ELFA Nieco teorii.pdf

2002-04-16

INFORMACJA O PRODUKTACH

Zastrzegamy sobie prawo do báĊdów w druku oraz w internecie

i prawo do wprowadzania zmian bez wczeĞniejszego informowania

Nieco teorii z katalogu ELFA

Nieco teorii z katalogu ELFA

Spis treĞci:

Bezpieczniki 3

Wyáączniki róĪnicowo-prądowe 4

ħródáa Ğwiatla 5

Przeáączniki, przekaĨniki itp. 9

Czujniki 2

Dmuchawy 4

Odprowadzanie ciepáa 5

Elektromagnesy /

Silniki elektryczne

Lampy elektronowe 78

Transformatory 79

Ogniwa, baterie, akumulatory 8

Zasilacze sieciowe 86

Technika komputerowa 88

Transmisja danych 96

Pomiary i sterowanie 98

Przyrządy pomiarowe 02

Mierniki czynników

Ğrodowiskowych 09

Anteny 3

Radiokomunikacja 6

NarzĊdzia warsztatowe 9

Wyáadowanie elektrostatyczne 20

WkrĊtaki 22

Szczypce i cĊgi 23

Produkty chemiczne 24

Kleje i preparaty ustalające 25

Lutowanie

Pneumatyka

Záącza

Wykonawstwo obwodów

drukowanych

Obudowy

Obudowy typoszeregu 9"

Przewody i kable

ĝwiatáowody

Elementy indukcynje

Rezystory

Potencjometry

Owijanie

Kondensatory

Zestawy do samodzielnego

montaĪu 3

Tworzywa sztuczne 32

Jednostki SI 36

8-bitowe kody ASCII dla PC 37

Promieniowanie

elektromagnetyczne 38

Tabela konwersji cale -mm 39

Diody

Tranzystory / Tyrystory

Elementy optoelektroniczne

Ukáady scalone analogowe

Przetworniki A/D i D/A

Ukáady scalone logiczne

Mikroprocesory /

Komputery jednoukáadowe

Ukáady scalone pamiĊciowe

Bezpieczniki

DEFINICJE PARAMETRÓW

Zdolno³Ð ł¼czeniowa - to najwy¦szy pr¼d, jaki dany

bezpiecznik mo¦e przerwaÐ przy danym napi¹ciu, bez ryzyka

wyst¼pienia przebicia lub stopienia obudowy. Specyfikacja

zdolno³ci ł¼czeniowej mo¦e obejmowaÐ np. warto³Ð pr¼du

przerwania, warto³Ð napi¹cia roboczego i jego rodzaj (zmienne

lub stałe). Zdolno³Ð ł¼czeniowa musi byÐ dobrana bior¼c pod

uwag¹ warunki ekstremalne. Np. przy zwarciach nale¦y si¹

liczyÐ z całym pr¼dem jaki mo¦e daÐ ƒródło.

Napi¹cie znamionowe - to najwi¹ksze trwałe napi¹cie, oraz

jego charakter (zmienne lub stałe), przy którym mo¦na stosowaÐ

dany bezpiecznik.

Pr¼d znamionowy - to warto³Ð pr¼du roboczego, do której

przystosowany jest dany bezpiecznik. Jest on nieco mniejszy od

pr¼du, jaki mo¦e trwale płyn¼Ð bez zadziałania bezpiecznika.

Ró¦nice mi¹dzy tymi warto³ciami s¼ zró¦nicowane, zale¦nie od

standardu (Np. CSA, IEC, Miti, UL)

WYKONANIE

Bezpieczniki topikowe wyst¹puj¼ w wielu wariantach.

Najcz¹³ciej spotykane to bezpieczniki w rurkach szklanych i

bezpieczniki ceramiczne. W sprz¹cie europejskim maj¼ one

zwykle wymiary 5×20 mm, a ameryka„skim 6,3×32 mm.

Bezpieczniki ceramiczne maj¼ wi¹ksz¼ zdolno³Ð ł¼czeniow¼.

Charakterystyka wył¼czania opisuje zale¦no³Ð mi¹dzy

szybko³ci¼ wył¼czania a warto³ci¼ pr¼du. S¼ tu dwie

podstawowe grupy: bezpieczniki szybkie i zwłoczne. Wersj¹

szybk¼ stosuje si¹ w szczególnych przypadkach, gdy pr¼d

trzeba przerwaÐ jak najszybciej - np. na wej³ciu przyrz¼dów

pomiarowych. S¼ one czasem niezb¹dne ze wzgl¹dów

bezpiecze„stwa. Bezpieczniki zwłoczne potrzebne s¼ w

przypadkach, gdy odbiornik pobiera wysoki pr¼d w chwili

rozruchu, np. silnik przy wł¼czaniu. Zwi¹kszony pr¼d przy

zał¼czaniu pobieraj¼ te¦ transformatory, zwłaszcza toroidalne.

Istnieje równie¦ wiele wersji bezpieczników specjalnych o innych

wymiarach i wła³ciwo³ciach. W niektórych przyrz¼dach, w celu

zabezpieczenia układów wej³ciowych przed przeci¼¦eniem,

stosuje si¹ bezpieczniki subminiaturowe. Produkowane s¼ one

albo w wersji do wkładania w oprawk¹, albo do lutowania -

zarówno do monta¦u tradycyjnego (przewlekanego), jak i

powierzchniowego.

Charakterystyki bezpieczników s¼ znormalizowane. W

standardzie IEC wyró¦nia si¹ typ FF (bardzo szybki), F (szybki),

M (do³Ð szybki), T (opóƒniony), i TT (zwłoczny). W standardzie

UL s¼ np. T-D (opóƒniony) i D (zwłoczny). W³ród bezpieczników

automatycznych wyró¦nia si¹ B (szybki), C (opóƒniony) i D

(zwłoczny).

Bezpieczniki automatyczne mo¦na kasowaÐ po zadziałaniu

(resetowaÐ), dlatego nie musz¼ byÐ wymieniane.

Dla wi¹kszo³ci zastosowa„ bezpieczniki musz¼ byÐ tak

skonstruowane, aby kasowanie ich zadziałania nie było mo¦liwe

tak długo, jak długo przeci¼¦ony jest bezpiecznik. Kasowanie

odbywa si¹ r¹cznie.

Automatyczne bezpieczniki termiczne konstruuje si¹ tak, aby

miały dług¼ ¦ywotno³Ð. Produkuje si¹ je o wielu

charakterystykach zadziałania. Niektóre bezpieczniki s¼ w ten

sposób skonstruowane, ¦e maj¼ szybkie zadziałanie

elektromagnetyczne dla pr¼dów, które w znacznym stopniu

przekraczaj¼ pr¼d nominalny bezpiecznika. Typy bez tego

szybkiego zadziałania s¼ zazwyczaj zwłoczne i dlatego nadaj¼

si¹ do stosowania tam, gdzie mamy do czynienia z wysokimi

pr¼dami przy zał¼czaniu.

Bezpiecznik termiczny ze wzgl¹du na swoj¼ zasad¹ pracy

podlega wpływowi temperatury otoczenia. Dlatego nominalna

warto³Ð pr¼du automatycznego zadziałania podawana jest

zazwyczaj przy +20 °C. Producent ETA podaje dla swoich

bezpieczników nast¹puj¼ce współczynniki dla ró¦nych

temperatur (warto³Ð nominalna bezpiecznika = pr¼d zadziałania

x współ-czynnik):

Temp. otoczenia (°C) −20 0 20 30 40 50 60 70

Współczynnik

0,8 0,9 1,0 1,1 1,2 1,3 1,45 1,65

Na wykresie widzimy zale¦no³Ð czasu zadziałania bezpiecznika

wfunkcji przepływajacego pr¼du wyra¦onego w krotno³ci

nominalnego pr¼du bezpiecznika, dla ro¦nych typów

bezpieczników.

Bezpieczniki termiczne reaguj¼ na temperatur¹ otoczenia i

przerywaj¼ obwód, gdy temperatura przekroczy pewn¼ granic¹.

Dzi¹ki temu s¼ przydatne do zabezpieczania wi¹kszo³ci

urz¼dze„ elektrycznych lub elektronicznych przed ich

przegrzaniem.

Oprawki bezpiecznikowe produkowane s¼ w wersji do druku i

do monta¦u tablicowego. W tym ostatnim przypadku bezpiecznik

mo¦e byÐ wymieniany bez otwierania obudowy aparatu. Przy

konstruowaniu przyrz¼du nale¦y braÐ pod uwag¹ przepisy

bezpiecze„stwa obowi¼zuj¼ce w krajach, gdzie przyrz¼d b¹dzie

sprzedawany.

Bezpieczniki

Wył¼czniki ró¦nicowo-pr¼dowe

Wył¼czniki ochronne ró¦nicowo-pr¼dowe

Pr¼dy upłwno³ciowe

Pr¼dy upływno³ciowe s¼ to pr¼dy, które w wyniku uszkodzenia

izolacji w urz¼dzeniach elektrycznych płyn¼ do punktu zerowego

układu poprzez przewód zerowy, albo bezpo³rednio do ziemi.

Zasada działania

Pr¼dy upływno³ciowe w formie pr¼dów pełzaj¼cych, płyn¼cych

do ziemi przez np. wilgotne cz¹³ci mog¼ spowodowaÐ

niebezpiecze„stwo po¦aru, lub te¦ zniszczenie materiału

izolacyjnego.

Działanie wył¼czników ró¦nicowych opiera si¹ na prawie

Kirchhoffa, według którego suma wpływaj¼cych pr¼dów do

w¹zła jest równa sumie pr¼dów wypływaj¼cych z niego.

W wył¼czniku ró¦nicowym mierzy si¹ te pr¼dy i porównuje ze

sob¼. O ile sumy pr¼dów nie s¼ równe, tzn. o ile powstał gdzie³

pr¼d upływno³ciowy, to mechanizm wył¼czaj¼cy przerwie

zasilanie wadliwej cz¹³ci układu. Dzieje si¹ to bardzo szybko,

zanim nast¼pi pora¦enie ludzi, lub zwierz¼t i to ju¦ przy małych

pr¼dach upływno³ciowych.

Konstrukcja wył¼cznika ró¦nicowo-pr¼dowego

Najwa¦niejszymi cz¹³ciami składowymi wył¼cznika ró¦nicowego

s¼: transformator sumuj¼cy pr¼dy, wył¼cznik

elektromagnetyczny i układ styków. Zarówno przewody fazowe,

jak i przewód zerowy po stronie wej³ciowej obiektu chronionego,

przechodz¼ przez transformator sumuj¼c. (1).

I = pr¼d upływno³ciowy (uszkodzeniowy)

1. Obwód pr¼dowy przed uszkodzeniem.

2. Fałszywy obwód pr¼dowy (urz¼dzenie wadliwe)

Ludzie i zwierz¹ta przy zetkni¹ciu si¹ z wadliwymi, lub

znajduj¼cymi si¹ pod napi¹ciem elementami w których płynie

pr¼d elektryczny s¼ nara¦eni na niebezpiecze„stwo

najwy¦szego stopnia.

Tak reaguje człowiek na pr¼d

Przy przepływie pr¼du w

czasie dłu¦szym ni¦ 0,5- 1

sek. nast¹puje

natychmiastowa ³mierÐ.

w transformatorze sumuj¼cym. W prawidłowo

działaj¼cym urz¼dzeniu pr¼d wpływaj¼cy i wypływaj¼cy s¼ tej

samej wielko³ci, dzi¹ki temu w transformatorze nast¹puje

zrównowa¦enie pól magnetycznych.

Je³li pr¼dy w przewodach b¹d¼ ró¦nej wielko³ci, to w

transformatorze sumuj¼cym powstanie strumie„ magnetyczny

( Φ B + Φ F) - Φ B = Φ F , spowodowany przepływem pr¼dów IB

+ IF w prze-wodzie fazowym i odpowiednio IB w przewodzie

zerowym.

Strumie„ magnetyczny indukuje napi¹cie we wtórnym uzwojeniu

(2), które wywołuje przepływ pr¼du przez uzwojenie wył¼cznika

elektromagnetycznego (3).

Nieregularna praca serca i

podwy¦szone ci³nienie

krwi.

Skurcz mi¹³ni - r¹ka, która

trzyma przewód

przewodz¼cy pr¼d, nie

mo¦e si¹ otworzyÐ.

Ten pr¼d osłabia pole magnetyczne w wył¼czniku

elektromagnetycznym na tyle, ¦e kotwica wył¼cznika zwalnia i

przez mechanizm wył¼czaj¼cy (4) rozwiera główne styki .

Brak reakcji.

Na rysunku widoczny jest przycisk kontrolny (T), który poprzez

rezystor (Rp) symuluje pr¼d uszkodzenia. W ten sposób mo¦na

sprawdziÐ w ka¦dej chwili działanie wył¼cznika ró¦nicowego.

Wył¼czniki ró¦nicowo-pr¼dowe

Ka¦dy z pr¼dów płyn¼c swoim przewodem indukuje strumie„

magnetyczny

¿ródła ³wiatła

²wiatło

²wiatło i teoria ƒródeł ³wiatła

Elektryczne ƒródła ³wiatła przetwarzaj¼ pr¼d elektryczny na

promieniowanie. Bardzo wa¦ne s¼ zale¦no³ci pomi¹dzy

sprawno³ci¼ (wydajno³ci¼) ƒródła ³wiatła, ¦ywotno³ci¼ i moc¼

elektryczn¼.

Podobnie jak inne wyroby techniczne ƒródła ³wiatła s¼

oznakowane najistotniejszymi parametrami. U¦ytkownik mo¦e

wybraÐ wła³ciwy typ ¦arówki na wła³ciwe napi¹cie odpowiednio

do zamierzonego zastosowania.

¿ródła ³wiatła charakteryzuj¼ nast¹puj¼ce parametry:

Lampy ¦arowe: napi¹cie (V - volty), moc (W – waty) albo, dla

małych ¦arówek, pr¼d (mA – miliampery).

²wietlówki i inne lampy typu wyładowczego: tylko napi¹cie i

moc.

) - lm

− podaje si¹ w lumenach (lm); jest to całkowite ³wiatło, które

zostaje wypromieniowane ze ƒródła ³wiatła. Strumie„ ³wietlny

nie jest jednak jednorodny we wszystkich kierunkach.

Zale¦no³Ð miedzy powy¦szymi wielko³ciami wynika z prawa

Ohma.

Nat¹¦enie ³wiatła (³wiatło³Ð) ( I ) − cd

− podaje si¹ w kandelach (cd); jest to ³wiatło z jednego ƒródła

³wiatła wysyłane w okre³lonym kierunku.

U = R × I i wzór na moc P = U × I

Dla porównania: 1 kandela jest to

nat¹-¦enie odpowiadaj¼ce w

przybli¦eniu ³wia-tłu wysyłanemu

przez ³wiec¹ stearynow¼ o ³rednicy

25 mm.

gdzie U – napi¹cie (V), I – nat¹¦enie pr¼du, pr¼d (A), R –

rezystancja (

Ω

), P – moc (W)

W przypadku obwodów pr¼du zmiennego, które nie maj¼ czysto

rezystancyjnego obci¼¦enia, np. opraw ³wietlówek, lub silników

elektrycznych, nale¦y dodatkowo wzi¼Ð pod uwag¹ jeszcze

jeden parametr – współczynnik mocy cos ϕ . Wynika on z

przesuni¹cia fazy, które powstaje pomi¹dzy napi¹ciem i pr¼dem

w takim obwodzie. Zale¦no³Ð jest wówczas nast¹puj¼ca:

Lampa ¦arowa nie daje takiego samego nat¹¦enia ³wiatła we

wszystkich kierunkach.

P = U × I × cos

Wielko³ci i jednostki techniczne ³wiatła

Podstawowe wielko³ci i jednostki, je³li chodzi o ³wiatło i technik¹

o³wietleniowa to:

Wielko³Ð

Symbol Jednostka

Strumie„ ³wietlny

Φ (fi) lm (lumen)

Nat¹¦enie ³wiatła

(³wiatło³Ð)

cd (candela)

Nat¹¦enie o³wietlenia

lx (lux)

Luminancja

cd/m 2 (nit)

Sprawno³Ð ƒródła

³wiatła

(äta) lm/W

Wielko³ci te wykorzystuje si¹ przy opisywaniu opraw i ƒródeł

³wiatła, rozkładzie o³wietlenia, skuteczno³ci o³wietlenia itd.

Wa¦ne jest by przy obliczaniu urz¼dze„ o³wietleniowych, a

tak¦e pomiarach wyniki podawane były zawsze w tych

jednostkach.

Standardowa ¦arówka o mocy 100 W i czasie ¦ycia 1000

godzin daje nat¹¦enie ³wiatła ok. 120 cd wzdłu¦ swojej osi

i ok. 110 cd prostopadle do niej.

Lampa z reflektorem o mocy 100 W i k¼cie promieniowania

35 stopni daje dzi¹ki odbiciu prawie całego ³wiatła w jed-

nym kierunku nat¹¦enie ok. 1000 CD w kierunku osi lampy.

Nat¹¦enie o³wietlenia (E) − lx

− podaje si¹ w luksach (lx); jest miar¼ strumienia ³wietlnego,

który pada na okre³lon¼ powierzchni¹.

Nat¹¦enie o³wietlenia jest stosunkiem całkowitego strumienia

³wietlnego F do powierzchni A, na któr¼ pada ³wiatło.

¿ródła ³wiatła

Strumie„ ³wietlny (

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: