Zobacz, czy przewłaszczenie na zabezpieczenie podlega VAT.doc

Zobacz, czy przewłaszczenie na zabezpieczenie podlega VAT

Drogi Czytelniku!

W praktyce dość często możesz spotkać się ze szczególną formą zabezpieczenia rzeczowego zobowiązania, jaką jest tzw. przewłaszczenie na zabezpieczenie. Tego typu umowa przewidziana jest przede wszystkim w art. 101 Prawa bankowego. Polega ona na tym, że dłużnik przenosi na wierzyciela własność określonej rzeczy, a wierzyciel zobowiązuje się do przeniesienia z powrotem własności tej rzeczy na dłużnika po zaspokojeniu przez niego określonej wierzytelności (np. po spłacie kredytu). Jak więc widzisz tego typu umowa nie wiąże się z fizycznym wydaniem rzeczy i jest swoistym odwróceniem instytucji zastawu, kiedy to następuje przeniesienie posiadania rzeczy, lecz nie dochodzi do przeniesienia własności tej rzeczy. Jakie są więc jej vatowskie konsekwencje?

Zwróć uwagę, iż o ile na gruncie poprzednio obowiązującej uptu nie było raczej wątpliwości, co do tego, iż czynność przewłaszczenia na zabezpieczenie nie podlega opodatkowaniu VAT, o tyle obecnie poprawne zakwalifikowanie tych czynności może sprawiać Ci kłopot. Pamiętaj, iż w myśl art. 5 ust. 1 uptu opodatkowaniu tym podatkiem podlega zasadniczo odpłatna dostawa towaru i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z kolei zgodnie z art. 7 ust. 1 uptu przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Jak więc widzisz, przepis ten wydaje się wskazywać, iż przewłaszczenie na zabezpieczenie podlega opodatkowaniu VAT. Jednak przyjęcie takiego stanowiska rodzi pytanie o to, kiedy wówczas powstawałby obowiązek podatkowy od tej czynności? Pamiętaj, że zasadniczo obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania rzeczy . Oznacza to, iż dopóki rzecz nie zostanie fizycznie wydana – dopóty nie powstaje obowiązek podatkowy od tej czynności, a tym samym nie można mówić o czynności opodatkowanej VAT. Jeśli chcesz wiedzieć wszystko na temat prawidłowego rozliczania VAT – już dziś zamów poradnik „VAT w praktyce!

Pamiętaj, że z orzeczeń ETS bezsprzecznie wynika, iż przy klasyfikowaniu dla potrzeb VAT określonych zdarzeń powinieneś brać pod uwagę nie tylko ich cywilistyczny aspekt, ale także ich skutki ekonomiczne. W konsekwencji dla potrzeb VAT powinieneś uznać, iż przewłaszczenie na zabezpieczenie nie powoduje przeniesienia na wierzyciela prawa do dysponowania danym towarem jak właściciel. Oznacza to, iż tego typu czynności także i w obecnym stanie prawnym nie stanowią czynności podlegającej opodatkowaniu VAT. Czynnością taką będzie natomiast wydanie rzeczy wierzycielowi w ramach przewłaszczenia na zabezpieczenie. Musisz wiedzieć, iż prezentowane przeze mnie stanowisko znajduje poparcie w zdecydowanej większości interpretacji prawa podatkowego (np. pismo Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z 3 listopada 2004 r. nr PI/005-2022/04/CIP/01). 

Rafał Kuciński
prawnik, redaktor poradnika
„VAT w praktyce”