Wykład 5-Obwodowy układ nerwowy.doc

OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

n      Unerwia mięśnie poprzecznie prążkowane

n      Komórki nerwowe mieszczą się w mózgowiu (są to jądra 12 par nerwów czaszkowych) i wypustki tych komórek nerwowych po wyjściu z mózgowia biegną w postaci 12 par nerwów czaszkowych

n      Komórki nerwowe mieszczą się również w rdzeniu kręgowym w rogach przednich – komórki ruchowe a w rogach tylnych – komórki czuciowe i wypustki tych komórek nerwowych po wyjściu z rdzenia tworzą 31 par nerwów rdzeniowych

NERWY RDZENIOWE – NERVI SPINALES

n      Powstają z gałęzi brzusznych /ruchowych/ i grzbietowych /czuciowych/ rdzenia kręgowego

n      Opuszczają kanał kręgowy jako nerwy mieszane /ruchowo-czuciowe/ przez otwory międzykręgowe i dzielą się na:

    - gałęzie grzbietowe, które unerwiają skórę grzbietu, mięśnie głębokie grzbietu

    - gałęzie brzuszne zespalając się między sobą tworzą sploty nerwowe

SPLOTY NERWOWE

n      Wyróżniamy:

   - splot szyjny – plexus cervicalis

   - splot ramienny – plexus brachialis

   - nerwy międzyżebrowe – nervi intercostales

   - splot lędźwiowy – plexus lumbalis

   - splot krzyżowy – plexus sacralis

SPLOT SZYJNY – PLEXUS CERVICALIS

n      Powstaje z gałęzi brzusznych nerwów szyjnych (C1-C4) i leży na szyi pod m. mostkowo-obojczykowo-sutkowym

n      Unerwia mięśnie i skórę szyi

n      Najdłuższym nerwem jest nerw przeponowy – nervus phrenicus, który ruchowo unerwia przeponę

SPLOT RAMIENNY – PLEXUS BRACHIALIS

n      Powstaje z gałęzi brzusznych dolnych nerwów szyjnych i pierwszego piersiowego (C5-Th1)

n      Dzieli się na:

    - część nadobojczykową

    - część podobojczykową

n      Część nadobojczykowa leży w trójkącie bocznym szyi

n      Nerwy tej części unerwiają mięśnie obręczy kończyny górnej oraz powierzchowne mięsnie grzbietu i klatki piersiowej

SPLOT RAMIENNY

n      Część podobojczykowa leży w jamie pachowej i tworzy trzy pęczki:

n      Pęczek boczny

  - nerw mięśniowo-skórny

  - korzeń boczny nerwu pośrodkowego

n      Pęczek przyśrodkowy

  - korzeń przyśrodkowy nerwu pośrodkowego

  - nerw łokciowy

n      Pęczek tylny

  - nerw pachowy

  - nerw promieniowy

NERW MIĘŚNIO-SKÓRNY – NERVUS MUSCULOCUTANEUS

n      Unerwia:

    - grupę przednią mięsni ramienia

    - skórę bocznej strony przedramienia

NERW POŚRODKOWY – NERVUS MEDIANUS

n      Unerwia :

    - mięsnie grupy przedniej przedramienia oraz mięsnie kłębu kciuka

n      Porażenie nerwu daje obraz „ręki błogosławiącej”

NERW ŁOKCIOWY – NERVUS ULNARIS

n      Unerwia:

    - mięsnie grupy przedniej przedramienia oraz mięśnie kłębika i grupy środkowej ręki

n      Porażenie nerwu daje obraz „ręki szponiastej”

NERW PROMIENIOWY – NERVUS RADIALIS

n      Unerwia:

    - grupę tylną mięśni ramienia

    - grupę tylną i boczną przedramienia

n      Porażenie nerwu daje obraz „ręki opadającej”

NERW PACHOWY – NERVUS AXILLARIS

n      Unerwia:

    - mięśnie obręczy barkowej

    - czuciowo skórę obręczy barkowej

NERWY MIĘDZYŻEBROWE – NERVI INTERCOSTALES

n      Gałęzie brzuszne nerwów rdzeniowych piersiowych (Th1-Th12) zwane są nerwami międzyżebrowymi i nie  tworzą splotów

n      Leżą w przestrzeniach międzyżebrowych z jednoimiennymi naczyniami.

n      Unerwiają mięśnie międzyżebrowe i mięśnie brzucha

SPLOT LĘDŹWIOWY – PLEXUS LUMBALIS

n      Powstaje z gałęzi brzusznych nerwów lędźwiowych (L1-L4) i leży wewnątrz mięśnia lędźwiowego większego

n      Unerwia gałęziami krótkimi mięśnie obręczy kończyny dolnej i mięśnie brzucha

n      Największymi nerwami są:

  - nerw udowy – n. femoralis, który unerwia mięśnie przedniej grupy uda

  - n. zasłonowy – unerwia mięśnie grupy przyśrodkowej uda

SPLOT KRZYŻOWY – PLEXUS SACRALIS

n      Powstaje z gałęzi brzusznych nerwów krzyżowych i nerwu guzicznego (S1-Co1)

n      Leży w miednicy mniejszej na mięśniu gruszkowatym

n      Unerwia mięśnie obręczy kończyny dolnej, tylną grupę mięsni uda oraz mięsnie podudzia i stopy

n      Największym nerwem tego splotu jest nerw kulszowy

NERW KULSZOWY – NERVUS ISCHIADICUS

n      nerw piszczelowy

n      nerw strzałkowy wspólny

n      N. piszczelowy unerwia grupę tylną mięśni uda, podudzia i mięśnie stopy

n      Nerw strzałkowy wspólny dzieli się na:

  - nerw strzałkowy powierzchowny – unerwia grupę boczną mięśni podudzia

  - nerw strzałkowy głęboki –unerwia grupę przednią mięśni podudzia

NERWY CZASZKOWE

I  NERWY WĘCHOWE – NERVI OLFACTORII

n      Są to nerwy zmysłowe

n      Rozpoczynają się w komórkach nerwowych w okolicy węchowej błony śluzowej jamy nosowej i prowadzą czucie węchu

II  NERW WZROKOWY – NERVUS OPTICUS

n      Jest to nerw zmysłowy

n      Rozpoczyna się w komórkach nerwowych położonych w siatkówce i prowadzi wrażenia wzrokowe

III  N. OKORUCHOWY
- N. OKULOMOTORIUS
IV  N. BLOCZKOWY –
N. TROCHLEARIS
VI  N. ODWODZĄCY – N. ABDUCENS

n      Są to nerwy ruchowe, unerwiające mięśnie zewnętrzne gałki ocznej

n      Porażenie określonego nerwu daje określony zez

n      Nerw okoruchowy prowadzi włókna przywspółczulne do gałki ocznej

V. NERW TRÓJDZIELNY – NERVUS TRIGEMINUS

n      Dzieli się na:

  - nerw oczny - unerwia czuciowo gałkę oczną i błonę śluzową części przedniej jamy nosowej

  - nerw szczękowy – unerwia czuciowo błonę śluzową tylnej części jamy nosowej i górną część jamy ustnej wraz z zębami górnymi

  - nerw żuchwowy – unerwia czuciowo dolną część jamy ustnej wraz z zębami dolnymi a ruchowo mięśnie żwacze

VII. NERW TWARZOWY – NERVUS FACIALIS

n      Jest to nerw mieszany

n      Unerwia ruchowo mięśnie mimiczne twarzy

n      Prowadzi włókna przywspółczulne do gruczołu łzowego, ślinianki podżuchwowej i podjęzykowej

n      Włókna czuciowe przewodzą wrażenia smakowe z przedniej części języka

VIII  N. PRZEDSIONKOWO-ŚLIMAKOWY – N. VESTIBULO-COCHLEARIS

n      Jest nerwem zmysłowym

n      Prowadzi wrażenia słuchowe z narządu ślimakowego mieszczącego się w uchu wewnętrznym

n      Prowadzi wrażenia równowagi z narządu przedsionkowego mieszczącego się w uchu wewnętrznym

IX   N. JĘZYKOWO-GARDŁOWY – N. GLOSSOPHARYNGEUS

n      Jest to nerw mieszany

n      Ruchowo unerwia mięśnie gardła i podniebienia miękkiego (najważniejszy nerw biorący udział w połykaniu)

n      Włókna czuciowe przewodzą wrażenia smakowe z tylnej części języka

n      Prowadzi włókna przywspółczulne do ślinianki przyusznej

X  NERW BŁĘDNY – NERVUS VAGUS

n      Jest nerwem mieszanym i najdłuższym nerwem czaszkowym

n      Ruchowo unerwia mięśnie gardła i krtani

n      Włókna czuciowe i przywspółczulne unerwiają narządy głowy i szyi, klatki piersiowej i jamy brzusznej

n      Nerw X i  IX biorą udział w odruchu kaszlowym i odruchu wymiotnym

XI  NERW DODATKOWY – NERVUS ACCESORIUS

n      Jest to nerw ruchowy

n      Unerwia mięsień czworoboczny i mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy

XII  NERW PODJĘZYKOWY – NERVUS HYPOGLOSSUS

n      Jest to nerw ruchowy

n      Unerwia mięśnie języka

n      Odgrywa ważną rolę przy żuciu, połykaniu i artykulacji

UKŁAD AUTONOMICZNY

n      Reguluje pracę narządów wewnętrznych i jest niezależny od naszej woli

n      Kieruje czynnościami przebiegającymi bez udziału świadomości (kory mózgu), związanymi z trawieniem, oddychaniem, przemianą materii itp.

n      Dzieli się na dwie części działające względem siebie antagonistycznie:

    - część współczulną

    - część przywspółczulną

n      Unerwia mięśnie gładkie, mięsień sercowy i gruczoły

UKŁAD WSPÓŁCZULNY

n      Komórki nerwowe mieszczą się w odcinku piersiowym rdzenia kręgowego w rogach bocznych (C8-L2) jako jądro pośrednio-boczne,

n      Wypustki tych komórek biegną razem z korzeniami brzusznymi a następnie nerwami rdzeniowymi razem z nimi opuszczają kanał kręgowy, po czym odłączają się i dochodzą do zwojów współczulnych leżących po obu stronach kręgosłupa, które połączone są włóknami międzyzwojowymi i tworzą pień współczulny

UKŁAD PRZYWSPÓŁCZULNY

n      Komórki nerwowe mieszczą się w:

  - mózgowiu – w jądrach nerwów czaszkowych

  - w odcinku krzyżowym rdzenia kręgowego (S2-S4) w istocie szarej pośredniej jako jądro krzyżowe przywspółczulne

n      Wypustki tych komórek przyczepiają się do nerwów czaszkowych (III, VII, IX, X) i z nimi docierają do narządów, a w części krzyżowej jako nn. trzewne miedniczne unerwiają narządy miednicy małej

ZMYSŁY

n      Do narządów zmysłów zaliczamy:

   - narząd wzroku

   - narząd przedsionkowo-ślimakowy

NARZĄD WZROKU

n      Składa się z:

   - oka (oculus)

   - narządów oka dodatkowych

n      Oko składa się z:

   - gałki ocznej

   - nerwu wzrokowego, który łączy gałkę oczną z mózgowiem

n      Cały narząd wzroku mieści się w oczodole

Gałka oczna

n      Ściany gałki ocznej:

n      Błona włóknista – nadaje kształt gałce ocznej i składa się z:

    - rogówki

    - twardówki

n      Rogówka jest to część przednia, bardziej wypukła przezroczysta i należy do ośrodków optycznych

n      Twardówka jest to część tylna, nieprzezroczysta błony włóknistej

n      Błona naczyniowa

    - naczyniówki – jest silnie unaczyniona i odżywia ściany gałki ocznej stanowi część tylną błony naczyniowej

    - ciała rzęskowego, które wytwarza ciecz wodnistą oraz znajduje się mięsień rzęskowy biorący udział przy akomodacji oka

    - tęczówki – stanowi przednią część błony, w środku znajduje się otwór zwany źrenicą...