Deklaracja o wolności religijnej.pdf

Deklaracja o wolności religijnej

"DIGNITATIS HUMANAE"

O PRAWIE OSOBY I WSPÓLNOT DO

WOLNOŚCI SPOŁECZNEJ I CYWILNEJ

W SPRAWACH RELIGIJNYCH

DWR 1. W naszej epoce ludzie coraz więcej uświadamiają sobie

godność osoby ludzkiej i coraz bardziej rośnie liczba tych, którzy się

domagają, aby w działaniu ludzie cieszyli się i kierowali własną

rozwagą oraz odpowiedzialną wolnością, nie przymuszani, lecz

wiedzeni świadomością obowiązku. Domagają się również prawnego

określenia granic władzy publicznej, aby nie była nadmiernie

uszczuplona godziwa wolność zarówno osoby, jak i stowarzyszeń. Ów

postulat wolności w społeczeństwie ludzkim odnosi się głównie do

humanistycznych dóbr duchowych, przede wszystkim zaś do

swobodnego wyznawania religii w społeczeństwie. Zwracając pilną

uwagę na owe dążenia i zamierzając wyjaśnić, w jakim stopniu są one

zgodne z prawdą i sprawiedliwością, obecny Sobór Watykański bada

świętą tradycję i naukę Kościoła, z których wydobywa rzeczy nowe,

zawsze zgodne z dawnymi. Najpierw więc oświadcza święty Sobór,

że sam Bóg ukazał ludzkości drogę, na której Jemu służąc ludzie

mogą osiągnąć w Chrystusie zbawienie i szczęśliwość. Wierzymy, że

owa jedyna prawdziwa religia przechowuje się w Kościele katolickim

i apostolskim, któremu Pan Jezus powierzył zadanie rozszerzania jej

na wszystkich ludzi, mówiąc Apostołom: "Idąc tedy nauczajcie

wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego,

ucząc je zachowywać wszystko, cokolwiek wam przykazałem"

(Mt 28,19-20). Wszyscy ludzie zaś obowiązani są szukać prawdy,

zwłaszcza w sprawach dotyczących Boga i Jego Kościoła,

a poznawszy ją, przyjąć i zachowywać. Zarazem też Sobór święty

oświadcza, iż obowiązki te dotykają i wiążą sumienie człowieka i że

prawda nie inaczej się narzuca jak tylko siłą całej prawdy, która wnika

w umysły jednocześnie łagodnie i silnie. Następnie, ponieważ

wolność religijna, której ludzie domagają się dla wypełnienia

obowiązku czci Bożej, dotyczy wolności od przymusu

w społeczeństwie cywilnym - pozostawia ona nienaruszoną tradycyjną

naukę katolicką o moralnym obowiązku ludzi i społeczeństw wobec

prawdziwej religii i jedynego Kościoła Chrystusowego. Poza tym,

rozważając ów problem wolności religijnej, Sobór święty zamierza

rozwinąć naukę ostatnich papieży o nienaruszalnych prawach osoby

ludzkiej, jak również o prawnym ustroju społeczeństwa.

I. OGÓLNA ZASADA WOLNOŚCI RELIGIJNEJ

DWR 2 . Obecny Sobór Watykański oświadcza, iż osoba ludzka ma

prawo do wolności religijnej. Tego zaś rodzaju wolność polega na

tym, że wszyscy ludzie powinni być wolni od przymusu ze strony czy

to poszczególnych ludzi, czy to zbiorowisk społecznych

i jakiejkolwiek władzy ludzkiej, tak aby w sprawach religijnych

nikogo nie przymuszano do działania wbrew jego sumieniu ani nie

przeszkadzano mu w działaniu według swego sumienia prywatnym

i publicznym, indywidualnym lub w łączności z innymi, byle

w godziwym zakresie. Poza tym oświadcza, że prawo do wolności

religijnej jest rzeczywiście zakorzenione w samej godności osoby

ludzkiej, którą to godność poznajemy przez objawione słowo Boże

i samym rozumem. To prawo osoby ludzkiej do wolności religijnej

powinno być w taki sposób uznane w prawnym ustroju społeczeństwa,

aby stanowiło prawo cywilne. Z racji godności swojej wszyscy ludzie,

ponieważ są osobami, czyli istotami wyposażonymi w rozum i wolną

wolę, a tym samym w osobistą odpowiedzialność, nagleni są własną

swą naturą, a także obowiązani moralnie do szukania prawdy, przede

wszystkim w dziedzinie religii. Obowiązani są też trwać przy

poznanej prawdzie i całe swoje życie układać według wymagań

prawdy. Tego zaś zobowiązania nie zdołają ludzie wypełnić w sposób

zgodny z własną swą naturą, jeśli nie mogą korzystać zarówno

z wolności psychologicznej, jak i wolności od zewnętrznego

przymusu. A więc prawo do wolności religijnej ma fundament nie w

subiektywnym nastawieniu osoby, ale w samej jej naturze. Dlatego

prawo do owej wolności przysługuje trwale również tym, którzy nie

wypełniają obowiązku szukania prawdy i trwania przy niej;

korzystanie zaś z tego prawa nie może napotykać przeszkód, jeśli

tylko zachowywany jest sprawiedliwy ład publiczny.

DWR 3. Wszystko to jeszcze jaśniej ukazuje się temu, kto bierze pod

uwagę, iż najwyższą normą ludzkiego życia jest samo prawo Boże,

wieczne, obiektywne i uniwersalne, którym Bóg, wedle planu

mądrości i miłości swojej, porządkuje, kieruje i rządzi całym światem

i losami wspólnoty ludzkiej. Tego to prawa uczestnikiem czyni

człowieka Bóg, aby za miłosiernym zrządzeniem Bożej Opatrzności

mógł on coraz lepiej poznawać niezmienną prawdę. Przeto każdy ma

obowiązek, a stąd też i prawo szukania prawdy w dziedzinie religijnej,

aby przez użycie właściwych środków urobił sobie roztropnie słuszny

i prawdziwy sąd sumienia. Prawdy zaś trzeba szukać w sposób

zgodny z godnością osoby ludzkiej i z jej naturą społeczną, to znaczy

przez swobodne badanie przy pomocy magisterium, czyli nauczania,

przez wymianę myśli i dialog, przez co jedni drugim wykładają

prawdę, jaką znaleźli albo sądzą, że znaleźli, aby nawzajem pomóc

sobie w szukaniu prawdy; skoro zaś prawda została poznana, należy

mocno przy niej trwać osobistym przeświadczeniem. Nakazy Bożego

prawa człowiek dostrzega i rozpoznaje za pośrednictwem swego

sumienia, do którego jest obowiązany wiernie się stosować w całym

swym postępowaniu, aby dotrzeć do swego celu - Boga. Nie wolno

więc go zmuszać, aby postępował wbrew swemu sumieniu. Ale nie

wolno mu też przeszkadzać w postępowaniu zgodnie z własnym

sumieniem, zwłaszcza w dziedzinie religijnej. Praktykowanie bowiem

religii polega z samej jej istoty przede wszystkim na wewnętrznych

aktach dobrowolnych i swobodnych, przez które człowiek

bezpośrednio się ustosunkowuje do Boga; aktów tego rodzaju żadna

władza czysto ludzka nie może ani nakazywać, ani zabraniać. Sama

zaś społeczna natura człowieka wymaga, aby człowiek wewnętrzne

akty religijne ujawniał na zewnątrz, aby łączył się z innymi ludźmi

w dziedzinie religii, wyznawał swą religię na sposób społeczny.

Zadaje się więc gwałt osobie ludzkiej i samemu porządkowi

ustanowionemu dla ludzi przez Boga, jeśli odmawia się człowiekowi

swobodnego, przy zachowaniu sprawiedliwego ładu społecznego,

wyznawania religii w społeczeństwie. Przy tym akty religijne, którymi

ludzie prywatnie i publicznie zwracają się z osobistego przekonania

do Boga, przekraczają swą naturą ziemski i doczesny porządek rzeczy.

A zatem władza cywilna, której właściwym celem jest troszczenie się

o wspólne dobro doczesne, powinna uznawać życie religijne

obywateli i sprzyjać mu, ale jeśli pozwala sobie kierować aktami

religijnymi albo przeszkadzać im, to należy stwierdzić, iż przekracza

wyznaczone dla niej granice.

DWR 4. Wolność, czyli zabezpieczenie od przymusu w sprawach

religijnych, przysługująca poszczególnym osobom, powinna być im

przyznana również wtedy, gdy działają wspólnie. Zarówno bowiem

społeczna natura człowieka, jak i społeczna natura samej religii

wymagają istnienia wspólnot religijnych. Wspólnotom tym więc,

dopóki słuszne wymagania porządku publicznego nie są naruszone,

należy się prawnie wolność, aby rządzić się mogły według własnych

norm, czcić najwyższe Bóstwo kultem publicznym, pomagać swym

członkom w praktykowaniu życia religijnego i wspierać ich

nauczaniem oraz rozwijać takie instytucje, w których członkowie

mogliby ze sobą współpracować przy układaniu własnego życia

według wyznawanych zasad religijnych. Podobnie przysługuje

wspólnotom religijnym prawo do tego, by władza cywilna nie

przeszkadzała im środkami prawnymi czy działalnością

administracyjną w wybieraniu, kształceniu, mianowaniu

i przenoszeniu swych własnych kapłanów, w komunikowaniu się

z władzami i wspólnotami religijnymi znajdującymi się w innych

krajach, we wznoszeniu budowli religijnych, a także w nabywaniu

i użytkowaniu odpowiednich dóbr. Wspólnoty religijne mają też

prawo do tego, aby nie przeszkadzano im w publicznym nauczaniu

i wyznawaniu swej wiary słowem i pismem. W rozpowszechnianiu

zaś wiary religijnej i wprowadzaniu praktyk trzeba zawsze wystrzegać

się wszelkiej działalności, która miałaby posmak przymusu albo

nieuczciwego czy niedostatecznie usprawiedliwionego nakłaniania,

zwłaszcza w stosunku do ludzi prostych czy ubogich. Taki sposób

postępowania należy uznać za nadużycie własnego prawa i naruszenie

prawa innych. Poza tym wymaga wolność religijna, aby wspólnotom

religijnym nie przeszkadzano w swobodnym okazywaniu szczególnej

wartości ich nauki dla organizowania społeczeństwa i ożywiania całej

aktywności ludzkiej. A wreszcie w społecznej naturze człowieka

i w samej istocie religii ma fundament prawo, przysługujące ludziom

do tego, by kierując się własnym zmysłem religijnym, mogli

swobodnie odbywać zebrania i zakładać stowarzyszenia w celach

wychowawczych, kulturalnych, charytatywnych i społecznych.

DWR 5. Każdej rodzinie, jako społeczności cieszącej się własnym

i pierwotnym prawem, przysługuje uprawnienie do swobodnego

organizowania życia religijnego w ognisku domowym pod kierunkiem

rodziców. Rodzicom zaś przysługuje prawo do tego, aby według

własnych swych poglądów religijnych rozstrzygali, jaki rodzaj

nauczania religijnego ma być udzielany ich dzieciom. Dlatego władza

cywilna powinna uznać prawo rodziców do wybierania naprawdę

swobodnie szkół lub innych środków wychowania i nie powinna

nakładać na nich za tę wolność wyboru niesprawiedliwych ciężarów,

czy to bezpośrednio czy pośrednio. Naruszane są również prawa

rodziców, jeśli zmusza się dzieci do uczęszczania w szkole na

wykłady, które nie są zgodne z przekonaniem religijnym rodziców,

albo jeśli się narzuca jedyny system wychowania, z którego

całkowicie usunięta zostaje formacja religijna.

DWR 6. Ponieważ wspólne dobro społeczeństwa, będące ogółem

takich warunków życia społecznego, w których ludzie mogą pełniej

i łatwiej osiągnąć własną doskonałość, polega głównie na

przestrzeganiu praw i obowiązków osoby ludzkiej, troska

o respektowanie prawa do wolności religijnej należy do obywateli, do

grup społecznych, do władz cywilnych, do Kościoła i innych wspólnot

religijnych, do każdego z tych czynników we właściwy mu sposób,

w zależności od ich obowiązków wobec dobra wspólnego. Strzeżenie

i wspieranie nienaruszalnych praw człowieka jest istotnym

obowiązkiem każdej władzy państwowej. Powinna więc władza

państwowa przez sprawiedliwe prawa i inne odpowiednie środki

otoczyć skutecznie opieką wolność religijną wszystkich obywateli

i stwarzać dobre warunki do rozwoju życia religijnego, aby obywatela

naprawdę mogli korzystać z praw religijnych i wypełniać wyznaczone

przez religię obowiązki i aby samo społeczeństwo korzystało z dóbr

sprawiedliwości i pokoju, które wynikają z wierności ludzi wobec

Boga i Jego świętej woli. Jeśli zważywszy na szczególne sytuacje

narodów, zostaje przyznana jednej wspólnocie religijnej wyjątkowa

pozycja cywilna w prawnym ustroju społeczeństwa, konieczne jest,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: