19.03.2009

Ćwiczenia 4

Etapy edukacji

1.      Pobudzanie zmysłów (pierwszy miesiąc życia)

Ø      Dziecko reaguje w sposób odruchowy

Ø      Ukierunkowywanie dziecka na świat

Ø      Ćwiczenie zmysłów

·         Dotyk

-          Czucie powierzchowne

-          Czucie głębokie:

# Dociskanie

# Ugniatanie

# Opukiwanie

# Baza – przewodnictwo kostne

-          Dziecko ma czuć się dotykane

-          Tworzy się relacja matka-dziecko

·         Wzrok – reakcja na światło

·         Układ błędnikowo-przedsionkowy – poczucie zmiany położenia

·         Smak – podawanie różnych smaków

·         Węch – kojarzenie matki (np. zapach skóry)

·         Integracja modalna – odddzaływanie na każdy zmysł oddzielnie, dziecko nie łączy zmysłów

2.      Integracja zmysłowo-ruchowa

Ø      Połączenie zmysłów i reakcje na bodźce

Ø      Integracja intermodalna (2,3-5)

Ø      Zaczynają się pojawiać reakcje

3.      Somatognozja – percepcja własnego ciała

Ø      Poczucie własnego ciała

Ø      Wyczucie ruchów własnego ciała

Ø      Branie na ręce, przytulanie

Ø      Wykonywanie czynności rączkami dziecka

Ø      Uczenie się przeznaczenia i nazw rzeczy

Ø      Integracja połączeń seryjnych i crossmodalnych

·         Powtarzalność czynności

·         Podstawa naśladownictwa

4.      Wyrabianie gotowości do uczenia się (2-6 lat)

Ø      Rozwój mowy

Ø      Dziecko poznaje pojęcia

Integracja odruchów niemowlęcych w ogólnym rozwoju podstawą rozwoju intelektualnego dziecka

              Im więcej i właściwiej, odpowiedni do wieku i natury porusza się dziecko, tym aktywniej rozwijają się procesy myślenia (porównywanie, przeciwstawianie, konkretyzacja, uogólnienie, mechanizmy wyobraźni, kreatywność), tym szybciej rozwija się mowa.

Rozwój zdolności odruchowych:

1.      Łączenie ruchów

2.      Kinestetyka – poczucie ciała, warunkuje poczucie równowagi

3.      Zachowanie równowagi

4.      Orientacja przestrzenna

5.      Rytmizacja ruchów (powtarzalność)

6.      Szybka adekwatna reakcja

7.      Dostosowywanie (kombinacja)

8.      Współpracowanie (koordynacja stron ciała)

Specyfika pracy z dzieckiem polega na etapowości.

Proces przekształcania się świadomego ruchu i kontroli ruchowej zachodzi w kierunku:

Ø      Od środka ciała, ku kończynom

Ø      Od głowy w kierunku kości ogonowej (obszary krzyżowego kręgosłupa)

Ø      Od kończyn górnych do dolnych

Każdy schemat ruchowy opiera się na odruchach niemowlęcych, powiązany jest z innymi schematami ruchów, wspiera rozwój i funkcjonowanie mózgu.

Oznacza to, że ważne są także źródła ruchów – prawidłowy rozwój odruchów i ich integracji z ogólnym systemem ruchów ciała.

Odruch – wzorzec ruchów – schemat ruchowy – czynność ruchowa (złożona)

Odruchy niemowlęce:

Ø      Proste (jednoaktowe, pojedyncze, jednokierunkowe) np. odruch Babińskiego

Ø      Złożone – wieloskładowe, wymagające kilku ruchów lub działań

Ø      Dynamiczne – zakładają naturalną kolejność ruchu – reakcji na określony bodziec

Ø      Posturalne – wariant reakcji statycznej

Ø      Centralne – wynikają z ruchu całego ciała

Ø      Peryferyjne – uruchamiają główne kończyny ciała

Odruch niemowlęcy niezintegrowany z ogólnym systemem ruchów będzie negatywnie wpływać na funkcje poznawcze. W procesie poznania ważne jest zintegrowanie funkcjonalne mózgu – działalność analityczno-syntetyczna zapewniająca adekwatną pracę ruchową.

Odruch moro:

Ø      Pojawia się w 9 tygodniu po poczęciu

Ø      Wygasa po 2-4 miesiącach życia

Wywołanie:

Ø      Nagłe zaskakujące zdarzenia

Ø      Stymulacja błędnika spowodowana zmianą ułożenia głowy (przedsionkowy)

Ø      Hałas

Ø      Nagły ruch bądź zmiana siły światła w polu widzenia

Ø      Ból, zmiana temperatury czy niedelikatne obchodzenie się z niemowlakiem

Skutki przetrwałego odruchu:

Ø      Trudności związane z układem przedsionkowym

Ø      Wzrost wrażliwości i obniżenie progu reakcji – możliwe kłopoty ze słuchem

Ø      Alergie i obniżona odporność – wahania nastrojów

Ø      Niska wytrzymałość

Ø      Niska zdolność do adaptacji

Wtórne objawy psychologiczne:

Ø      Uogólniony niepokój

Ø      Labilność emocjonalna

Ø      Nadaktywność

Ø      Niski poziom samooceny

Ø      Przesadna silna reakcja na bodźce

Ø      Niepokój/zależność

Odruch chwytny (dłoń jest ściśle związana z aparatem artykulacyjnym)

Ø      Pojawia się w 11 tygodniu po poczęciu

Ø      Wygasa w 2-3 miesiącu życia

Długoterminowe skutki utrzymującego się odruchu:

Ø      Niska sprawność manualna

Ø      Brak chwytu przeciwstawnego

Ø      Trudności z mową

Ø      Nadwrażliwość dotykowa

Ø      Dziecko rusza ustami, kiedy próbuje pisać lub rysować

Asymetryczny odruch toniczny szyi – odruch szermierza

Ø      Warunkuje umiejętność sięgania

Ø      Warunkuje naprzemienność ruchów

Niewygaszony powoduje:

Ø      Zaburzeniu może ulec równowaga w skutek ruchów głowy w którąś stronę

Ø      Homolateralne ruchy zamiast zwykłych skrzyżowanych

Ø      Trudności z przekraczaniem linii środkowej

Ø      Skrzyżowana/mieszana lateralizacja

Ø      Trudności z pisaniem i wyrażaniem myśli w piśmie

Ø      Zaburzenia wzrokowo-percepcyjne, szczególnie z symetrycznymi reprezentacjami figur

Do 2 roku życia dziecko jest oburęczne.

Symetryczny odruch toniczny szyi:

Ø      Kiedy dziecko stoi na czworaka, zgięcie głowy powoduje ugięcie ramion i wyprost nóg

Ø      Przygotowuje dziecko do pełzania

Objawy świadczące o obecności i utrzymaniu się odruchu:

Ø      Nieprawidłowa sylwetka

Ø      Tendencje do „opadania” w trakcie siedzenia

Ø      „,Małpi chód”

Ø      Niska koordynacja ruchów ręki i oczu

Odruch poszukiwania:

Ø      Dziecko odwraca głowę w stronę bodźca

Ø      Pojawia się w 24-28 tygodniu po poczęciu

Ø      Wygasa w 3-4 miesiącu życia

Ø      Pierwszy odruch poznawczy