w stanie) skończyć to do południa.

Was he able to contact with you? Czy był w

stanie się z tobą skontaktować?

tab 23

Gdy mówimy o czynności dokonanej , wybierzemy was ( were ) able to , gdy zaś mówimy o

możliwościach w przeszłości , wybierzemy could .

Zdania przeczące z couldn’t i wasn’t ( weren’t ) able to mają takie same znaczenia:

They couldn’t finish it. Nie mogli tego skończyć.

They weren’t able to finish it. Nie byli w stanie tego skończyć.

I couldn’t read when I was five . Nie umiałem czytać, kiedy miałem pięć lat.

I wasn’t able to read when I was five . Nie byłem w stanie czytać, kiedy miałem pięć

lat.

Mówiąc o umiejętnościach dotyczących teraźniejszości, zamiast can możemy użyć be able

to . Użycie can w takich zdaniach wydaje się jednak bardziej naturalne :

mówimy o umiejętnościach :

zdania w Present Simple z can

zdania w Present Simple z be able to

I can hold my breath for one minute. Mogę

wstrzymać oddech przez minutę.

I am able to hold my breath for one minute.

Jestem w stanie wstrzymać oddech przez

minutę.

He can’t run so fast. On nie potrafi tak

szybko biegać.

He isn’t able to run so fast. On nie jest w

stanie tak szybko biegać.

What are you able to do with it? Co jesteś w

stanie z tym zrobić?

tab 24

Could he contact with you? Czy mógł się z

tobą skontaktować?

What can you do with it? Co możesz z tym

zrobić?

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: