Zasady polityki regionalnej UE
Polityka Regionalna UE – kryteria GRUPY podziału:
Wspólnota rozwija (…) politykę w sprawie wzmacniania swojej spójności gospodarczej i społecznej.”
„Celem Wspólnoty w szczególności jest zmniejszenie różnic w stopniach rozwoju poszczególnych regionów i zmniejszenia zacofania regionów (…) w tym obszarów wiejskich”.
Zasada subsydiarności
Każde państwo i poszczególne regiony odpowiedzialne są za rozwój regionalny swoich terenów między przeciwstawnymi wizjami rozwoju procesu integracji europejskiej
Ø problemy rozwoju regionalnego nie stanowią wyłącznej kompetencji Wspólnot, więc jej interwencja odbywa się jedynie pomocniczo
Ø Wspólnota podejmuje interwencję wtedy i tylko wtedy gdy cele zamierzonego działania nie mogą zostać zrealizowane w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, a mogą zaś (z racji zakresu lub skutków zamierzonego działania) zostać lepiej zrealizowane na szczeblu Wspólnoty.
Ø zasada ta nie jest stosowana w przypadku funduszy strukturalnych
Zasada partnerstwa Odnosi się do relacji:
między władzami
publicznymi różnych szczebli – organami:
ü Wspólnotowymi
ü krajowymi
ü regionalnymi
ü lokalnymi
*
ü między władzami publicznymi
ü organizacjami społecznymi
ü podmiotami gospodarczymi
ü
AD 2. Zasada Programowania rozwoju (1)
Zasada ta oznacza
odstąpienie od stosowanej wcześniej praktyki subwencjonowania przez WE pojedynczych projektów na rzecz dofinansowania kompleksowych, zintegrowanych programów rozwoju regionalnego o wieloletnim horyzoncie czasowym.
W praktyce oznacza to, że regiony, które są uprawnione do otrzymania wsparcia finansowego muszą przygotować odpowiednie dokumenty planistyczne wg ściśle określonych standardów dla etapu ich przygotowania, uzgodnień i ich ewaluacji.
Zasada programowania rozwoju (2)
ü programowanie i realizacja działań Funduszy Strukturalnych dokonuje się w okresach siedmioletnich
ü środki przekazywane są krajom członkowskim w oparciu o podstawy Wsparcia Wspólnoty
ü umowy finansowe przygotowane na podstawie Narodowych Planów Rozwoju
Polska na poziomie centralnego programowania została zobowiązana do przedstawiania Dokumentów Programowych uzgodnionych do wdrożenia z Komisją Europejską Są to:
Narodowy Plan Rozwoju - NPR
Podstawy Wsparcia Wspólnoty – PWW
Programy Operacyjne:
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR)
Sektorowe Programy Operacyjne (SPO)
Narodowy Plan Rozwoju (2004 – 2006)
ü Dokument dotyczący wyłącznie przedsięwzięć i działań o charakterze rozwojowym
ü Horyzont czasowy tożsamy z najbliższym horyzontem programowania budżetu i polityki spójności Unii Europejskiej
Zadania:
ü wspieranie konkurencyjności przedsiębiorstw
ü rozwój zasobów ludzkich i zatrudnienia
ü przekształcenia strukturalne w rolnictwie i rybołówstwie, rozwój obszarów wiejskich
ü przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów
Narodowy Plan Rozwoju(2004 – 2006)
Rozwijanie konkurencyjności gospodarki opartej na:
ü wiedzy i przedsiębiorczości
ü zdolnej do długofalowego i harmonijnego rozwoju
ü zapewniającej wzrost zatrudnienia
ü Zapewniającej poprawę spójności społecznej, ekonomicznej przestrzennej z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym
Działania polegające na wsparciu przez Pomoc Publiczną zamieszczane są w Sektorowych Programach Operacyjnych (SPO)
Realizacja wydatków dokonuje się w oparciu o zasady określone w Programach Operacyjnych
(PO)
ü dokument przyjęty przez Komisję Europejską, służący wdrażaniu Podstaw Wsparcia Wspólnoty
ü składa się ze spójnego zestawienia priorytetów, zawiera działania wieloletnie
ü może być wdrażany poprzez jeden lub kilka Funduszy, jeden lub kilka innych dostępnych instrumentów finansowych oraz EIB
ü zintegrowany program operacyjny oznacza program operacyjny finansowany przez więcej niż jeden Fundusz
Realizacja wydatków
Instytucja zarządzająca:
ü Nadzór nad sprawnością działania bazy danych monitoringu (SIMIK)
ü Weryfikacja deklaracji wydatków poniesionych w ramach funduszy strukturalnych, dostarczanych przez Instytucje Zarządzające
ü Przygotowywanie raportów na temat nieprawidłowości finansowych na podstawie raportów przygotowanych przez Instytucje Zarządzające
Instytucja płatnicza:
ü obsługa rachunków, na których gromadzone są środki funduszy strukturalnych
ü przygotowywanie i przekazywanie do Komisji Europejskiej deklaracji poniesionych wydatków, zgodnie z zapisami art. 9 Rozporządzenia 438/2001.
Zasada spójności (kompatybilności)
ü Związana jest ze zgodnością polityki regionalnej z pozostałym ustawodawstwem UE
Obszary spójności:
Ø Równouprawnienie kobiet i mężczyzn
Ø Ochrona środowiska
Ø Tworzenie społeczeństwa informatycznego
Ø Lokalne działania
Zasada koncentracji
Zasada koncentracji środków oparta jest na trzech celach priorytetowych dla osiągnięcia rozwoju obszaru UE.
Zasada ta rozpatrywana jest w trzech perspektywach:
1. Wzrostu udziału funduszy strukturalnych w budżecie UE;
2. Przeznaczenie funduszy na niewielką liczbę precyzyjnie określonych celów;
3. Geograficznej koncentracji pomocy w regionach najmniej zamożnych.
Wyrazem realizacji tej zasady jest koncentracja środków finansowych na wsparcie małej liczby precyzyjnie określonych celów oraz geograficzną koncentrację zasięgu pomocy.
Zasada uzupełnienia-dodatkowości
Pomoc udzielana na
• inwestycje
• Badania naukowe
• Ochronę zdrowia
• Szkolenia itp..
Zasada ta w przypadku polityki regionalnej oznacza, że problemy rozwoju regionalnego są przede wszystkim sprawą danego państwa członkowskiego, organy wspólnotowe ingerują pomocniczo, mając na uwadze cele całej Wspólnoty.
Ad 4 Kontrola finansowa:
• zapewnianie przestrzegania procedur kontroli oraz przeprowadzanie oceny celowości zaciągania zobowiązań finansowych i dokonywania wydatków,
• badanie i porównanie ze stanem wymaganym faktycznego pobierania i gromadzenia środków publicznych,
• zaciągania zobowiązań finansowych i dokonywanie wydatków ze środków publicznych,
• udzielania zamówień publicznych oraz zwrotu środków publicznych.
POZOSTAŁE ZASADY
• zasada transparencji (przejrzystości) ma o wiele szersze zastosowanie niż tylko do dziedziny pomocy publicznej. Jest to jedna z głównych zasad funkcjonowania Wspólnoty, a także jedna z zasad „konstytucyjnych” U E.
• Służyć ma temu między innymi, przeliczanie pomocy publicznej udzielanej w różnych formach na równą jej wartość dotacji.
• Zasada transparencji nie ogranicza możliwości przyznawania pomocy ze środków publicznych, a jedynie wprowadza obowiązek przejrzystości finansowej w relacjach między władzą publiczną a przedsiębiorstwami, przyczynia się do zlikwidowania niekorzystnych zjawisk w udzielaniu pomocy związanych z naciskami grup lobbingowych mających na celu wymuszanie na rządzie wydatkowania środków publicznych.
• cd
• Reguła de minimis została wprowadzona przez Komisję w 1992 r., a jej celem jest ułatwienie działania administracji państw członkowskich na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw.
• Uzasadnieniem wprowadzenia reguły de minimis do pomocy publicznej nie jest przeświadczenie Komisji, że niewielka pomoc nie zakłóca konkurencji, ale że nie ma ona dostatecznego wpływu na handel i konkurencję między członkami.
• Fundamentalnym skutkiem stosowania tej reguły jest zwolnienie z obowiązku notyfikacji pomocy udzielanej do określonego progu. Regułę de minimis stosuje się do wszelkich form pomocy, bez względu na jej aspekt.
• Maksymalny próg udzielanej pomocy określony przez regułę de minimis, wynosi obecnie 100 000 euro, a jego wysokość może być dowolnie kształtowana przez Komisję
• CD
• Zasada proporcjonalności jest jedną z fundamentalnych zasad respektowanych przez demokratyczne państwa w obszarze ograniczenia wolności gospodarczej. Wymaga ona, by wszelkie ograniczenia znajdowały uzasadnienie w realizacji konkretnego celu publicznego oraz by ich zakres i intensywność nie wykraczały poza konieczność i niezbędność danej formy pomocy. Pomoc musi być proporcjonalna w swej wysokości, tak by obligowała beneficjenta do określonego zachowania.
• Zasada celu wspólnotowego polega na tym, że pomoc musi być oceniona w kontekście wspólnotowym, a nie krajowym.
• Zasadę zmiany obowiązującego status quo można określić jako wytyczną skierowaną do państw, by te udzielając pomocy, miały na celu dokonywanie konkretnych zmian
•
Cele polityki strukturalnej UE
• Regiony „zacofane” w rozwoju społeczno-ekonomicznym
– PKB na mieszkańca jest niższy od 75% średniego poziomu UE.
• Regiony o wyjątkowo niskiej gęstości zaludnienia (poniżej 8)
• Regiony zagrożone poważnym bezrobociem
Fundusze strukturalne
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego finansuje działania na rzecz: rozwoju infrastruktury, inwestycje sprzyjające tworzeniu nowych miejsc pracy, lokalne projekty rozwoju, środki pomocowe dla małych i średnich przedsiębiorstw
Europejski Fundusz Społeczny
finansuje działania na rzecz integracji zawodowej osób bezrobotnych i osób o niskich szansach na rynku pracy, szkolenia oraz projekty sprzyjające podnoszeniu kwalifikacji zawodowych i tworzeniu nowych miejsc pracy.
Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej Sekcja Orientacji
finansuje działania na rzecz rozwoju terenów rolnych oraz pomocy rolnikom, w szczególności z regionów o słabo rozwiniętej strukturze.
Finansowy Instrument Wsparcia Rybołówstwa
finansuje działania wspierające proces modernizacji i harmonizacji struktur w sektorze rybołówstwa.
Fundusz Spójności finansuje większe projekty na rzecz ochrony środowiska oraz rozbudowy sieci transportowych i komunikacyjnych; pomocy tej mogą towarzyszyć kredyty z Europejskiego Banku Inwestycyjnego
Działania strukturalne:
1. Trzy cele priorytetowe.
1.1. Cel 1 – wspieranie rozwoju regionów.
1.2. Cel 2 – wspieranie zmian społecznych i ekonomicznych w regionach dotkniętych strukturalnymi problemami gospodarczymi.
1.3. Cel 3 – wspieranie walki z bezrobociem; obszary nie objęte celem 1.
2. Inicjatywy wspólnotowe.
2.1. INTERREG III – promocja partnerstwa ponad granicami.
2.2. URBAN II – wspieranie nowych strategii odnowy obszarów miejskich.
2.3. EQUAL – promocja działań eliminujących dyskryminację.
2.4. LEADER+ - wspieranie działań innowacyjnych na rzecz terenów wiejskich.
3. Wsparcie dla rybołówstwa.
4. Przedsięwzięcia innowacyjne.
5. Fundusz spójności.
RNA1