Rau Marek - Współczesny ruch neopogański w Europie.pdf - Słowianie(1) - Zebra2509

Marek Rau

Współczesny

Ruch Neopogański

w Europie

Praca pod kierunkiem prof. dr hab. Małgorzaty Fuszary

Uniwersytet Warszawski - Instytut Stosowanych Nauk Społecznych

Warszawa 1999

SPIS TREŚCI

0. Wstęp

1. Neopogaństwo volkistowskie i narodowo-niemieckie

2. Neopogaństwo nawiązujące do tradycji nordyckiej

Asatrú i odinizm

Inne grupy. Poglądy

3. Wicca

Rytuały, święta

4. Druidyzm

Obrzędy, święta, modlitwy

5. Szamanizm

6. Neopogaństwo w Europie Środkowo-Wschodniej

Litwa

Łotwa

Prusy

Estonia

Białoruś

Ukraina

Rumunia

Serbia

Węgry

Czechy

Rosja

7. Neopogaństwo w Polsce

Szczep Rogate Serce

Zadruga

Koło Czcicieli Światowida

Klan Ausran

Polski Kościół Słowiański

Rodzimy Kościół Polski

Zrzeszenie Rodzimej Wiary

Inne grupy, ruchy i pisma

8. Podsumowanie i wnioski

9. Bibliografia

Wstęp

część 1

Tematem mojej pracy magisterskiej jest współczesny europejski ruch neopogański, jego

historia, kształt, formy organizacji, tradycje, rytuały.

Na temat ruchów neopogańskich ukazało się w Polsce zaledwie kilka opracowań

naukowych i artykułów dziennikarskich, oraz jedna książka. 1 Czasem słychać o

neopoganach w sprawozdaniach telewizyjnych, czy radiowych,(jak było w przypadku

zamieszek z okazji obchodów przesilenia letniego w Stonehenge w bieżącym roku). Brak

jednak próby analizy całościowej tego czym jest obecnie ruch neopogański. Praca moja ma

za zadanie wypełnić istniejącą lukę w wiedzy na temat tego, dość nowego zjawiska

społecznego, jakim jest odradzanie się przedchrześcijańskich kultów i powstawanie licznych

i różnorodnych form ruchu neopogańskiego.

Ograniczam się w niej do przedstawienia neopogan europejskich, tam gdzie jest to

konieczne wspominam o ich powiązaniach z grupami neopogańskimi na całym świecie i o

przenikaniu się różnych (nie tylko europejskich) tradycji. Pomijam też opis grup

okultystycznych, zajmujących się magią, bądź innych, w których neopogaństwo lub

odniesienia do pogaństwa występują niejako "dodatkowo" i nie stanowią głównego rdzenia

ich działalności. 2

W warstwie historycznej skupiam się na XX wieku, sięgając gdzie niegdzie głębiej,

jeśli wymaga tego przejrzystość prowadzonej narracji. Szczególną uwagę przywiązuję do

ostatnich trzydziestu lat, kiedy to zanotowano największy rozkwit tego rodzaju ruchów; nie

pomijam jednak okresu początków wieku, który to czas był najbardziej płodny dla

niektórych tradycji (np. neopogaństwo volkistowskie).

Notowany w ciągu ostatnich lat wzrost zainteresowania duchowością neopogańską,

zasługuje moim zdaniem na uwagę socjologów. Z jakich powodów ludzie przystępują do

ugrupowań neopogańskich? Do jakich wartości, systemów moralnych, ideologii i filozofii

się odwoują? Jak rozkładają się proporcje występowania poszczególnych tradycji w różnych

krajach Europy? To główne pytania na jakie staram się odpowiedzieć w mojej pracy.

Poniżej dokonam uściśleń terminologicznych i definicyjnych pojęć jakimi posługuję się

w pracy.

"Poganin" - słowo to pochodzi od łacińskiego paganus , co oznacza wieśniak,

mieszkaniec wsi. 3 Termin ten wszedł w użycie w okresie gdy chrześcijaństwo było już

religią dominującą w imperium rzymskim, był używany przez chrześcijan w stosunku do

niewiernych, a dokładnie do mieszkańców wsi i peryferiów, gdzie wciąż żywe były

tradycyjne religie etniczne Europy. Poganin więc, to człowiek wyznania

niechrześcijańskiego, "niewierzący". Słowo to miało od początku charakter deprecjonujący.

Z tego też względu wielu współczesnych pogan unika używania go w stosunku do siebie.

Dla określenia swojej religii i siebie samych używają często neologizmów, ukutych

specjalnie na tę okazję (np. "stara wiara", "rodzima wiara", czy Wicca'nin, Heathan'in).

Określenie "neopoganin" jest postrzegane przez nich jako jeszcze bardziej

nieadekwatne. Przedrostek neo- sugeruje iż jest to coś nowego, gdy tymczasem uczestnicy

ruchu neopogańskiego, początków swojej religii dopatrują się zazwyczaj w zamierzchłej

przeszłości. Mimo to wielu neopogan akceptuje nazywanie ich poganami (lub

neopoganami). Zaznaczają oni jednak iż pojęcie to ma swoje nowe pozytywne znaczenie,

oznaczające po prostu wyznawcę "starej wiary".

Choć istnieje obecnie kilka głównych odłamów współczesnego pogaństwa różniących

się od siebie wzajemnie i odwołujących się do odmiennych tradycji, wydaje się, że jest kilka

cech wspólnych całemu temu zjawisku. Jak zauważa Charlotte Hardman: "W pojęciu

wszystkich pogan nie ma miejsca na dogmaty i prozelityzm." Autorka cytuje oświadczenie

Pagan Federation (Federacji Pogańskiej) - organizacji zrzeszającej większość grup

neopogańskich na całym świecie, odzwierciedlające w trzech punktach wierzenia

współczesnych pogan:

"Miłość i poczucie pokrewieństwa z przyrodą: chętniej, niż bardziej popularne postawy

agresji i dominacji nad przyrodą; szacunek dla sił życia i wciąż odnawiającego się cyklu

życia i śmierci.

Etyka pogańska: 'Czyń, co chcesz, byle byś nikogo nie krzywdził'. To moralność

pozytywna, a nie lista 'tego nie rób', 'tego ci nie wolno'. Każda indywidualność jest

odpowiedzialna za odkrywanie swej natury i rozwijanie jej w pełni, w harmonii z

otaczającym światem.

Koncepcja Bogini i Boga: jako koncepcja wyrażenia, uosobienia Boskiej realności;

aktywne uczestnictwo w kosmicznym tańcu Bogini i Boga, czynnika żeńskiego i męskiego

bardziej, niż tłumienie zasady żeńskiej czy męskiej." 4

Grupy neopogańskie rozpatrywane są ostatnio często także w kategorii tak zwanych

Nowych Ruchów Religijnych. 5 Eileen Barker w swej pracy, cytuje kryteria tej

"nowości" i religijności jakimi kieruje się Bryan Wilson, opisując nowe ruchy religijne, są

to:

"[...] egzotyczna proweniencja; nowy paradygmat kulturowy; poziom zaangażowania

znacznie różniący się od tego, z którym spotykamy się w tradycyjnym Kościele;

charyzmatyczne przywództwo; wyznawcy w przeważającej większości młodzi, dobrze

wykształceni, pochodzący z klasy średniej; umiejętność przyciągania uwagi społecznej;

międzynarodowy zasięg; czas aktywności nie dłuższy niż 15 lat." 6

Analizując według tych kryteriów ruch neopogański, zauważyć można iż w wielu

aspektach odbiega on od "typu idealnego", w sensie Weberowskim 7, nowego ruchu

religijnego. Pochodzenie religii neopogańskich nie jest egzotyczne, ale jak najbardziej

rodzime. Prezentują one nowy paradygmat kulturowy, ale tylko w warstwie krytyki

kulturowych elementów zaczerpniętych z chrześcijaństwa.

Poziom zaangażowania podobnie jak w "kościele tradycyjnym", waha się od

zaangażowania większego, jak w przypadku nielicznych "kapłanów", poprzez regularnie

biorących udział w uroczystościach i obrzędach uczestników ruchu, aż po sporadycznie

uczestniczących sympatyków i zainteresowanych.

Charyzmatyczne przywództwo nie jest reprezentowane w żadnym ze znanych mi

ugrupowań neopogańskich. Istnieją jednakże jednostki wybitne, liderzy, którzy mają

doniosłe znaczenie w kształtowaniu oblicza danej grupy czy ruchu.

Rau Marek - Współczesny ruch neopogański w Europie.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: