I. Leszek J. spowodował wypadek, w którym Janina D. odniosła obrażenia skutkujące ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu, zaś jej małoletni syn Dariusz D. doznał rozstroju zdrowia trwającego nie dłużej niż 7 dni. Na pierwszej rozprawie (oskarżonemu zarzucono przestępstwo z art. 177 § 2 k.k.) Tadeusz D., ojciec Dariusza, złożył oświadczenie o woli występowania w procesie w charakterze oskarżyciela posiłkowego w imieniu syna. Podobny wniosek jednakże we własnym imieniu złożyła Janina D. Tymczasem obrońca podniósł, że:
a) Janinie D. nie przysługuje status pokrzywdzonego, albowiem współprzyczyniła się do popełnienia przez oskarżonego przestępstwa – jak wynika z aktu oskarżenia nie miała zapiętych pasów bezpieczeństwa;
b) podobnie w przypadku Dariusza D. – zarzucany w akcie oskarżenia czyn dotyczy wyłącznie skutku na ciele Janiny D., a obrażenia doznane przez jej syna nie są objęte przedmiotem postępowania.
Czy zarzuty były słuszne. Czy obrońca może zażalić się na niekorzystną dla niego decyzję sądu?
II. Lucjan W. (17 lat) pojawił się w miejscowym Komisariacie Policji twierdząc, że ostatniej nocy podczas urodzinowej imprezy u kuzynki został zmuszony przez jej koleżanki (również powyżej 17 roku życia) do poddania się czynności seksualnej. Złożył zeznania i wniosek o ściganie sprawczyń. Po kilku dniach pod wpływem nietypowego zachowania kuzynki przypomniał sobie, że także ona uczestniczyła w dokonaniu na nim wiadomej czynności. Udał się zatem na Policję z zamiarem cofnięcia wniosku, prowadzący postępowanie odmówił jednak zasłaniając się zasadą legalizmu i coraz powszechniejszym charakterem ściganego przestępstwa.
Oceń zachowanie uczestników i wskaż uchybienia.
III. Prokurator Dariusz E. miał ciężką noc. Gdy rozpoczęła się siódma z kolei rozprawa tego dnia poczuł, że musi wyjść. Poprosił zatem o głos i stwierdził, że cofa akt oskarżenia. Obrońca, powołując się na zasadę skargowości, wniósł natychmiast wniosek o umorzenie postępowania, jednakże sędzia stwierdził, że będzie samodzielnie prowadził dalsze postępowanie, gdyż przekonany jest o winie oskarżonego i nie pozwoli by ten uszedł sprawiedliwości. Dariusz E. był już blisko klamki, gdy sędzia zwrócił uwagę na treść art. 46 k.p.k. Prokurator nie dał jednak za wygraną; złożył do akt sprawy oświadczenie, zgodnie z którym wyłącza się od udziału w sprawie, gdyż prowadził postępowanie przygotowawcze. Sędzia był bezradny – odprowadził Dariusza E. do drzwi a napotkanego przypadkowo na korytarzu prokuratora poprosił o udział w rozprawie.
Oceń zachowanie uczestników. Jakie środki obrony przysługują oskarżonemu w zaistniałej sytuacji?
IV. Stefan K. zawiadomiony został o terminie rozprawy w sprawie kradzieży jego samochodu. Po złożeniu zeznań jako świadek nie opuścił jednak sali i uczestniczył w dalszej rozprawie – sędzia przewodniczący umożliwił mu zadawanie pytań świadkom i biegłemu oraz wyrażenie swego stanowiska w kwestii rozpatrywanych na rozprawie wniosków. Na kolejnym terminie rozprawy (o którym powiadomiono Stefana K.) prokurator odstąpił od oskarżenia, jednakże sąd postanowił o dalszym kontynuowaniu postępowania. Wkrótce potem Stefan K. zmarł. Jego syn zamierzał wstąpić do postępowania by kontynuować rolę procesową ojca, jednakże sędzia oświadczył, że jest to niemożliwe, gdyż Stefan K. nigdy nie złożył oświadczenia o woli występowania w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Z kolei obrońca złożył wniosek o zawieszenie postępowania na podstawie art. 61 k.p.k. w zw. a art. 58 § 2 k.p.k.
Oceń zasadność twierdzeń sędziego i obrońcy.
V. W sprawie o przestępstwo z art. 197 § 1 k.k. pokrzywdzona wniosła powództwo o ustalenie ojcostwa i zasądzenie alimentów. Sąd Rejonowy odmówił jednak przyjęcia powództwa powołując się na treść art. 415 § 3 k.p.k. – jego zdaniem niedostatki materiału dowodowego nie pozwalają na rozpoznanie powództwa, a ich uzupełnianie w toku postępowania karnego spowodowałoby nadmierną jego przewlekłość.
Oceń decyzję sądu.
VI. Tadeusz E. został pobity – skutkiem zajścia był ciężki uszczerbek na zdrowiu. Pokrzywdzony poniósł w związku z tym poważne koszty leczenia i rehabilitacji. Po rozpoczęciu rozprawy głównej Tadeusz E. zmarł. Wkrótce potem jego syn Piotr pojawił się na rozprawie i zażądał przyjęcia powództwa cywilnego o zwrot kosztów leczenia i rehabilitacji oraz o rentę. Obrońca podniósł, że roszczenia te nie przysługują Piotrowi E., a w każdym razie nie można ich dochodzić w procesie karnym, gdyż pokrzywdzony nie wniósł powództwa cywilnego.
Oceń słuszność zarzutu.
VII. Małżonkowie Iwona i Leon T. długo przymykali oczy na to, że sąsiad regularnie rozpija swego małoletniego syna. Aby zagwarantować sobie należytą reakcję organów ścigania oboje złożyli w miejscowej prokuraturze zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Prokurator jednakże nie dopatrzył się podstaw do wniesienia aktu oskarżenia i wkrótce umorzył postępowanie, na co zażaliła się Iwona T. Sąd przychylił się do zażalenia i zwrócił sprawę do dalszego prowadzenia. Jednakże po kolejnych kilku miesiącach prokurator umorzył postępowanie po raz drugi. Choć po tej ostatniej decyzji Iwona T. namawiała męża by zrezygnował z dalszych sporów z prokuraturą, ten w ciągu tygodnia od otrzymania postanowienia sporządził i wniósł do sądu rejonowego akt oskarżenia.
Oceń postępowanie Państwa T.
VIII. Prokurator w mowie końcowej zażądał dla oskarżonych o przestępstwo z art. 148 k.k. kary 10 lat pozbawienia wolności i orzeczenia środka karnego, o którym mowa w art. 39 pkt 5 k.k. Obrońca zauważył, że wniosek takowy jest niedopuszczalny, gdyż w myśl art. 46 k.k. tylko pokrzywdzony jest uprawniony do złożenia takiego wniosku.
Czy miał rację? Jakie inne uchybienie można zarzucić wnioskowi prokuratora?
IX. Czy pokrzywdzonymi będą:
osoba nabywająca środki odurzające (w sprawie o rozprowadzanie takich środków)?
X. W sprawie o przestępstwo z art. 245 k.k. okazało się w toku rozprawy, że wprawdzie oskarżony naruszył nietykalność pokrzywdzonego, ale nie miało to związku ze składanymi przez tego ostatniego zeznaniami.
Jakie będą losy sprawy?
xavi.hernandez