psych klin w1-w5.doc

dr Krzysztof Kolecki

PSYCHOLOGIA KLINICZNA

W.1.  Psychologia kliniczna jako dziedzina         

          stosowana

Literatura:

1.    Definicja PSYCHOLOGII KLINICZNEJ

Źródła pojęcia  Psych. Klin.

- Początkowo „Kliniki Psychologiczne” XIX-XX w.

- psychologowie współpracują z psychiatrami uzupełniając diagnozy lekarskie swoimi psychologicznymi oraz prowadząc reedukacje i rehabilitację,

- szybki rozwój patopsychologii eksperymentalnej.

pojęcia pokrewne

Używa się również takich terminów, jak "pato-psychologia eksperymentalna" (Rubinsztejn S., 1962), "psychopatologia stosowana" (Jones; w Eysenck, 1960, s. 764), czasem miesza się psychologię kliniczną z "psychologią lekarską" (Kretschmer E., 1958), itd.

DEF.1.

Definicja Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego:

"Psychologia kliniczna jest dziedziną psychologii stosowanej, stawiającą sobie jako zadanie określenie zdolności (behavioral capacities) i cech (behavioral characteristics) jednostki za pomocą pomiaru, analizy i obserwacji oraz na podstawie całokształtu wyników tego badania, danych z badania lekarskiego i socjalnej historii osobnika - udzielanie porad i zaleceń mających skorygować braki w jego przystosowaniu" (Shaffer G. W, i Lazarus E. S., 1952, s. 29).

DEF.2.

Dziedzina psychologii stosowanej zajmująca się zaburzeniami procesów regulacji psychicznej (Lewicki, 1978).

DEF.3.

Stosowanie wiedzy psychologicznej we współpracy z psychiatrami w celu ustalenia psychologicznego aspektu diagnozy zaburzeń psychicznych (Jarosz, 1988).

DEF.4. (Czabała, Sęk, 2000):

Psych. Klin. określamy jako dziedzinę psychologicznych badań i zastosowań, która zajmuje się opisem i wyjaśnianiem zdrowych i zaburzonych form zachowania, przeżywania i funkcjonowania (psycho)somatycznego. Zadania praktyczne polegają na diagnozie zdrowia i/lub zaburzeń oraz na profesjonalnej pomocy i interwencji.

* ZACHOWANIE JEST ZABURZONE (pierwsza wprawka do definicji normy i patologii), GDY:

- jednostka nie zaspokaja własnych potrzeb,

- nie realizuje celów rozwoju indywidualnego i społecznego,

- nie wypełnia zadań wynikających z wymagań uspołecznionej kultury.

Def. Psychopatologia:

1.     Psychopatologia (patopsychologia, psychologia zaburzeń; ang. psychopathology) - dziedzina psychologii klinicznej, dotycząca teoretycznych założeń (klasyfikacji, rozumienia mechanizmu patogenezy) zaburzeń psychicznych.

2.     Nauka o objawach zaburzeń psychicznych (Bilikiewicz)

Główne klasyfikacje psychologicznych problemów zdrowotnych to: DSM (Diagnostyczny i statystyczny podręcznik zaburzeń klinicznych) wydawany przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne oraz ICD-10 (Międzynarodowa klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych), wydawana przez Światową Organizację Zdrowia.

Wyróżnia się 7 elementów, na podstawie których możemy stwierdzić czy dane zachowanie jest patologiczne i wnioskować o zaburzeniu psychicznym, są to:

·         cierpienie (poczucie subiektywnego dyskomfortu)

·         trudność w przystosowaniu indywidualnym (niesprawność, niezdolność do pracy)

·         nieracjonalność i dziwaczność (niecelowość)

·         nieprzewidywalność i brak kontroli (bezwolność)

·         rzadkość i niekonwencjonalność

·         dyskomfort obserwatora (zachowania wzbudzające odrazę)

·         naruszenie norm społecznych

2. Obszar zainteresowań Psych. Klin.

a)    zdrowie <---->  choroba

b)   jednostka <---->  społeczeństwo

3.           Miejsce Psych. Klin. wśród innych dziedzin psychologii

4.           Psychologia Kliniczna dawniej i dziś

5.           Przedmiot Psych. Klin.

·        Zespól twierdzeń opisujących zaburzenia zachowania i funkcji somatycznych wyjaśniających bio-psycho-społeczne mechanizmy tych zaburzeń oraz określających przyczyny i uwarunkowania zaburzeń i zdrowia,

·        Wiedza o sposobach postępowania w celu ochrony zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom,

·        Wiedza z zakresu stosowania profesjonalnych metod psychologicznych w celu leczenia zaburzeń psychicznych – PSYCHOTERAPIA

·        Zadania badawcze wspierające tworzenie nowej wiedzy teoretycznej i praktycznej w 3 powyższych obszarach.

6.           ZADANIA PSYCHOLOGA KLINICZNEGO:

·        diagnozowanie zdrowia i choroby psych.

·        działania interwencyjne (pomocowe): promocja, prewencja, interwencja kryzysowa, poradnictwo i terapia

7.         Przemiany psychologii klinicznej w Polsce

W.2. Podejścia, koncepcje i modele w psych. klinicznej

1. MODEL BIOMEDYCZNY

Źródła filozoficzne: Kartezjański dualizm:

                              Soma            /           Psyche  (Ciało / Dusza)

definicja ZDROWIA:

-         brak chorób

definicja CHOROBY:

-         „zepsuty mechanizm”

Kompetencje:

-         lekarz medycyny

Podejście badawcze:

-         redukcjonizm (analityczność)

Etiopatogeneza chorób:

              - wyizolowane czynniki biologiczne lub fizyczne

2. MODEL SOCJOMEDYCZNY

Źródła filozoficzne:

Funkcjonalizm T. Parkinsona (socjologia medycyny)

definicja ZDROWIA:

-         stan w którym jednostka wykazuje optymalną umiejętność efektywnego pełnienia ról społecznych i zadań wyznaczonych jej przez proces socjalizacji (Parkinson, 1969)

-          zdolność do rozwoju w kierunku wszechstronnego rozumienia, przezywania, odkrywania i tworzenia coraz wyższej hierarchii rzeczywistości i wartości, aż do konkretnego ideału indywidualnego i społecznego.  (Dąbrowski, 1989)

definicja CHOROBY:

-         dewiacyjna rola społeczna wzmacniająca wycofywanie się z pełnienia ról społ.

Kompetencje:

-         społeczeństwo, jednostka

Podejście badawcze:

-         tak jak w: socjologii humanistycznej, fenomenologii, interakcjonizmie symbolicznym

Etiopatogeneza chorób:

              - czynniki społeczne? ...