UNIWERSYTET WARSZAWSKI wyższa uczelnia; Utworzona w 1816 przez →Aleksandra I jako Królewski Uniwersytet; inicjatorami byli →S. K. Potocki i →S. Staszic; powstała na bazie →Szkoły Prawa i Administracji i Szkoły Lekarskiej; posiadała pięć wydziałów: fizyki i matematyki, lekarski, nauk i sztuk pięknych, prawa i administracji, teologii; pierwszym rektorem był W. Szweykowski; była ośrodkiem tajnych związków studenckich, np. →Związku Wolnych Polaków; zamknięta w V 1832 przez →Mikołaja I; w l. 1862-1869 istniała jako →Szkoła Główna; od 1869 rosyjski Uniwersytet Cesarski; w 1915 władze niemieckie zgodziły się na jego reaktywowanie jako uczelni polskiej; pierwszym rektorem został J. P. Brudziński; w l. 1918-1939 posiadał dziewięć wydziałów; do wybitnych wykładowców należeli: historycy →M. Handelsman, O. Halecki, filozofowie →T. Kotarbiński i →W. Tatarkiewicz, matematyk W. Sierpiński; w 1935 otrzymał imię J. Piłsudskiego; w 1939 zamknięty przez władze niemieckie; od 1940 jego wykładowcy prowadzili tajne nauczanie; w 1945 reaktywowany; w 1968 był miejscem strajków studenckich (→marcowe wydarzenia 1968).
UNIWERSYTET WILEŃSKI wyższa uczelnia; Utworzona z kolegium jezuickiego w 1578 przez króla →Stefana Batorego; jako Akademia Wileńska istniała do 1780; posiadała trzy wydziały: filozoficzny, prawny i teologiczny; podupadła po →potopie szwedzkim; w 1780 zreformowana przez M. Poczobutta-Odlanickiego jako Szkoła Główna Wielkiego Księstwa Litewskiego; od 1797 jako Szkoła Główna Wileńska; w 1802 przekształcona w Cesarski Uniwersytet Wileński; dzięki →A. J. Czartoryskiemu i rektorowi →J. Śniadeckiemu (1807-1815) osiągnęła wysoki poziom naukowy; była miejscem działalności organizacji studenckich →filomaci; w 1832 zamknięta przez →Mikołaja I; w 1919 reaktywowana jako Uniwersytet Stefana Batorego; miała sześć wydziałów; do wybitnych wykładowców należeli: historycy S. Kościałkowski, H. Łowmiański, logik T. Czeżowski, historyk literatury S. Pigoń; od XII 1939 jako uniwersytet litewski; po II wojnie światowej część wykładowców trafiła do Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
joasia_klaudia