KLASYCYZM W POEZJI POLSKIEJ PO 1956 ROKU
Postawa artystyczna łącząca twórców o podobnych wyobrażeniach estetycznych, etycznych i społecznych sztuki. Wyobrażenie to wywodzi się z ideału antycznego, co łączy klasycyzm współczesny z dawnymi jego wersjami.
W dzisiejszym pojmowaniu klasycyzmu zawiera się uznanie dla tradycji jako największego skarbu ludzkości, kult rozumu ludzkiego jako zdolnego odróżnić wartości, ideał estetyczny wywiedziony z uniwersalnego rozeznania piękna i harmonii, odrzucający skrajność i uznający istnienie podstawowego związku między estetyką i etyka.
Postawie klasycystycznej towarzyszy często w XX wieku świadomość katastroficzna.
Domeną klasycyzmu jest liryka.
Twórcy: Z. Herbert, J. M. Rymkiewicz, J. Hartwig.
POEZJA ZBIGNIEWA HERBERTA
Herbert Zbigniew (1924-1998), polski wybitny poeta, dramatopisarz i eseista. Debiutował w prasie 1948. W 1956 wydał pierwszy tomik poetycki Struna światła, następnie Hermes, pies i gwiazda (1957), Studium przedmiotu (1961), Napis (1969), Pan Cogito (1974), 18 wierszy (1983), Raport z oblężonego miasta (1983), Arkusz (1984), Elegia na odejście (Paryż 1990), Rovigo (1992), Epilog burzy (1998).
Jego poezja ma charakter filozoficzno-intelektualny i nawiązuje do kultur przeszłości, ze starożytnością grecką i rzymską na czele. Posługuje się chętnie parabolą o charakterze etycznym i egzystencjalnym. Cechuje się neoklasycznym umiarem formy. Nadaje współczesny sens tragizmowi. .
Kluczami do zrozumienia poezji Herberta są kategorie wydziedziczenia, ironii i wierności. Wiersze poety stanowią próbę odnowienia tradycji jako aksjologicznego fundamentu życia jednostki. W lirycznych przypowieściach dokonuje się przeciwstawienie obrazu moralnej jałowości i zagubienia współczesnego człowieka etycznemu kodeksowi bohaterów kultury śródziemnomorskiej, "obrońców królestwa bez kresu i miasta popiołów". Pan Cogito, bohater słynnego cyklu z 1974 i wielu wierszy późniejszych, uosabia rozdarcie pomiędzy poczuciem rzeczywistości a pragnieniem chwały.
Ironia komplikuje pozorną prostotę i jednoznaczność Herbertowych wierszy, będąc jednocześnie figurą artystyczną i postawą wobec bytu. Przedmiotem ironicznych demaskacji bywa pozór udający istotę rzeczy, pozór prawdy chcący uchodzić za prawdę samą, zadufanie w przebiegłość i siłę czy przywiązanie do pojęć fałszywych, słowem - pogląd o bezalternatywności tego, co zwykliśmy uważać za rzeczywiste. Ironia okazuje się formą solidarności, gdyż ofiarowuje człowiekowi wyzwolenie spod władzy komunału, pomaga mu zrozumieć świat i godnie żyć.
cfaniara