ANDRAGOGIKA – wykład:
WYKŁAD 01:
Andragogika jako nauka – jest nauką o rodowodzie pedagogicznym.
Ander (Andros – dzielny, dorosły)
↓
mężczyzna, mąż, człowiek
Agein – prowadzić
Ago
Andragogika – o prowadzeniu ludzi dorosłych (H.Radlińska – okres międzywojenny).
Po raz pierwszy pojęcie Andragogika zostało użyte w 1833 r. przez Kapp’a oraz przez Poggler’a.
II połowa XX w. rozwój Andragogika – było utożsamiana z teorią rozwoju dorosłych.
Po II W.Ś. A.Uziębły – 1-wszy podręcznik tego autor z Andragogika 1968 r.
Andragogika w ujęciu H.Radlińskiej – jednym z dzieł które wydała w 1935 r.
Andragogika to nauka o prowadzeniu ludzi dorosłych.
Podobnie jak pedagogika zajmuje się składnikami dnia dzisiejszego…
Andragogika ma przyczynić się do podniesienia rozwoju życia społecznego. To ożywianie ma się odnosić do ideałów.
Należy włączyć w krąg oddziaływania społecznego siły społeczne.
Andragogika – dbałość o szczęście człowieka dorosłego, oraz wspomaganie jego rozwoju.
Nauka pedagogiczna, która zajmuje się wspieraniem rozwoju człowieka dorosłego i zmierza do szczęścia człowieka.
Powinna mieć charakter interdyscyplinarny.
H.Radlińska – Andragogika to teoria wychowania dorosłych.
REFLEKSJE POWOJENNE (lata 1970-1980 r.):
Lucja Turos – autor podręcznika w latach 1970-1980 „Wprowadzenie do Andragogika).
1993-1999 „Andragogika ogólna”.
Definicja Turosa – Andragogika – to nauka o celach, treściach, formach, metodach, technikach i zasadach kształcenia, wychowania, uczenia się, samokształcenia, samowychowania ludu dorosłego.
Andragogika bada proces wychowania ludzi dorosłych, przede wszystkim z punktu widzenia znaczenia tego procesu dla przygotowania dorosłych do pracy, nauki, twórczości, życia społecznego i kulturalnego.
Andragogika jest nauką korzystającą z dorobku innych nauk społecznych, przyrodniczych, filozoficznych, ekonomicznych, uwzględniająca uwarunkowania historyczne.
Założenia ideowe, procesy, skutki, umysłowego, społeczno-moralnego, estetycznego, higieniczno-zdrowotnego, politechnicznego wychowania ludzi dorosłych.
Andragogika obejmuje – bada instytucje oświaty i wychowania dorosłych (a szczególnie szkoły).
Czesław Maziarz: (koniec lat 80-tych)
Andragogika (tekst z 1986 r.) – „Teoretyczna fizjonomia andragogiki”.
Andragogika jest refleksją naukową, którą tworzą teoretycy, teoretycy nie praktycy, tworzą ideologowie wszelkich grup społecznych.
Obejmuje teorię kształcenia i wychowania dorosłych.
Jest nauką młodą i jest jedną z subdyscyplin pedagogicznych. Jest nauką praktyczną → rozwiązuje praktyczne tematy, dylematy; ma teleologiczny tok badania (przyjmuje cel dla refleksji).
Przedmiot badań andragogicznych → jest ogromnie złożone zjawisko wychowania ludzi dorosłych.
Bada ona swoiste rodzaje zmiennych, których nie da się wyizolować z życia.
Andragogice występują teorie rekonstrukcyjne, które odzwierciedlają badaną rzeczywistość.
Teorie optymalizacyjne – te, które oferują modele przekształcania rzeczywistości.
Dominują teorie rekonstrukcyjne = diagnostyczne.
Tadeusz Wujek – „Wprowadzenie do Andragogika” 1996 r.
Andragogika to „zjawisko kulturowe, wymagające szerokiego rozpoznania naukowego (syntezy, wiedzy humanistycznej o człowieku dorosłym), przy pomocy nowych, krytycznych paradygmatów badawczych.
Andragogika miałaby być taką subdyscypliną w poprzek nauk humanistycznych, miałaby zebrać wiedzę socjologiczną, filozoficzną.…
Tadeusz Aleksander – Ostrowiec Świętokrzyski 2002 r. „Andragogika”
Andragogika jest Teorią Oświaty Dorosłych.
Andragogika jest nauką autonomiczną.
Przedmiotem badań są procesy kształcenia i wychowania ludzi dorosłych – to wielość zagadnień związanych z systemem instytucji, oświaty dorosłych, urządzeń edukacyjnych, programów, metod i organizacji oddziaływać dorosłych w różnych środowiskach i znajdowały się w różnym biologicznym wieku, a co za tym idzie, w odmiennej sytuacji społeczno-zawodowej.
Mieczysław Malewski:
1990 r. – „Andragogika w perspektywie metodologicznej”
1998 r. – Teorie andragogicznej”
Andragogika jest młodą dyscypliną, nauką o edukacji, na dalekich peryferiach nauk społecznych.
Zajmuje się problemami edukacyjnego wspomagania rozwoju ludzi dorosłych.
Andragogika jest nauką zajmująca się edukacją wspierającą rozwój człowieka dorosłego.
Funkcja praktyczna – Andragogika wytwarza wiedzę interdyscyplinarną, wytwarzając wiedzę, która jest ……
Spojrzenie na andragogikę jako naukę o edukacji – lata 90-te.
Tradycja naszej andragogiki jest pedagogiczna.
W przypadku nauk o edukacji, mamy tu podejście opisowe, a nie wartościujące (zachodnioniemieckie).
Nauki pedagogiczne, nauki o wychowaniu, pedagogika (ten podział odnosi się do kryterium wieku wychowania):
PAIS (dzieciństwo) HEBE (młodość)
Pedagogika, paidagogika dojrzałość płciowa
- zajmuje się wychowaniem dziecka hebagogika – zajmuje się człowiekiem dojrzewającym
- pedologia – nauka interdyscyplinarna, (od 18 do 25 roku życia)
zajmuje się dzieckiem (0-12 rok życia)
I dział – pedagogika wieku prenatalnego
II dział – hebe – hebagogika
III dział – aner – andragogika – andrologia → nauka interdyscyplinarna
IV dział – geron – geragogika – nauka interdyscyplinarna – gerontologia (60-65 rok życia)
V dział – tanatos – tanatogogika – nauka interdyscyplinarna to tanatologia.
I dział klasyczny andragogiki – teoria wychowania dorosłych, a dziś teoria edukacji dorosłych.
II dział klasyczny – teoria nauczania człowieka dorosłego.
III dział historia andragogiki.
IV dział – metodologia andragogiki.
V dział – andragogika porównawcza.
VI – andragogiki szczegółowe – treściowe działy andragogiki.
VII dział – andragogika prac szczegółowych.
VIII – andragogika bezrobocia.
IX – andragogika szkolna.
PRZEDMIOT BADAŃ ANDRAGOGIKI:
Przedmiotem badań andragogiki współczesnej jest wielowymiarowy proces edukacji człowieka dorosłego.
Edukacja składa się z dwóch zasadniczych procesów pedagogicznych (→ podział treściowy → aktywność → zakres aktywności):
I. Heteroedukacja I. Proces autoedukacji
(wychowanie) (co ja sam ze sobą robię – samowychowanie)
Cechy kierunkowe: procesy: wychowanie
II. cechy instrumentalne kształcenia II. Samokształcenie
(nauczanie)
III. Uczenie się.
WYKŁAD 02:
Początki myśli andragogicznej:
STAROŻYTNOŚĆ
Platon – wychowanie do starości, należy człowieka przygotować do starości poczynając od dzieciństwa.
Sokrates – prekursor samowychowania (samokontrola, samopoznawanie) cechy cnotliwe → refleksja nad sobą i światem.
CZASY NOWOŻYTNE:
Jan Amos Komeński (prekursor) – twórca nowożytnej idei andragogicznej – XVII w.
W XXVI „Waryncjusz” – Szymon Karyncki w 1555 r. wydał książkę pt. „O szkołach czyli akademiach księg wojen”.
J.A.Komeński – „Wielka dydaktyka” i „Pampaedia”. W „Pampaedi” Komeński pisał, że trzeba uczyć wszystkich, wszystkiego – idea kształcenia przez całe życie.
Socjaliści utopijni – Tomasz Mones, Rober Owen – mieli wizję spostrzegania świata w kategoriach utopijnych.
Bujny rozwój idei oświeceniowych (XVIII w.) – wpływ rewolucji francuskiej i dążeń do równouprawnienia.
Rewolucja francuska – we Francji w 1792 r. został opracowany przez Condorcet - „Projekt organizacji wychowania publicznego” – to projekt, który obejmuje cały system kształcenia, w tym system oświaty dorosłych (pierwszy zarys systemu oświaty dorosłych).
Oświata bardzo duży nacisk kładzie na poszerzanie wiedzy.
Wiek XIX – powstają instytucje oświaty – powstanie Uniwersytetu Ludowego = Grundt - zaczyna się podnoszenie poziomu świadomości chłopa. Przekaz wiedzy regionalnej, kulturowej.
Koniec XVII w. – KEN – już podjęła pomysł pedagogizacji rodziców – widziała potrzebę oświecania rodziców w ich rolach rodzicielskich (Ksiądz Piramowicz).
Wiek XIX – prądy, ruchy robotnicze – początek XX w. żądanie udostępniania wiedzy wszystkim obywatelom.
J.A.Komeński – zwrócenie uwagi na to, że rozwój człowieka jest procesem całożyciowym → idea bardzo nowatorska (całe życie jest szkołą) tzn., że Komeński wyznacza zgodnie z wiekiem człowieka 8 szkół, do których człowiek uczęszcza:
1. szkoła narodzin.
2. szkoła dziecięctwa (dziś okres ok. 7 roku życia).
3. szkoła chłopięctwa (7 rok życia).
4. szkoła wieku dojrzewania (koniec dzieciństwa).
5. szkoła dojrzałej młodzieży (okres po addescencji – do 22-25 roku życia współcześnie).
6. szkoła mężczyzn (wiek dojrzały, dorosłość).
7. szkoła starości (wyróżnione z okresu dorosłości).
8. szkoła śmierci.
Rozwój człowieka u Kodeńskiego jest procesem permanentnym = ciągłym i jest wszelako uwarunkowany:
- siły przyrody (dziś zadatki genetyczne i wpływ środowiska zewnętrznego).
- wpływ wychowawczy (oddziaływanie innych osób).
- własna aktywność = samorozwój, samokształcenie.
Człowiek ciągle czegoś więcej chce w różnych dziedzinach.
Komeński mówi o tym, że człowiek dorosły przekracza to, co już osiągnął (koncepcja transgresyjna Kozieleckiego). Człowiek ciągle się może rozwijać.
Dorosły, sam dla siebie jest nauczycielem i uczniem (aktywność własna). Może innym przekazać wiedzę i sam też może się uczyć.
Teoria rozwoju – rozwój człowieka wiąże się z wychowaniem, kształceniem. Są to procesy nieustające, uzupełniające się nawzajem, są to procesy, które pozwalają na rozwiązywanie zadań życiowych. Miarą dorosłości jest samokierowanie, a przy tym skuteczność działania (wskaźnik dorosłości w dojrzałości).
Człowiek dorosły ma nieograniczone możliwości rozwoju (możliwości działania, edukacji), ten potencjał jest nieograniczony.
Zdaniem Kodeńskiego dziecko jest ograniczone.
>>> Rozwój dorosłego zdaniem Kodeńskiego rozwija się poprzez działanie swobodne.
Kontakty społeczne – czynniki – to różnorodne z ludźmi obcowanie. Im ludzie się bardziej różnią między sobą, tym bardziej mogą się rozwijać.
Dorosłość wg. Kodeńskiego – to osiągnięcie takiego poziomu rozwoju, który umożliwia wywiązywanie się z obowiązków społecznych oraz realizowanie własnych ideałów.
Ta definicja zwraca uwagę na 2 funkcje dorosłości:
1. funkcja adaptacyjna – jeżeli jednostka nie spełnia wymagań społeczności, nie jest uważana za dorosłą.
2. realizowanie własnych ideałów – mamy tu odniesienie do ideałów – droga do ostatecznego rozwoju jednostki.
(Komeński) Ciągła konfrontacja teorii praktyką – jest potrzeba posiadania jakiejś wiedzy, ale trzeba ja spożytkować o praktyce. Praktyka daje skuteczność w działaniu. Zadania człowieka na przestrzeni jego życia ma służyć praktyce życia.
Komeński mówi, że wiedza człowieka, jego mądrość jest kontynuacją tego, co wyniósł z faz wcześniejszych.
Wiedza miała uczyć interpretowania faktów religijnych.
Kultura myślenia miała człowieka odciągać od dogmatyzmu. Akcentuje się tu zdolność do krytyki, interpretowania faktów.
Starość jest najczęściej kontynuacją wcześniejszych faz życia.
Rola czytelnictwa – czytanie książek, które rozwijają osobowość, książki dotyczące zawodu, historii, także najnowszej, książki powinny być pisane językiem zrozumiałym. Taka książka daje mądrość, roztropność.
Jeżeli po przeczytaniu książki lepszym jestem człowiekiem, to jest to dobra książka.
Rola pracy – praca ma dawać satysfakcję, praca nie powinna zniewalać, by nie była przymusem, koniecznością.
ZWIĄZEK ANDRAGOGIKI Z INNYMI NAUKAMI:
Andragogika łączy się z naukami pedagogicznymi, społecznymi, a także z naukami ścisłymi i przyrodniczymi.
Lata 80-te interdyscyplinarny charakter andragogiki.
Związki psychologią – z punktu widzenia – koncepcja porzeźb osobowości, postaw, emocji, uczuć, aktywności.
Związki z socjologią – koncepcja ról społecznych, uspołeczniania, interakcji społecznych, komunikacji społecznej, zegara społecznego, koncepcja norm społecznych.
Związki z filozofią – filozofia wychowania, aksjologia (wartości i cele wychowania), prakseologia, estetyka.
Związki z historią instytucji systemu oświaty dorosłych, historia wychowania.
Związki z naukami przyrodniczymi – biologia, stanowienie o normach rozwojowych człowieka dorosłego, teorii rozwoju biologicznego, choroby wieku dorosłego, starczego, jak im zapobiegać.
Całość wiedzy o kulturze i człowieku – antropologia kulturalna (społeczna, religijna, antropologia pedagogiczna). To podejście może służyć postulacie …uniwersalnych. (Tego co wspólne przy uwzględnianiu różnic).
Gerontologia – nauka interdyscyplinarna o starości i starzeniu się.
Demografia – bada, diagnozuje procesy demograficzne, bada wskaźnik urodzeń.
Ekologia – nauka systemowa, o środowisku życia człowieka, bardzo szeroko pojmowanym środowisku. Subiektywna ekologia życia.
Cybernetyka – informacje, przekaz informacji.
Logika – w refleksji w badaniach, wnioskowania.
Statystyka – w podejściu ilościowym.
Genetyka –
Społeczne potrzeby edukacyjne – trudno sobie wyobrazić andragogikę jako naukę odrębną.
Pole podstawowych pojęć andragogiki:
EDUKACJA DOROSŁOŚĆ UCZEŃ DOROSŁY
↓ ↓ ↓
kształcenie i wychowanie człowiek dorosły, dorosłość uczący się dorosły, nauczyciel
samokształcenie i samowychowanie doskonałość, rozwój, wiek dorosłych, uczestnicy oświaty dorosłych
nauczanie, uczenie się czas życia, biografia andragog (teoretyk), oświatowiec
formacja, autoformacja edukacja + dorosłość → opi- (praktyk)
sywanie dorosłości – aktywność,
socjalizacja, , inkultunacja, personalizacja,
emancypacja.
WYKŁAD 03:
FUNKCJE OŚWIATY DOROSŁYCH (jakie zadania spełnia oświata dorosłych):
Klasyfikacja funkcji w raporcie E.Faure pt. „Uczyć się, aby żyć”.
1. Z – zastępcza funkcja oświaty dorosłych – chodzi o uzupełnianie braków w podstawowym wykształceniu. Podwyższanie wykształcenia do poziomu podstawowego, niwelowanie analfabetyzmu.Analfabetyzm literalny – kiedy nie potrafimy czytać, pisać, podpisać się.Analfabetyzm funkcjonalny – pokazuje, iż jednostka niedostatecznie opanowała podstawy wiedzy, która pomogłaby jej w komunikowaniu się ze światem zewnętrznym.Analfabetyzm kulturalny – wiąże się z brakiem umiejętności rozpoznawania danej kultury.Akcja, która polega na likwidacji analfabetyzmu to analfabetyzacja.
2. U – uzupełniająca (kształcenie) – mamy brak wykształcenia (średniego, bądź zasadniczego, zawodowego).
3. P – przedłużająca kształcenie – osoba chce się kształcić dalej, to uzyskiwanie poziomu kształcenia średniego, mamy możliwość dalszego kształcenia.
4. D – doskonalenia – posiadamy pewne kompetencje, ale chcemy uzyskać jeszcze coś więcej, doskonalenie zawodowe, może wykroczyć poza kształcenie wyższe.
5. O – osobistego rozwoju – człowiek może rozwijać swoje zainteresowania, kształcić swój charakter, kształtować postawy wobec zjawiska śmierci, samotności.
Funcie zastępcze – do uzupełnienia podstawowej wiedzy.Funkcje właściwe – główny cel oświaty dorosłych.(John Lowe) – wyróżnił funkcje oświaty dorosłych:a- funkcje ogólnonarodowe –...
pakursky