Najgorsze diabły to te,
które cieszą się
wojną i rozlewem krwi
i które doświadczają ludzi
najokrutniejszymi cięgami
Francis Barrett
OD AUTORA
Wszystkie diabły i demony, które pojawiają się w tej książce, są legendarnymi stworami pochodzącymi z piekieł. Istnieją rzeczowe dowody na ich istnienie. Z tego powodu nie polecałbym nikomu wzywania ich za pomocą zaklęć występujących w tekście, gdyż zaklęcia te również są autentyczne.
Chciałbym podkreślić, że Pentagon i brytyjskie Ministerstwo Obrony usilnie zaprzeczają, jakoby wypadki tu opisane zdarzyły się kiedykolwiek, pozostawiam to jednak do Waszego uznania.
1
Widziałem ich, jak nadjeżdżali, już z odległości ponad kilometra — dwie niewielkie postaci rowerzystów, o twarzach szczelnie owiniętych szalikami, wściekle pedałujące pośród białych zimowych drzew. Gdy przybliżyli się, słyszałem też, jak rozmawiali, i dostrzegłem obłoczki zimnej pary, zalegające wokół ich warg. Znajdowałem się w Normandii, w grudniu, świat wydawał się mglisty i szary niby fotografia, a ponure, czerwone słońce zaczynało już zsuwać się za porośnięte lasem wzgórza. Poza tymi dwoma robotnikami francuskimi, którzy z wolna nadjeżdżali w moim kierunku, na drodze nie było nikogo. Stałem sam ze swoim statywem mierniczego na trawie zwarzonej szronem, wynajęty citroen 2cv zaparkowawszy niezgrabnie pod kątem na poboczu. Trzymał tak piekielny mróz, że prawie nie czułem dłoni i nosa, i nawet obawiałem się przytupywać, by nie odpadły mi palce u nóg.
Mężczyźni przybliżyli się. Byli niemłodzi. Obaj mieli na sobie ciasne marynarki i berety, a jednemu z nich wystawał zza pleców podniszczony wojskowy tornister, z którego sterczała długa bagietka. Na oszronionej jezdni opony kół rowerów pozostawiały białe, futrzaste ślady.
W sercu prowincji Suisse Normande panował niewielki ruch. Czasami pojawił się jakiś przypadkowy traktor albo mignął pędząc setką jeszcze bardziej przypadkowy citroen maserati, wzbijając lodowe tumany.
— Bonjour, messieurs! — zawołałem.
Jeden ze staruszków zwolnił i zsiadł. Podprowadził rower aż pod sam statyw i odrzekł: — Bonjour monsieur. Qu’est–ce que vous faites?
— Mój francuski nie jest najlepszy — powiedziałem. — Czy mówi pan po angielsku?
Staruszek skinął głową.
— Sporządzam mapę — dodałem, wskazując w kierunku zimnych, srebrzystych wzgórz u krańca doliny. — Une carte.
— Ah, oui — rzekł staruszek. — Une carte.
Ten drugi, który nadal siedział okrakiem na rowerze, zsunął z twarzy szalik i wytarł nos.
— To pod nową drogę? — zapytał. — Nową autostradę?
— Nie, nie. Dla kogoś, kto pisze książkę historyczną. To będzie mapa całego tutejszego regionu do książki o drugiej wojnie światowej.
— Ah, la guerre. — Pierwszy staruszek skinął głową. — Une carte de la guerre, hunh?
Następnie wyjął błękitną paczuszkę gitane’ów i poczęstował mnie. Zazwyczaj nie paliłem francuskich papierosów, po części dlatego, że zawierały dużo smoły, po części dlatego, że cuchnęły niczym palona sierść końska, ale nie chciałem wydać się niegrzeczny, w każdym razie nie po dwóch zaledwie dniach spędzonych w północnej Francji. Poza tym z radością przyjąłem nawet tak małe źródło ciepła jak rozżarzony papieros.
Przez chwilę paliliśmy i uśmiechaliśmy się do siebie w milczeniu, tak jak to robią ludzie, którzy nie umieją się dobrze posługiwać cudzym językiem.
— Bili się w całej dolinie i nad rzeką Orne — powiedział wreszcie staruszek z bagietką. — Bardzo dobrze pamiętam.
— Czołgi, wie pan? Tu i tu — dodał ten drugi. — Amerykanie nadciągali z przeciwnej strony, od Clecy, a Niemcy wycofywali się doliną Orne. Ciężka bitwa, widzi pan, tam, pod Pont D’Ouilly. Ale tamtego dnia Niemcy nie mieli szans. Te czołgi amerykańskie przeszły mostem w Le Vey i odcięły im odwrót. Nocą, właśnie stąd, widać było płonące niemieckie czołgi na całej linii rzeki aż do zakrętu.
Wypuściłem kłąb dymu i pary. Panował taki mrok, iż z trudnością wyłowiłem zeń ciężki, granitowy zarys skałek koło Ouilly, gdzie Orne rozszerzając się zakręcała, by spaść pienistą kaskadą z tamy w Le Vey i podążyć na północ. Słyszałem jednakże odgłos rwącej wody i smętne bicie dzwonu kościelnego w odległej wiosce. Tu, w tym zimnym i zaszronionym miejscu, wydawało nam się, iż jesteśmy jedynymi ludźmi na całym kontynencie europejskim.
— Ciężkie były te walki — odezwał się staruszek z bagietką. — Nigdy takich nie widziałem. Bez trudu złapaliśmy trzech Niemców. Z radością się nam poddali. Pamiętam, jak jeden z nich powiedział: „Dzisiaj walczyłem z szatanem”.
Drugi rowerzysta pokiwał głową. — Der Teufel. Tak właśnie powiedział. Sam słyszałem. On i ja jesteśmy kuzynami.
Uśmiechnąłem się do obu. Nie bardzo wiedziałem, co rzec.
— Cóż — zauważył ten z bagietką. — Musimy wracać na posiłek.
— Dziękuję, że panowie się zatrzymali — powiedziałem. — Gdy człowiek tak stoi, robi się samotny.
— Interesuje się pan wojną? — zapytał drugi. Wzruszyłem ramionami. — Nieszczególnie. Jestem kartografem. Rysownikiem map.
— Mnóstwo jest historii o wojnie. Niektóre to zwykłe bzdury. I tu, w tej okolicy, natknie się pan na wiele opowieści. Tam, może kilometr od Pont D’Ouilly, stoi w zaroślach amerykański czołg. Nocą ludzie do niego nie podchodzą. Powiadają, że w ponure noce słychać, jak w środku rozmawia ze sobą jego załoga.
— Upiorne.
Staruszek podciągnął szalik tak wysoko, że wyglądały spoza niego tylko oczy, stare, otoczone zmarszczkami. Przypominał dziwacznego arabskiego wieszcza albo straszliwie porAntonego człowieka. Wcisnął ręce w dziane rękawiczki | i odezwał się przytłumionym głosem: — To tylko opowieści. Sądzę, że wszystkie pola bitewne mają swe upiory. W każdym razie, le potage s’attend.
Kuzyni machnęli mi na pożegnanie i powoli odjechali i drogą. Wkrótce zniknęli we mgle za zakrętem obsadzonym drzewami. Znowu zostałem sam, skostniały z zimna, niemal gotów spakować wszystko i jechać na obiad. Słońce wygasało, zduszone białym płatem opadającej mgły, tak że ledwie t mogłem dostrzec własne dłonie, gdy je uniosłem do twarzy, cóż więc mówić o szczytach odległych skałek.
Ułożyłem ekwipunek w bagażniku, wgramoliłem się na fotel kierowcy i przez pięć minut usiłowałem uruchomić samochód. Przeklęty grat rżał jak koń, toteż miałem ochotę wysiąść i dać mu porządnego kopniaka, ale silnik nagle kaszlnął i ożył. Włączyłem światła, wykręciłem i skierowałem się do Falaise, do swego brudnego hoteliku.
Ujechałem niecały kilometr, gdy zobaczyłem przed sobą drogowskaz — PONT D’OUILLY 4 KM. Rzuciłem okiem na zegarek. Dochodziło dopiero wpół do piątej, pomyślałem więc, że mały wypad, by popatrzeć na nawiedzony czołg, mógłby okazać się interesujący. Ewentualnie spróbowałbym go sfotografować jutro, przy świetle dziennym, może Roger zechciałby wykorzystać zdjęcie w swojej książce. Roger Kellman napisał właśnie rys historyczny „The Days after D–Day”, który miałem zilustrować mapami. Każdy drobiazg dotyczący pamiątek wojskowych stanowiłby dla niego smakowity kąsek.
Skręciłem w lewo i prawie natychmiast pożałowałem swej decyzji. Droga wiodła ostro w dół, wijąc się i kręcąc między drzewami i skałami, była śliska od lodu, błota i na poły zamarzniętych krowich placków. Samochód raz po raz wpadał w poślizg, rzucało nim na boki, a przednia szyba zaszła zupełnie mgłą od mojego nerwowego sapania, aż musiałem w końcu otworzyć okno i wysunąć głowę na zewnątrz, co przy temperaturze dobrze poniżej zera wcale nie sprawiało mi żadnej przyjemności.
Mijałem milczące, podupadłe gospodarstwa, w których dachy obór obwisły niebezpiecznie, a szyby w oknach zastępowały deski. Mijałem szare pastwiska, na których stały krowy podobne do zabrudzonych brązowo–białych układanek. Z włochatych warg zwisała im soplami zamarznięta ślina. Mijałem opuszczone domy i skośne pola, opadające ku ciemnej, zimowej rzece. Jedyną oznaką życia, na jaką natknąłem się, był warkoczący traktor, z kołami oblepionymi niemal do podwójnych rozmiarów glinką koloru ochry, postawiony na poboczu. Ale wewnątrz nie zauważyłem nikogo.
Wreszcie kręta droga zaprowadziła mnie między szorstkie mury kamienne, pod arkadę splątanych bezlistnych gałęzi drzew i dalej na most w Ouilly. Rozglądałem się za czołgiem opisanym przez rowerzystów, ale za pierwszym razem minąłem go wcale go nie zauważywszy. Przez pięć minut walczyłem z samochodem, by zmusić go do powrotu tą samą trasą. Dwa razy zgasł mi silnik, a raz mało brakowało, bym ugrzązł w bramie jakiegoś gospodarstwa. Widziałem przez podwórze, jak otworzyły się drzwi od stajni i jak podejrzliwie przyjrzała mi się staruszka o szarej twarzy, w białym koronkowym czepku na głowie, ale wnet drzwi się zamknęły. Wcisnąłem coś, co przypominało drugi bieg, i z rykiem ruszyłem z powrotem.
Tego czołgu można było nie zauważyć w świetle dnia, a co dopiero o zmierzchu w samym środku mroźnej normandzkiej zimy. Gdy wyjeżdżałem zza zakrętu, stanął mi przed oczyma: Udało mi się zatrzymać citroena kilka metrów dalej, w niewielkiej odległości od czołgu, choć podwozie jęknęło w proteście. Wysiadłem z samochodu prosto w podmarznięty krowi placek.
Przynajmniej w takiej postaci nie cuchnął. Wytarłem but o kamień na poboczu i podszedłem do czołgu, by mu się przyjrzeć.
Był ciemny i masywny, ale dziwnie mały. Zapewne tak się przyzwyczailiśmy do widoku współczesnych czołgów wojskowych, że zapomnieliśmy, jak niewielkie rozmiary miały w rzeczywistości czołgi w czasach drugiej wojny światowej. Od jego czarnej powierzchni odpadały płaty rdzy, i tak wrósł w żywopłot, że wyglądał jak jakiś przedmiot z baśni o śpiącej królewnie. Głogi i ciernie wiły się wokół wieżyczki, poprzerastały gąsienice i oplotły krótką lufę. Nie wiem, jakiego typu był ten czołg, sądziłem, że może sherman, czy coś w tym rodzaju. Niewątpliwie był to czołg amerykański. Na boku widniała wyblakła, przerdzewiała gwiazda i jakiś malunek, prawie zatarty działaniem czasu i pogody. Kopnąłem czołg i usłyszałem głuche, puste dudnienie.
Wzdłuż drogi szła wolno jakaś kobieta niosąc aluminiowy kubeł na mleko. Podchodząc, patrzyła na mnie z uwagą, a gdy znalazła się blisko, stanęła i postawiła kubeł. Była dość młoda, może miała dwadzieścia trzy, dwadzieścia cztery lata. Głowę owiązała chustką w czerwone kropki. Najwyraźniej była to córka jakiegoś gospodarza. Ręce miała szorstkie od rannego dojenia krów w zimnych oborach, a policzki jaskrawokarmazynowe jak u malowanej lalki.
— Bonjour, mam’selle — powiedziałem.
Skinęła głową, po czym zapytała:
— Jest pan Amerykaninem?
— Tak.
— Tak myślałam. Tylko Amerykanie tu przystają, by się przyjrzeć tej maszynie.
— Świetnie mówi pani po angielsku.
Nie uśmiechnęła się. — Pracowałam jako pomoc domowa w Anglii, w Pinner, trzy lata.
— Ale wróciła pani na wieś?
— Umarła moja matka. Ojciec został zupełnie sam.
— Ma dobrą córkę.
— Tak — odparła, spuszczając oczy. — Sądzę jednak, że pewnego dnia znowu wyjadę.
Czuję się tu bardzo solitaire. Bardzo samotnie.
Odwróciłem się ku ponurej, przygnębiającej masie opuszczonego czołgu.
— Powiedziano mi, że tu straszy. Nocą słychać rozmowy załogi.
Dziewczyna nie odezwała się.
Odczekałem chwilę i obróciłem się znowu. Przyjrzałem się jej dokładniej.
— Myśli pani, że to prawda? — zapytałem. — Że tu rzeczywiście straszy?
— Nie wolno o tym mówić — powiedziała. — Jeżeli się o tym mówi, kwaśnieje mleko.
Popatrzyłem na jej aluminiowy kubeł. — Serio? Jeżeli mówić o duchach z czołgu, to kwaśnieje mleko?
— Tak — wyszeptała.
Zdawało mi się, że słyszałem już wszystko, ale to było zadziwiające. Współczesna Francja, nowoczesna dziewczyna, inteligentna, szepcze w pobliżu poobijanego shermana w obawie, by nie skwaśniało jej świeże mleko. Położyłem dłoń na zimnym, zardzewiałym błotniku czołgu i poczułem, że znalazłem coś wyjątkowego. Rogerowi dopiero by się to spodobało!
— Czy słyszała pani te duchy? — zapytałem.
Szybko potrząsnęła głową.
— A zna pani kogoś, kto słyszał? Kogoś, z kim mógłbym pomówić?
Podniosła kubeł i ruszyła dalej. Przeszedłem jednak na drugą stronę drogi i dotrzymywałem jej kroku, mimo że nie chciała na mnie spojrzeć ani mi odpowiadać.
— Nie chcę być natrętem, mam’selle. Ale piszemy książkę o najeździe na Normandię, o dniu ,,D”, i o tym, co zdarzyło się potem. Wydaje mi się, że to jest właśnie dobry lemat do książki. Naprawdę. Jestem przekonany, że ktoś słyszał te głosy, jeżeli tylko są prawdziwe.
Dziewczyna zatrzymała się i popatrzyła na mnie hardo. Jak na normandzką wieśniaczkę była całkiem ładna. Miała prosty nos, taki sam, jaki widuje się u jedenastowiecznych dam na „Tkaninie z Bayeux”, i opalizujące zielone oczy. Zabrudzona błotem kamizelka, prosta spódnica i gumiaki kryły zupełnie niezłą figurę.
— Nie wiem, dlaczego miałby to być drażliwy temat. Przecież to tylko opowieści. Chodzi mi o to, że duchy nie istnieją, prawda?
Dziewczyna patrzyła na mnie nadal. — To nie duch, to coś innego — przemówiła wreszcie.
— Jak to coś innego?
— Nie mogę powiedzieć.
Zaczęła iść tak szybko, że z trudnością za nią nadążałem. Bez wątpienia ten, kto chodzi codziennie pięć kilometrów do obór i z powrotem, nieźle sobie wzmacnia mięśnie nóg. Gdy dotarliśmy do omszałej kamiennej bramy, przy której zawracałem samochód, z trudnością łapałem oddech i bolało mnie gardło od zimnego, mglistego powietrza.
— To moje gospodarstwo — powiedziała dziewczyna. — Tu wchodzę.
— Nic mi pani więcej nie powie?
— Nie ma co opowiadać. Ten czołg stoi tam od czasów wojny. To ponad trzydzieści lat, prawda? Jak można słyszeć głosy w czołgu po trzydziestu latach?
— Właśnie o to pytam.
Odwróciła głowę profilem. Miała smutne, wygięte ku dołowi wargi. I z tym prostym, arystokratycznym nosem wydawała się prawie piękna.
— Czy mogę znać pani imię? — zapytałem.
Przez jej twarz przemknął krótki uśmiech. — Madeleine Passerelle. Et vous?
— Dan. To skrót od Daniel. Daniel McCook.
Dziewczyna wyciągnęła do mnie dłoń i uścisnęliśmy sobie ręce. — Miło mi było pana poznać —powiedziała. — A teraz muszę iść.
— Czy mógłbym cię znowu zobaczyć? Będę tu jeszcze jutro. Kończę rysować mapę.
Potrząsnęła głową.
— Wcale nie staram się ciebie poderwać — zapewniłem ją. — Może moglibyśmy pójść się czegoś napić. Czy jest tu jakiś bar?
Rozejrzałem się po tej zimnej, wilgotnej krainie, po polach i smętnych krowach gromadzących się przy płocie po drugiej stronie drogi.
— No, może jakiś hotelik? — poprawiłem się.
Madeleine rozhuśtała wiadro z mlekiem. — Chyba jestem zajęta — powiedziała. — Poza tym mój ojciec wymaga troskliwej opieki.
— Kim jest ta staruszka?
...
TOMI-3231