Sumienie jest ofiarowaną nam przez Boga zdolnością odróżniania tego, co rozwija człowieka od tego, co go krzywdzi. "W głębi sumienia człowiek odkrywa prawo, którego sam sobie nie nakłada i głos wzywający go do czynienia dobra a unikania zła" (GS, 16). W obliczu czynów moralnie dobrych sumienie przynosi radość, wewnętrzny pokój i satysfakcję. Natomiast w obliczu błędnego zachowania sumienie niepokoi nas i uświadamia nam poczucie winy. Różne mogą być reakcje na wyrzuty sumienia. Niektórzy ludzie potrafią wtedy gorzko zapłakać i przemienić się (Piotr, Magdalena). Inni popadają w rozpacz (Judasz), a jeszcze inni oszukują samych siebie i zagłuszają głos sumienia. Przykładem jest tu Kain, który cynicznie się broni: "czyż ja jestem stróżem mego brata?" Człowiek potrafi manipulować własnym sumieniem. Współczesny człowiek czyni to coraz częściej, gdyż pokusa manipulowania sumieniem jest tym większa, im bardziej zaburzone i niemoralne okazuje się postępowanie danej osoby. W takiej sytuacji człowiek posługuje się sumieniem w taki sposób, jakby ono miało władzę decydowania o tym, co jest dobre, a co jest złe moralnie.
Ukształtowanie dojrzałego i prawego sumienia jest zadaniem trudnym. Wynika to z faktu, że głos sumienia dotyczy przede wszystkim oceny naszego osobistego postępowania. W jednej ze scen "Małego Księcia" pada stwierdzenie: "Będziesz sądzić samego siebie. To najtrudniejsze. Znacznie trudniej jest sądzić siebie niż bliźniego. Jeśli potrafisz dobrze siebie osądzić, będziesz naprawdę mądry." Skąd bierze się ta trudność w osądzaniu samych siebie? Otóż kiedy próbujemy osądzać innych ludzi, bywamy zwykle precyzyjnymi i krytycznymi obserwatorami ich postępowania. Kiedy zaś oceniamy nasze własne czyny, wtedy grozi nam uciekanie od prawdy, aby za wszelką cenę usprawiedliwić własne błędy i nie stawia sobie wymagań na przyszłość. Człowiek prawego sumienia nie dokonuje oceny własnych czynów według subiektywnych przekonań, lecz konfrontuje własne życie z postępowaniem Chrystusa oraz respektuje Boże przykazania.
http://www.opoka.org.pl/biblioteka/P/PR/zyc_ewangelia/13.html
kristinamt