czy-to-jest-milosc-czy-to-zakochanie,36.pdf

filmowa psychoterapia

CZY TO JEST MIŁOŚĆ,

CZY TO ZAKOCHANIE?

CO SIĘ KRYJE ZA NIEGASNĄCĄ POPULARNOŚCIĄ KOMEDII ROMANTYCZNYCH,

PRÓBUJĄ WYJAŚNIĆ Katarzyna Miller i Manana Chyb

shalla. Bajecznie bogaty i przystojny biznesmen

spotyka pannę z ulicy. Na końcu okazuje się, że

ta kobieta przeznaczona do jednorazowego użycia

staje mu się niezbędna. I to nieprzypadkowo. Od

żadnej innej kobiety, która byłaby mu równa, nie

wziąłby takiej nauki życia. Boby się strzegł, byłby

ostrożny, nieufny, a tu mógł się otworzyć, bo nic

mu nie groziło. I część z tych komedii na tym właś-

nie bazuje (i to wcale nie jest głupie): kiedy dzieje

się coś nietypowego w naszym życiu, coś, co nas

prawdziwie porusza, padają normalnie stosowane

mechanizmy obronne. Jak choćby w „Lepiej późno

niż później” Nancy Meyers z Jackiem Nicholsonem

i Diane Keaton.

Przyzwyczajony do roli uwodziciela młodych ciał na-

wet w najśmielszych przypuszczeniach ten starszy

pan nie wpadłby na to, że można się zainteresować

babcią w jego wieku. No i pozwala sobie na bycie

autentycznym, odkrywa uroki bycia z kimś, przed

kim nie trzeba udawać…

I chyba po raz pierwszy poznaje miłość. Cierpienie,

tęsknotę. I jak w wielu komediach romantycznych,

tak i tu oboje muszą w pewnym momencie poczuć, że

nic z tego nie będzie. Służy to temu, żeby połączenie

swoich losów bohaterowie przyjęli nie jako coś na-

leżnego, tylko jako coś, co zostało solidnie opłacone.

Wchodzi się wtedy na inny poziom dojrzałości. Jest

to słuszna obserwacja i prawie zawsze stosowana

w tym schemacie.

W swojej książce „Chcę być kochana tak, jak chcę”

wiele miejsca poświęcacie ze współautorką Ewą

Konarowską uświadomieniu kobietom, że ich jedy-

nym celem nie musi być zamążpójście. A przecież

komedie romantyczne, chyba wszystkie bez wy-

Andie MacDowell i Hugh Grant w „Czterech

weselach i pogrzebie”, reż. Mike Newell

jątku, zasadzają się na tej absolutnej pewności, że

kobieta, jeśli chce być szczęśliwa, musi związać się

z mężczyzną, a najlepiej związać się ślubem.

Podtrzymuje się w ten sposób patriarchalny obraz

jedynego możliwego udanego losu kobiety. Absolutnie

masz rację. Myślę też, że w wielu dziewczynach te ilmy

utwierdzają wiarę w to, że kogoś takiego na pewno

się spotka. Trzeba tylko czekać. Przychodzi do mnie

pacjentka i mówi: chciałabym sobie ułożyć życie. To

znaczy? Wyjść za mąż i mieć rodzinę. A jak nie wyj-

dzie? I widzę w jej oczach bezmiar niedowierzania,

że to jest możliwe. Gdyby się pani rozejrzała po życiu

ciotek, znajomych, ich przyjaciółek, to przecież część

z nich nie ma rodzin. Niektóre z nich nie chciały, a in-

nym nie wyszło. Nie bierze pani pod uwagę, że taka

możliwość też istnieje? To ja nie wiem, co bym zrobiła

– ona na to. I to jest groza.

No weźmy choćby przywołaną przez ciebie „Pretty

Woman”. To jest historia kobiety, którą wyzwolić

z opresji życia i zbawić może wyłącznie małżeństwo.

Podnosi ją z upadku rycerz wspaniały. A jeszcze na

dokładkę ona jest wulgarna, źle się ubiera, ogólnie nie-

obyta i dzięki niemu dopiero łapie trochę ogłady.

A ja i tak bardzo lubię ten ilm. Widziałam go już

wiele razy i w ogóle mnie nie nudzi.

Bo oni oboje mają wielki urok. Lubimy takich pięk-

nych ludzi oglądać, lubimy, jak się spotykają i łączą

w szczęśliwe pary. Może w ten sposób koi się nasz

lęk przed samotnością? Przecież nie zawsze w życiu

tak do siebie pasujemy jak oni.

Były dyskusje o „Notting Hill” Rogera Michella, czy

to jest rzeczywiście odwrócenie bajki o kopciuszku,

czy nie. Bo co prawda Julia Roberts jest wielką

gwiazdą niedosiężną dla księgarza, ale jednak póź-

niej pokazuje się ją ciągle jako biedną oiarę. A to

jest zalana kawą, a to uwięziona w domu, bo ją pa-

parazzi prześladują, a to na kolacji z jego skromnymi

przyjaciółmi okazuje się, że gwiazda sobie gorzej

z życiem radzi niż ci wszyscy skromni ludzie. Została

więc na wszelkie sposoby poumniejszana, żeby ten

facet mógł się przy niej czuć dobrze.

Poprzedni narzeczony, też jakiś gwiazdor, po pro-

stu dziewczynę prał. Więc w sumie znowu Julia

zbawiona przez mężczyznę: takiego fajnego, co

nie bije i nie przeklina.

I tu ten ilm dotknął czegoś ważnego, że mężczyźni

nie wyrabiają się teraz z kobietami, kiedy te mają

więcej pieniędzy, władzy, powodzenia.

Najbardziej, prawdę mówiąc, podobają mi się takie

komedie romantyczne, które właściwie nimi nie

Lubisz, Kasiu, komedie romantyczne?

Jak tu nie kochać komedii romantycznych?

A dlaczego je lubisz?

Pierwszy powód to taki, że mogę dzięki nim popra-

wić sobie nastrój, odpocząć, rozerwać się, a do tego

jeszcze pobyć w rozanielonym stanie po satysfak-

cjonującym szczęśliwym zakończeniu. A bardziej

zasadniczy powód to tęsknota za tym, żeby miłość

zajmowała w naszym życiu więcej miejsca. Bo wokół

siebie mamy tysiące innych spraw, które miłość wy-

pychają na margines. Już na studiach psychologicz-

nych dowiedziałam się ze smutkiem, że w hierarchii

ludzkich potrzeb potrzeba bezpieczeństwa zawsze

zwycięża nad potrzebą miłości. I to mi wyjaśniło

wiele obserwowanych wokół sytuacji. Bo w życiu

ludzie biorą pod uwagę realia: irmę, pieniądze,

domy, dzieci, także wstyd przed opinią publiczną…

W komedii romantycznej miłość zwycięża.

Bo w komedii romantycznej miłość bierze górę

nad wszystkimi innymi ludzkimi potrzebami czy

przeszkodami. Tym bardziej że w większości z nich

traktowana jest na równi z przeznaczeniem. Nie

wywiniesz się przecież przeznaczeniu!

Najlepiej widać zasady rządzące komedią roman-

tyczną w jednym z najbardziej sztandarowych jej

przykładów, w „Pretty Woman” Garry'ego Mar-

Kiedy dzieje się coś nietypowego w naszym

życiu, padają normalnie stosowane mechanizmy

obronne, a to sprzyja zakochaniu. Komedie

romantyczne niegłupio z tej zasady korzystają

76 poradnik psychologiczny sierpień 2007

filmowa psychoterapia

są. Nawiązują tylko do schematu w najbardziej

ogólny sposób, jak „Lepiej być nie może” Jamesa

L. Brooksa. Bohater (Jack Nicholson) całkowicie

niezdolny do wejścia w jakikolwiek związek, kłębek

natręctw wrogo nastawiony do całego świata,

spotyka kobietę, która go odmienia.

Pomaga w tym ich spotkaniu ktoś trzeci: pieseczek.

Zmiękcza go, rozpuszcza tę jego zbroję. Rozbraja go

swoją bezbronnością, tym, że jest od niego zależny,

że okazuje wdzięczność. Kobieta to zupełnie inna baj-

ka: jest niezależna, potrai fuknąć, oburzyć się jego

zachowaniem, ale też komplementować, zachwycić

się, jak świetnie wygląda. Jest tam też taka scena,

kiedy on w sposób bardzo niedelikatny mówi coś

o jej sukience. Ona wygarnia mu, że jest gburem,

i wychodzi. To jest nauka dla dziewczyn: wyrażajcie

swoje prawdziwe uczucia, nie pozostawajcie w miej-

scu, gdzie was obrażono, zraniono, bo będziecie tak

traktowane zawsze. Dzięki miłości ten nerwicowiec

uczy się normalnego stosunku do świata. Kiedy na

końcu idą razem, nie musi wreszcie uważać, żeby

nie nadepnąć na łączenia płyt chodnikowych. To

jest ilm o leczeniu przez miłość. I to już wykracza

poza komedie romantyczne.

Żeby zaistniała komedia romantyczna, trzeba stwo-

rzyć wiarygodne przeszkody dla miłości. Przeszkodą

na przykład może być niedojrzałość emocjonalna,

strach przed związkiem. Genialnie to pokazywały

„Cztery wesela i pogrzeb” Mike'a Newella. On – ulu-

bieniec kobiet, uciekający im sprzed ołtarza, ona też

kolekcjonerka mężczyzn, ale niegotowa do związania

się z kimś na poważnie. W końcu po wielu przygodach

i nieudanych, choć ponawianych próbach docierają

do siebie. I na końcu obiecują sobie w deszczu, że

się nigdy nie pobiorą. Mądrość tego filmu polega

na tym, że pokazuje, jak wielką trudnością jest sam

związek. Zwłaszcza w naszych czasach, kiedy nie

sankcjonuje go już święty sakrament.

To są bohaterowie naszych czasów. Kompletnie

bezradni. Ludzie, którzy nie potraią wyrażać uczuć.

Jako dzieci jesteśmy emocjonalnie niedochowani.

Dlatego później nie wiemy, jak się sobą posługiwać,

jak się mówi: dziękuję, przepraszam, kocham cię,

chcę, nie chcę.

Ale trzeba pamiętać, że komedie romantyczne do-

tyczą zakochania, a nie miłości. Komedie kończą się

połączeniem zakochanych bohaterów. Czyli w miej-

scu, gdzie powinno się zacząć to, co najciekawsze.

Ale, zauważ, o miłości robi się już nie komedie, ale

dramaty i tragedie.

Ja też bym chciała zobaczyć ilm o parze, która wy-

szła z zakochania, wyrastają przed nimi schody,

które bardzo często doprowadzają do rozwodów,

a oni zaczynają się dopiero uczyć siebie, zaczynają

rozumieć, co to jest miłość. Ale do takiego tematu

potrzeba by wielkiej klasy i dojrzałości twórczej. l

Helen Hunt i Jack Nicholson

w „Lepiej być nie może”

reż. James L. Brooks

Dzięki miłości nerwicowiec z „Lepiej być

nie może” uczy się normalnego stosunku

do świata. To jest film o leczeniu przez

miłość: coś więcej niż komedia romantyczna

78 poradnik psychologiczny sierpień 2007

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: