Program terapii logopedycznej – uczniowie z zaburzeniami mowy w Szkole Podstawowej im. Orła Białego w Turzanach, rok szkolny 2014/15.
Cele ogólne planu pracy:
ü usprawnianie podstawowych funkcji aparatu mowy (oddechu, fonacji i
artykulacji oraz ich koordynacji);
ü wykształcenie umiejętności poprawnej artykulacji wszystkich głosek;
ü przygotowanie do poprawnej techniki czytania i pisania;
Cele szczegółowe:
ü wykształcenie umiejętności poprawnej artykulacji
ü usprawnianie funkcji analizatora słuchowego – słuchu fonemowego,
analizy i syntezy słuchowej;
ü usprawnianie analizatora wzrokowego;
ü podnoszenie sprawności grafomotorycznej;
ü usprawnianie orientacji przestrzennej;
ü usprawnianie zdolności koncentracji uwagi;
Planowane efekty:
ü dziecko chętnie bierze udział w proponowanych zabawach i ćwiczeniach;
ü potrafi koncentrować swą uwagę na ćwiczeniach i zabawach;
ü potrafi ćwiczyć samodzielnie lub z pomocą rodzica w domu;
ü oddycha w sposób prawidłowy;
ü potrafi spionizować język i posiada sprawny aparat artykulacyjny;
ü osiąga sukces terapeutyczny w postaci poprawy stanu wymowy;
ü posiada właściwy zasób słownictwa i rozwiniętą mowę opowieściową;
ü osiąga sukcesy dydaktyczne na miarę swoich możliwości;
Szczegółowy plan terapii:
I. Kierowanie się zasadami: systematyczności, stopniowaniem
trudności, utrwalania, indywidualizacji, aktywnego świadomego
udziału, polisensorycznosci, kształtowania prawidłowych postaw
emocjonalno-osobowościowych.
II. Uwzględnienie etapów działania terapeutycznego:
1. Etap diagnostyczno-kwalifikacyjny – określenie problemów
dziecka, przeprowadzenie wywiadu z rodzicem, wstępne
sformułowanie diagnozy, w miarę potrzeb dokonanie badań
uzupełniających: psychologicznego, foniatrycznego,
okulistycznego, ortodontycznego
2. Przygotowujący do wywołania głosek – ćwiczenia
ogólnorozwojowe to m.in. ćwiczenia słuchowe, ćwiczenia
narządów artykulacyjnych (języka, warg, podniebienia), ćwiczenia
oddechowe i fonacyjne.
3. Wywołujący głoski – dotyczy pracy nad wywołaniem
prawidłowej artykulacji konkretnej, zaburzonej głoski lub
niewystępującej dotąd w systemie fonologicznym dziecka.
4. Wdrażający głoski lub słowa – wprowadzanie wywołanych
głosek do stałego zasobu wymowy – w sylabach, słowach, frazach
oraz w mowie kontrolowanej (i w piśmie).
5. Utrwalająco – automatyzujący – utrwalanie i automatyzowanie
głosek w mowie spontanicznej oraz utrwalanie wprowadzonego
słownictwa.
Ad. II. 2.
Ćwiczenia oddechowe i fonacyjne.
Oprócz ćwiczeń z zakresu tzw. motoryki artykulacyjnej istotne znaczenie
dla czynności mowy mają ćwiczenia oddechowe i fonacyjne. Oba rodzaje poniższych ćwiczeń stanowią podstawę dla czynności mówienia. Mówienie bowiem – oprócz sprawnych narządów mowy – wymaga strumienia wydychanego powietrza. Ćwiczenia oddechowe mają na celu wypracowanie prawidłowego toru oddechowego, pogłębienie oddechu, wydłużenie fazy wydechowej, wyregulowanie rytmu wydechowego a także wzmacnianie i wykorzystanie siły napięcia mięśni oddechowych, nauczanie dziecka wstrzymywania powietrza, nauczanie dziecka wydychania powietrza na żądanie.
Przykładowe ćwiczenia oddechowe:
ü dmuchanie na kulki z waty, piórka,
ü chuchanie w ręce,
ü wąchanie kwiatów,
ü nadmuchiwanie balonika,
ü dmuchanie na piłeczkę pingpongową,
ü gaszenie zapalonej świecy,
ü ciche „mruczenie”,
ü przedłużone wymawianie sylab typu: cha...,cho...,che...,chu...
ü przenoszenie małych kawałków bibuły z jednego miejsca na drugie z wykorzystaniem rurki ( na wdechu bez pomocy rąk ); delikatne odłożenie bibułek,
ü dmuchanie przez rurkę do szklanki z wodą mydlaną,
ü puszczanie baniek,
ü picie napojów przez rurkę.
Ćwiczenia fonacyjne mają na celu zwiększenie bądź zmniejszenie napięcia
mięśni krtani i gardła a także doprowadzenie do wykształcenia m.in.
umiejętności regulowania natężenia głosu, osiągania odpowiedniej wysokości
głosu w trakcie mówienia.
Przykładowe ćwiczenia fonacyjne:
ü przedłużone wymawianie samogłosek: a...,
ü kilkakrotne powtarzanie tej samej samogłoski: a-a-a-a,
ü wielokrotne i rytmiczne wymawianie samogłoski płynnie i rytmicznie;
ü t.s. powoli i szybko,
ü ciche i głośne wymawianie głosek,
ü przedłużone wymawianie spółgłosek: m...,
ü przedłużanie wyrazów dźwiękonaśladowczych...Ćwiczenia narządów artykulacyjnych.
Ćwiczenia języka
Przykładowe ćwiczenia:
ü kontrolowane wysuwanie i chowanie języka w jamie ustnej,
ü oblizywanie dolnej wargi,
ü stymulowanie języka do oblizywania górnej wargi,
ü wysuwanie jak najdalsze języka z ust i chowanie do jamy ustnej,
ü przesuwanie języka po zewnętrznych powierzchniach zębów,
ü ćwiczenia pionizujące język,
ü unoszenie języka do góry (przy śpiewie lalala),
ü ćwiczenia mięśni języka przez zlizywanie miodu, nutelli.
Ćwiczenia warg
ü naprzemienne domykanie i otwieranie warg,
ü spłaszczanie zamkniętych ust w uśmiechu,
ü ćwiczenia obejmowania ustami przedmiotów (łyżki, patyczka, fletu, ciastka),
ü parskanie,
ü cmokanie oraz wibrowanie warg,
ü układanie warg w ryjek i uśmiech,
Ćwiczenia podniebienia miękkiego
ü głębokie oddychanie : wdech przez nos, wydech przez usta,
ü energiczne wymawianie sylab z głoskami tylnojęzykowymi (aku,aka,ak),
ü chrapanie na wdechu i wydechu,
ü przenoszenie skrawków papieru za pomocą słomki;
ü „puszczanie: baniek mydlanych;· podniebienie miękkie można ćwiczyć wykorzystując odruchy naturalne (kasłanie przy wysuniętym na zewnątrz jamy ustnej języku, ziewanie przy nisko opuszczonej żuchwie,
Ćwiczenia ruchomości żuchwy
ü puszczanie szczęki dolnej z wyraźnym zaznaczeniem dwu faz przy otwieraniu :
- ruch od zamknięcia do pozycji umiarkowanej – otwarcia,
- pogłębienie otwarcia ( szczęka dolna zajmuje niską pozycję ),
ü opuszczanie i unoszenie szczęki dolnej przy zamkniętych wargach;
ü przy otwartych wargach ruchy szczęki dolnej do skrajnej pozycji przedniej i powrót do pozycji spoczynkowej,
ü przesuwanie szczęki w lewą i w prawą stronę;
ü naśladowanie ruchów żucia.
Ćwiczenia słuchowe
ü rozpoznawanie charakterystycznych odgłosów zwierząt, pojazdów, urządzeń z najbliższego otoczenia, dźwięków, instrumentów;
ü wysłuchiwanie i naśladowanie rytmu i tempa;
ü logopeda wielokrotnie wymawia daną głoskę a uczeń/kontroluje jej wymowę wrażeniami wibracji i czucia;
ü logopeda wymawia ćwiczone głoski w różnej kolejności, uczeń/gestem rozpoznaje daną głoskę;
ü powtarzanie odczytywanych przez logopedę sylab;
ü podawanie przez ucznia/wyrazów zaczynających się od wskazanych mu sylab;
ü rozpoznawanie na kartce z zapisanymi sylabami tych, które wymawia logopeda;
ü synteza sylabowa wyrazów;
ü analiza sylabowa wyrazów;
ü rozpoznawanie w wyrazie określonej sylaby;
ü kończenie wyrazów dwusylabowych w oparciu o obrazki;
ü wyodrębnianie głoski w wyrazach w nagłosie i wygłosie;
ü dobieranie par obrazków wg pierwszej głoski, sylaby;
ü synteza podanych głosek;
ü pisanie dyktowanych sylab i prostych wyrazów;
ü wyróżnianie wyrazów w zdaniu;
ćwiczenia w pisaniu prostych zdań. Ćwiczenia pamięci słuchowej:
· wspólne powtarzanie wierszyków – wierszyki rysowane;
· nauka na pamięć wierszy, rymowanek;
· ...
Brambur